“ป๋องแป๋ง ป๋องแป๋ง” เสียงกระป๋องย้อมผ้าที่ถูกหาบเร่บนไหล่ เดินทางช้า ๆ เข้ามาในซอยบ้าน พบเห็นเป็นประจำตอนยังเด็ก แต่หากลองสังเกตดู สมัยนี้การย้อมผ้าหาบเร่ฉบับโบราณที่เดินเข้าหาลูกค้าตามตรอกซอกซอยนั้นลดน้อยลงทุกวัน จนแทบไม่ได้ยินเสียงจากอาชีพนี้อีกต่อไป

หนึ่งเหตุผลอาจเป็นเพราะราคาเสื้อที่ถูกลง เนื่องจากการจ่ายค่าแรงให้แรงงานอย่างไม่เหมาะสม ราคาเสื้อที่เหลือตัวละไม่ถึง 100 บาท ทำให้เราตัดสินใจโยนเสื้อตัวเก่าที่มีร่องรอยทิ้งไปอย่างง่ายขึ้น แล้วซื้อเสื้อตัวใหม่มาทดแทน ใช้งานในระยะเวลาสั้น ๆ จากนั้นก็โยนทิ้งไปอีก แทนที่จะหาวิธีการยืดอายุขัยให้ใช้งานได้นานขึ้น

หากพูดถึงเรื่องแฟชั่นยั่งยืน ช่วงที่ผ่านมาหลายคนคงได้ยินและรู้สึกคุ้นหูกันมาบ้าง วันนี้จึงอยากหยิบยกหนึ่งวิธีการที่จะช่วยทำให้เสื้อผ้าที่มีรอยเลอะเปรอะเปื้อน ใช้งานนานจนผ้ามีสีด่างและดูไม่สวยงาม มาชุบชีวิตโดย ‘การย้อมรอย’ จากสีธรรมชาติที่เป็นมิตรกับทั้งผู้ย้อมและผู้สวมใส่ 

ยืดอายุเสื้อผ้าด้วยการย้อมสีธรรมชาติกับ 6 แบรนด์ไทย สอนวิธีย้อม DIY เองได้ที่บ้าน

แม้ว่าปัจจุบันผ้าย้อมจะได้รับความนิยมมากขึ้น ผู้คนสวมใส่และใช้งานในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นกระเป๋าผ้าย้อมคราม เสื้อมัดย้อมสีสันสดใส แต่หารู้ไม่ ไม่ใช่การย้อมทุกชนิดที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมเสมอไป แม้จะเป็นป๋องแป๋งรับย้อมผ้าที่ชวนหวนคิดถึง ก็ใช้ผงย้อมเคมีเช่นกัน

วันนี้จึงอยากแนะนำให้ทำความรู้จักกับ 6 แบรนด์ไทยที่สนับสนุนให้การย้อมเดินทางร่วมกับสิ่งแวดล้อม พร้อมชวนให้ทุกคนกลับไปค้นหาผ้าเก่าที่มีอยู่แล้วในบ้าน มายืดอายุการใช้งานให้นานที่สุด จนกว่าจะใช้งานไม่ได้ 

หากพร้อมแล้ว ร่วม ‘ย้อมรอย’ ไปด้วยกัน

1
Fulame’

ชุดก่อหม้อย้อมสีครามธรรมชาติ

ยืดอายุเสื้อผ้าด้วยการย้อมสีธรรมชาติกับ 6 แบรนด์ไทย สอนวิธีย้อม DIY เองได้ที่บ้าน

สัมผัสประสบการณ์การก่อหม้อครามแบบธรรมชาติ และย้อมเสื้อผ้าด้วยตนเองจากชุดอุปกรณ์ของ Fulame’ แบรนด์​เสื้อผ้าและเครื่องหนังที่ออกแบบลวดลายจากการหมักย้อม และเพนต์สีสันที่มาจากธรรมชาติ โดยเลือกใช้วัตถุดิบที่หาได้ในท้องถิ่น

ชุดก่อหม้อย้อมสีครามธรรมชาติ คือการสร้างขบวนการหมักบ่มทางชีวภาพที่จะทำให้เกิดสีครามอยู่ติดทนนานบนเนื้อผ้า ภายในชุดประกอบไปด้วยเนื้อครามเปียกที่ได้จากการสกัดใบคราม มะขามเปียก น้ำด่างขี้เถ้าธรรมชาติ น้ำปูนใส และน้ำตาลทรายแดง 1 ชุดราคา 690 บาท

ยืดอายุเสื้อผ้าด้วยการย้อมสีธรรมชาติกับ 6 แบรนด์ไทย สอนวิธีย้อม DIY เองได้ที่บ้าน

ทำความเข้าใจวิธีการย้อม ซักล้าง และตากให้แห้ง ซึ่งมีขั้นตอนไม่ซับซ้อนเกินกว่าจะทำเองได้ง่าย ๆ ที่บ้าน รวมถึงติดตามจุดเริ่มต้นในการย้อมสีธรรมชาติของ Fulame’​ ที่ก่อตั้งจากความสนใจ สู่การทดลอง และดำเนินมาถึงการทำงานที่รักในปีที่ 7 

ชุบชีวิตผ้าเก่าให้กลายเป็นผ้าครามได้ที่

Facebook : Fulame’ 

2
นวลสตูดิโอ

ชุดย้อมสีสันธรรมชาติตามฤดูกาล

ฤดูกาลของพืชพรรณที่เปลี่ยนไป มีผลต่อสีย้อมที่เปลี่ยนแปลง นวล สตูดิโอ สร้างสรรค์ผ้าและเส้นใย จากการคำนึงถึง ‘สีธรรมชาติตามฤดูกาล’ เป็นหลักเสมอมา

ตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนจนถึงมกราคม จะย้อมผ้าและเส้นใยจากลูกมะเกลือ ซึ่งให้สีตั้งแต่เทาอ่อน ดำ ไปจนถึงสีน้ำตาลไหม้ เมื่อถึงเดือนกุมภาพันธ์ จะมีดอกทองกวาวที่ให้สีเหลืองไปจนถึงส้ม และช่วงระหว่างปีจะมีแก่นฝางที่ให้สีชมพูไปจนถึงม่วง รวมถึงดอกดาวเรือง ขมิ้น และขนุน ให้เฉดสีเหลืองไปจนถึงส้มเช่นเดียวกัน มากไปกว่านั้น เปลือกไม้ต่าง ๆ ที่ให้สีในโทนน้ำตาลต่างเฉดกันออกไปก็มีให้เลือกใช้ตลอดทั้งปี

ยืดอายุเสื้อผ้าด้วยการย้อมสีธรรมชาติกับ 6 แบรนด์ไทย สอนวิธีย้อม DIY เองได้ที่บ้าน

นวล สตูดิโอ เปิดประตูต้อนรับทุกคนอีกครั้งกับเวิร์กชอปย้อมสีธรรมชาติ ให้ทุกคนร่วมค้นหาสีสันของตัวเอง แต่หากใครไม่สะดวกเดินทางไปร่วมคลาส นวล สตูดิโอ ก็พร้อมแนะนำ ‘ชุด Kit ย้อมผ้าจากฝาง’ ส่งตรงถึงหน้าบ้าน 

ในชุดอุปกรณ์ประกอบไปด้วยฝาง มอร์แดนต์ (สารช่วยให้ผ้าติดสี) และผ้าลินิน ให้ทุกคนสร้างสีสันให้กับเส้นใยและผ้าเก่าจากสีธรรมชาติ ไม่ต้องกังวลว่าไม่มีพื้นฐานมาก่อน เพราะทางสตูดิโออยากให้ผู้ที่สนใจติดต่อมาคุยกัน เพื่อสร้างความเข้าใจและแนะนำสีธรรมชาติให้ทุกคนได้รู้จักอย่างแท้จริง

นอกจากคลาสเรียนและชุดอุปกรณ์ทำเองแล้ว นวล สตูดิโอ ยังรับบริการย้อมผ้าจากสีธรรมชาติด้วยเช่นกัน ชวนคุยเรื่องสีสันธรรมชาติ ได้ที่

Facebook : นวล สตูดิโอ 


ฝ้ายจ๋ายาใจ

ชุดย้อมมะเกลือ สีเข้มติดทนนาน 

ยืดอายุเสื้อผ้าด้วยการย้อมสีธรรมชาติกับ 6 แบรนด์ไทย สอนวิธีย้อม DIY เองได้ที่บ้าน

“ย้อมแล้วย้อมอีก” เมื่อใช้เสื้อตัวเดิมไปนาน ๆ สีก็จะเริ่มซีด จ๋ากะยา ผู้ก่อตั้ง ฝ้ายจ๋ายาใจ จึงนำผ้าที่มีอายุมาย้อมซ้ำด้วยผลมะเกลือ สีมะเกลือทนทานต่อการซัก วิธีย้อมง่าย ไม่ต้องใช้เชื้อเพลิง สีที่ได้ออกมาส่วนใหญ่จะมีเฉดเทา และน้ำตาล

จากการทดลองใช้ไฮเตอร์ซักผ้าที่ย้อมด้วยมะเกลือหลายรอบ ผลลัพธ์คือไม่สามารถกัดสีออกไปได้ จ๋ากะยาจึงมีความเห็นว่า สีมะเกลือนั้นทนทานและเหมาะแก่คนเมืองกรุงเป็นอย่างมาก เนื่องจากขั้นตอนการย้อมที่ใช้เพียงน้ำและแสงแดด ไม่ต้องง้อเชื้อเพลิงใด ๆ 

ยืดอายุเสื้อผ้าด้วยการย้อมสีธรรมชาติกับ 6 แบรนด์ไทย สอนวิธีย้อม DIY เองได้ที่บ้าน

เริ่มต้นจากนำผลมะเกลือที่ดองเกลือเอาไว้มาโขลกตำให้ละเอียดและดองต่อ เมื่อต้องการใช้นำมะเกลือนั้นมาคั้นเอาน้ำแล้วเก็บในถังย่อม ๆ วันไหนที่อยากชุบชีวิตให้ผ้าเก่ากลายเป็นใหม่ ก็นำมาจุ่มย้อมในน้ำมะเกลือ ผึ่งแดด และทำซ้ำไปมา เพื่อให้ได้สีเข้มตามความต้องการ 

ฝ้ายจ๋ายาใจ มีชุด DIY ให้ทุกคนได้ทดลองย้อมเองถึงบ้าน ภายในชุดอุปกรณ์จะประกอบไปด้วยผ้าโพกศีรษะ รวมถึงน้ำมะเกลือคั้นจำนวนหลายลิตร เพื่อให้ทุกคนสนุกไปกับการย้อมมากยิ่งขึ้น

ชุด DIY น้ำมะเกลือพร้อมย้อม ขนาด 5 ลิตร + ผ้าโพกศรีษะ 100% Cotton สี Off-White ราคา 850 บาทรวมส่ง 

ขอแอบกระซิบว่าในขณะนี้กำลังทดลองสูตรและเทคนิคการกั้นสี เพื่อทำลวดลายต่าง ๆ บนผ้าอยู่ ย้อมผ้าให้ติดทนนานกับจ๋าและยา ได้ที่

Facebook : ฝ้ายจ๋ายาใจ 

4
Little home in the wood

บริการย้อมผ้าจากบ้านหลังเล็กในป่า

ยืดอายุเสื้อผ้าด้วยการย้อมสีธรรมชาติกับ 6 แบรนด์ไทย สอนวิธีย้อม DIY เองได้ที่บ้าน

มือใหม่อยากหัดย้อมที่ยังไม่มั่นใจในฝีมือการย้อมจากตนเองมากพอ อาจจะเริ่มจากการฝากให้ Little home in the wood แบรนด์ที่รับบริการย้อมผ้าจากสีธรรมชาติจากบ้านหลังเล็กใน จ.กาญจนบุรี 

“เลือกใช้พืชให้สีตามฤดูกาลที่หาได้แถว ๆ บ้านในป่า” สีน้ำตาล-เทา จากเปลือกต้นและใบยูคาลิปตัส สีเหลือง-เขียว จากใบสมอ ใบหูกวาง และใบมะม่วง สีเหลือง-ส้ม จากดอกทองกวาว สีดำ จากมะเกลือ

ยืดอายุเสื้อผ้าด้วยการย้อมสีธรรมชาติกับ 6 แบรนด์ไทย สอนวิธีย้อม DIY เองได้ที่บ้าน

 วิธีการนั้นไม่ยาก Little home in the wood จะนำเปลือกไม้หรือใบมาสับให้เป็นชิ้นเล็ก ๆ แช่น้ำ จากนั้นเอามาต้มตามระยะเวลาที่เหมาะสมกับประเภทของวัสดุ จากนั้นจึงแยกกากออกให้เหลือแต่น้ำสี ซึ่งเรียกว่าน้ำย้อม แล้วนำผ้ามาต้มในน้ำย้อม จะเร็วหรือช้าขึ้นอยู่กับความเข้มหรืออ่อนของเฉดสีที่ต้องการ บางครั้งก็ย้อมซ้ำ 2 – 3 ครั้งเพื่อสีที่เข้มขึ้น

ได้ยินเช่นนี้แล้ว ใครที่เล็งเอาไว้ว่าจะฝากบ้านหลังเล็ก ๆ รับผ้าเก่าไปชุบชีวิตให้ใหม่ด้วยสีสันสดใสจากธรรมชาติ ราคาขึ้นอยู่กับความเข้ม-อ่อนของสี ความบาง-หนาของผ้า ราคาประมาณ 200 – 400 บาทต่อหนึ่งหลา

เข้าไปสอบถามรายละเอียดได้ที่

Facebook : Little home in the wood

5
Whispering Land

สูตรย้อมสีจากของรอบตัว ไปจนถึงเศษขยะในครัว

รวมวิธีการและอุปกรณ์ย้อมสีเสื้อผ้าจากธรรมชาติ ที่เป็นมิตรกับทั้งผู้ย้อมและผู้สวมใส่ จากแบรนด์ไทยที่รักสิ่งแวดล้อม

หลายคนไม่ได้คลุกคลีกับพื้นที่สวนเพราะอาศัยอยู่ในเมือง การเก็บวัตถุดิบธรรมชาติอย่างราก ใบ เปลือก ผล เพื่อมาย้อมบนผืนผ้าให้เกิดสีสันลวดลายต่าง ๆ อาจไม่ใช่เรื่องง่าย Whispering Land อยากเปิดโอกาสให้ทุกคนทดลองเล่นสนุกกับสีจากธรรมชาติ โดยเชิญชวนให้เดินเข้าครัว แล้วมองหาวัตถุดิบรอบตัวมาใช้ย้อมผ้ากัน
โดยปกติการย้อมผ้าจากธรรมชาติจะใช้ส่วนต่าง ๆ จากพืชพรรณนานาชนิด ทำให้ได้เชื่อมโยง ทำความรู้จัก และเห็นคุณค่าของต้นไม้เหล่านั้น แต่ในทางกลับกัน พวกเราอาจมองข้ามเศษขยะจากธรรมชาติในครัวที่สามารถสร้างสีสันมากมายจนแทบนึกไม่ถึง ไม่ว่าจะเป็นเปลือกหัวหอม กากกาแฟ ถุงชาใช้แล้ว เปลือกเงาะ เปลือกมังคุด เปลือกทับทิม เปลือกมะพร้าว ไปจนถึงเปลือกและเมล็ดอะโวคาโด 

พร้อมแล้ว เริ่มเลย! 

มาลองย้อมผ้าด้วยเปลือกและเมล็ดอะโวคาโดจากในครัวไปด้วยกัน 

1. ล้างเปลือกและเมล็ดอะโวคาโดประมาณ 6 ผลให้สะอาด หั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ ใส่ในหม้อต้มน้ำย้อม ตั้งไฟอ่อนต้มประมาณ 1 ชั่วโมง หรือจนน้ำย้อมเปลี่ยนสีเป็นสีชมพูเข้ม จึงยกออกจากเตาแล้วตั้งทิ้งไว้ข้ามคืนเพื่อให้น้ำย้อมสีเข้มขึ้น หากอยากให้สีเข้มขึ้นอีกให้ทำซ้ำอีกครั้งหนึ่ง และทิ้งไว้ข้ามคืนอีก จนกว่าจะได้สีน้ำย้อมที่พอใจ

2. ในวันรุ่งขึ้นให้กรองเปลือกและเมล็ดอะโวคาโดออกจากน้ำย้อม แล้วนำไปตั้งไฟให้เดือด

3. นำเสื้อเก่าไปเเช่น้ำเปล่า บิดให้หมาด และหย่อนลงในหม้อย้อม โดยตั้งไฟอ่อน ๆ ต้มประมาณ 1 ชั่วโมง จากนั้นยกลงจากเตา นำผ้าออกจากหม้อย้อม แล้วทิ้งไว้ให้เย็น จากนั้นล้างน้ำย้อมส่วนเกินออกให้หมด 

4. จุ่มเสื้อลงในมอร์แดนต์ เพื่อให้สีที่ย้อมติดเส้นใยดีขึ้น โดยมอร์แดนต์ที่นิยมใช้กัน ได้แก่ น้ำสารส้ม น้ำสนิม น้ำโคลน น้ำด่างขี้เถ้า Baking Soda และ Cream of Tartar เป็นต้น

รวมวิธีการและอุปกรณ์ย้อมสีเสื้อผ้าจากธรรมชาติ ที่เป็นมิตรกับทั้งผู้ย้อมและผู้สวมใส่ จากแบรนด์ไทยที่รักสิ่งแวดล้อม

ลองเล่นสนุก ทดลองนำวิธีการข้างต้น ไปประยุกต์กับการย้อมผ้าจากวัตถุดิบธรรมชาติอื่น ๆ ได้ เพราะใช้วิธีการย้อมที่คล้ายกัน มากไปกว่านั้น การจุ่มผ้าลงในมอร์แดนต์ต่างชนิดกัน จะส่งผลให้ได้เฉดสีที่หลากหลาย ขอชวนให้สังเกต ทดลอง และจดบันทึกผลลัพธ์สีที่เป็นไปได้ เพื่อการย้อมในครั้งต่อ ๆ ไปในอนาคต

รวมวิธีการและอุปกรณ์ย้อมสีเสื้อผ้าจากธรรมชาติ ที่เป็นมิตรกับทั้งผู้ย้อมและผู้สวมใส่ จากแบรนด์ไทยที่รักสิ่งแวดล้อม

ด้วยความละเอียดอ่อนของผ้าย้อมสีธรรมชาติ วิธีการดูแลและถนอมให้สีคงทน คือการซักมือด้วยผลิตภัณฑ์ที่อ่อนโยน หลีกเลี่ยงการใช้ผงซักฟอกที่มีสารฟอกขาว ตากในที่ร่ม รีดด้วยไฟอ่อนหรือใช้ผ้าขาวบางทับก่อนรีด จะถนอมอายุผ้าได้นานขึ้น  

ลองสังเกตเศษอาหารที่เหลืออยู่ แล้วลงมือเปลี่ยนให้กลายเป็นสีย้อมที่มีคุณค่า นำมาเนรมิตเสื้อตัวโปรดที่ใส่มาหลายปีจนสีมอมแมม ให้กลายเป็นเสื้อต้วใหม่สีสวยด้วยสีย้อมผ้าจากขยะในครัว แล้วจะรู้ว่าสิ่งรอบตัวนั้นมีคุณค่าและดีต่อใจมากเพียงใด

ขอเทคนิคการย้อมให้สีติดทนนานและสอบถามเพิ่มเติม ได้ที่

Facebook : Whispering Land 

6
แก้ววรรณา

บริการย้อมเสื้อผ้าซ้ำได้เรื่อย ๆ 

“นำเสื้อผ้ากลับมาย้อมซ้ำได้เรื่อย ๆ จนเสื้อผ้าเปื่อยขาด” คือความตั้งใจของ แก้ววรรณา ที่รับย้อมเสื้อผ้าของลูกค้า โดยไม่จำกัดว่าย้อมไปแล้วกี่ครั้ง แต่จะยินดีรับผ้านั้น ๆ กลับมาย้อมอีกเสมอ 

ด้วยวิธีการย้อมที่ใช้เวลานานและมีความซับซ้อน แก้ววรรณาจึงไม่ได้รับย้อมเสื้อผ้าทุกชนิด แต่ในช่วงปีที่แล้วมีสถานปฏิบัติธรรมจาก จ.สระบุรี ติดต่อให้ทอผ้าสีมะเกลือและตัดชุดนักบวช ระหว่างรองานทอจึงเอาชุดนักบวชเดิมที่ใช้งานจนเก่า มาย้อมซ้ำให้กลายเป็นของที่ใหม่ขึ้น นี่เป็นงานส่วนหนึ่งที่แก้ววรรณารับบริการ

ราคาย้อมที่ค่อนข้างสูง อาจเป็นเหตุผลที่ทำให้ใครหลายคนรู้สึกลังเลกับการยืดอายุชีวิตให้กับผ้าแต่ละผืน อย่างไรก็ตามแก้ววรรณามีฐานความคิดสนับสนุนการใช้ผ้าที่มีจนถึงที่สุด ตั้งใจย้อมผ้าให้ได้ตามความต้องการ ตั้งแต่เป็นสีอ่อนจนย้อมให้กลายเป็นสีเข้ม ราคาตั้งแต่ 500 – 3,000 บาท 

นอกจากสินค้าในร้านมากมาย ครอบคลุมทั้งเสื้อ กางเกง ผ้าคลุมไหล่ และผ้าถุง ยังเปิดคลาสเรียนย้อมสีห้อมเปอะ โดยผู้เข้าร่วมจะได้รับผ้าคลุมไหล่ทำจากเส้นด้ายไม่ฟอกขาว แล้วย้อมสีผ่านกระบวนการธรรมชาติ ไม่มีสารสังเคราะห์กลับบ้านไป

ย้อมสีจากธรรมชาติแบบซ้ำ ๆ ได้ที่

Facebook : Kaewwanna Indigo 

หลังจากที่ได้ทำความรู้จักกับการย้อมสีธรรมชาติฉบับเบื้องต้น หลายคนคงคิดในใจว่าการต่ออายุผ้าโดยการย้อมนั้นไม่ง่าย อาจต้องใช้ความพยายาม หาวัสดุ อุปกรณ์ และให้เวลากับการย้อมรอยสักหน่อย 

แน่นอนว่าการย้อมผ้าจากสีธรรมชาติเหล่านี้ ไม่เพียงต่อชีวิตให้ผ้าเก่ากลายเป็นใหม่ แต่จะยืดอายุขัยให้โลกเราน่าอยู่มากขึ้น ด้วยการลดการผลิตเสื้อผ้าส่วนเกิน และลดการบริโภคได้อีกเช่นกัน

ไม่ว่าจะสนใจสั่งซื้อชุดอุปกรณ์แล้วลงมือย้อมรอยด้วยตนเอง เข้าคลาสเรียนย้อมสีธรรมชาติ หรือส่งผ้าเก่าให้ผู้ชำนาญการช่วยย้อมให้ เสื้อผ้าเก่ารอบตัวหลากชิ้นจากเจ้าของหลายคน คงได้รับการต่อชีวิตและใช้งานต่ออย่างคุ้มค่าไปอีกนานที่สุด เท่าที่จะนานได้

รวมวิธีการและอุปกรณ์ย้อมสีเสื้อผ้าจากธรรมชาติ ที่เป็นมิตรกับทั้งผู้ย้อมและผู้สวมใส่ จากแบรนด์ไทยที่รักสิ่งแวดล้อม

Writers

Avatar

นกอินทรีย์

เรื่องกินเรื่องใหญ่ ถ้าเลือกได้ขอปลอดภัยไว้ก่อน อยากรู้จักกัน แค่แบ่งของกินให้ อะไรก็ยอมได้ทุกอย่าง

วีณา พันธุ์ธีรานุรักษ์

วีณา พันธุ์ธีรานุรักษ์

นักออกแบบที่ชอบแอบบอกว่าตัวเองเป็นเป็ด สนใจเรื่องความยั่งยืนไปจนถึงการพบคนแปลกหน้า และสักวันจะเลี้ยงหมาที่ตั้งชื่อเผื่อเอาไว้ให้ได้