Academy Awards หรือที่เรียกกันอย่างติดปากว่า ‘Oscars’ คืองานประกาศรางวัลแห่งโลกภาพยนตร์ที่โด่งดังที่สุดและมีผู้คนตั้งตารอคอยทั่วโลก
เช่นเดียวกับสื่อชั้นนำและแบรนด์สินค้าชื่อดังที่เชื่อว่าทุกคนคงเคยได้ยินทั้ง The New York Times, The New Yorker, The Washington Post, The Wall Street Journal, TIME Magazine จนถึง Universal Theme Parks, Vogue และ Brompton
ทั้งหมดคือแหล่งฝากผลงานที่สะท้อนฝีมือและความพยายามของ ปูเป้-จุฑารัตน์ ภิญโญดุลยเจต ช่างภาพหญิงไทยผู้เป็นส่วนหนึ่งในการ ‘Capture the Moment’ บนพรมแดง Oscars ปี 2023 ท่ามกลางช่างภาพมากฝีมือจากนานาประเทศและซูเปอร์สตาร์ระดับโลกมากมาย
ปูเป้เริ่มถ่ายภาพเป็นงานอดิเรกตั้งแต่ช่วงมัธยมปลาย แต่กลับมีแพสชันในการบันทึกและแบ่งปันความทรงจำเรื่อยมา เธอมองว่าช่างภาพมีพลังในการหยุดเวลา เพื่อทำให้โมเมนต์ตรงหน้าคงอยู่ตลอดกาล โดยใช้เวลาเพียงเสี้ยววินาทีในการลั่นชัตเตอร์
ต่อจากนี้คือเรื่องราวของช่างภาพผู้เชื่อในพลังแห่ง Small Moment และคุณค่าที่เธอค้นพบ
“ตอนไป Oscars เราถ่าย Big Spot หน้าพรมแดง ส่วนรูปนี้คือ Giorgio Armani Pre Oscars Party เราก็จะเห็นเหล่าดาราแสดงความใกล้ชิด แสดงความสนิทสนมกันอย่างเป็นธรรมชาติ”
การถ่ายงาน Oscars ครั้งแรกไม่ใช่เรื่องบังเอิญแต่อย่างใด ปูเป้เล่าว่า เพราะตัวเองถ่ายภาพปาร์ตี้ให้กับ The New York Times จนชินมือ ครั้งนี้จึงเป็นโอกาสครั้งสำคัญของเธอ
ช่างภาพสาวตั้งใจพิตช์งานกับ The New York Times เป็นแห่งแรกด้วยแพสชันที่อยากร่วมงานอย่างเต็มเปี่ยม เธออาศัยช่วงโควิด-19 เก็บผลงานเซตหนึ่งส่งไปยัง The New York Times ช่วงปี 2020 แต่ถึงแม้การส่งครั้งนั้นจะได้รับการตอบกลับเพียงคำขอบคุณ เธอก็ยังเดินหน้าพัฒนาผลงานเพื่อให้พวกเขาพิจารณาต่อ
“เราเคยคิดว่าที่นี่คือสื่อหัวใหญ่ที่อยากพิชิต แล้วเราก็ได้ทำอีกหลายโปรเจกต์กับเขา รวมไปถึงการถ่ายงาน Oscars ซึ่งเป็นความฝันของเราด้วย”
สื่อเจ้าใหญ่ส่งปูเป้บินไปยังลอสแอนเจลิสเพื่อปฏิบัติงาน จากความพยายามในการสร้างโอกาสและไขว่คว้าทุกโอกาสที่เข้ามา ทำให้เธอได้กระทบไหล่ดาราคนโปรดสมใจ ทั้งยังได้แสดงพลังและความสามารถของสาวเอเชียท่ามกลางช่างภาพชาวต่างชาติจากทั่วทุกมุมโลก
“เราน่าจะตัวเล็กที่สุดแล้วมั้ง ยืนบนแท่นก็ยังเตี้ยกว่าคนอื่น (หัวเราะ) ยืนกันไป 5 ชั่วโมง ได้เจอนักแสดงหลายคนทั้ง Lady Gaga, Rihanna, Michelle Yeoh, Brendan Fraser, Colin Farrell, Ke Huy Quan, Nicole Kidman หรือ Jamie Lee Curtis แต่ภาพเอามาเผยแพร่ไม่ได้ ต้องไปดูที่ The New York Times” เธอยิ้ม
ปูเป้เล่าต่อว่าเจอปัญหาตอนถ่ายบ้าง คือกล้องที่ทดสอบกับทีมเทคนิคก่อนวันงานกลับเชื่อมไม่ติดในวันจริง สุดท้ายจึงต้องไปยืมกล้องของช่างภาพท่านอื่นมา
“โชคดีที่ตัวกล้องไม่ได้ต่างกันมาก แต่ก็ต้องเรียนรู้หน้างานกันตอนนั้นเลยอยู่ดี” ปูเป้เล่าไปหัวเราะไป แต่เราเข้าใจว่าในสถานการณ์จริงคงต้องมีปาดเหงื่อด้วยความตื่นเต้นกันบ้าง
“อันนี้คืองาน NBR Awards Gala ที่นิวยอร์กเมื่อปี 2023 เราได้เจอนักแสดงคือ Oscar Isaac และ Colin Farrell มันก็จะมีโมเมนต์เล็ก ๆ ที่เขาทักทายกัน จะเห็นเขาในมุมที่ต่างจากบนจอภาพยนตร์ ทำหน้าทำตาผ่อนคลายแบบที่ไม่ได้เห็นกันทั่วไป”
แม้แต่ตัวเธอเองในวัยเด็กก็คงไม่คิดว่าสักวันจะได้กระทบไหล่ดาราฮอลลีวูดอย่างปัจจุบัน ย้อนกลับไปราว 15 ปีก่อน ตั้งแต่เธอเรียนมัธยมปลาย ผลงานชิ้นแรก ๆ คือการถ่ายภาพกิจกรรมที่เกิดขึ้นในโรงเรียน
“พอถ่ายแล้วมีคนชมก็ได้ถ่ายมาตลอด เรารู้ว่าตัวเองเป็นคนชอบถ่ายรูปและชอบดูหนัง ชอบการเล่าเรื่อง Visual Storytelling เลยตั้งใจเรียนนิเทศศาสตร์ สาขาภาพยนตร์”
จบออกมา ปูเป้เริ่มเส้นทางอาชีพด้วยการเป็นนักตัดต่อ แต่ไม่ว่าจะรักการเล่าเรื่องขนาดไหน การนั่งในห้องตัดต่อจนลืมวันลืมคืนก็ไม่ใช่ชีวิตที่ใฝ่ฝัน ตลอดเวลานั้น เธอจึงรอคอยเพียงวันเสาร์-อาทิตย์ที่จะได้ออกไปถ่ายรูป
“แต่ทำไมเราต้องรอเวลาว่างเพื่อทำในสิ่งที่ชอบ” เธอตั้งคำถามกับตัวเอง และด้วยความโชคดีที่คุณพ่อมีทุนก้อนสุดท้ายมอบให้ ปูเป้จึงขอนำทุนนี้ไปเรียนถ่ายรูปที่นิวยอร์ก ณ สถาบัน The International Center of Photography (ICP)
เรียนที่ ICP อยู่ 1 ปีจนจบการศึกษา แม้เธอจะรักนิวยอร์ก แต่ก็ค้นพบความจริงข้อถัดมาว่านครอาร์ตอันเฟื่องฟูแห่งนี้ยังเต็มไปด้วยความยากและการแข่งขันสูง ปูเป้ในวัยนั้นยังไม่มีผลงานและไม่มีคอนเนกชันที่ต่างประเทศ จึงตัดสินใจกลับมาเป็นคนกองที่ประเทศไทยตามคำชวนของเพื่อน
ชีวิตของเธอหวนคืนสู่การทำงานหนักกว่า 16 ชั่วโมงตามประสาคนกอง (ที่ไม่ควรเป็นเรื่องปกติ) กระทั่งฟางเส้นสุดท้ายขาดลง เมื่อวันหนึ่งเธอออกกองจนครบ 24 ชั่วโมง ตั้งแต่ 6 โมงเช้า จนถึง 6 โมงเช้าของอีกวัน
การนั่งร้องไห้บนเตียงทำให้เจ้าตัวตัดสินใจอย่างเด็ดขาดว่าจะเริ่มทำสิ่งที่ชอบอย่างจริงจัง โดยไม่ต้องรอเพียงวันหยุดสุดสัปดาห์ และจะไม่ยอมถอยให้กับอุปสรรคที่ต้องเผชิญแม้ต้องเปลี่ยนบ้านจากไทยเป็นนิวยอร์กก็ตาม
“ภาพนี้คือคุณยายสวมแว่นตาขนาดใหญ่ เราตั้งชื่อว่า Big Glasses ถ่ายที่นิวยอร์กเมื่อปี 2020 ผลงานของเรามีจุดเริ่มต้นมาจากเมื่อ 10 กว่าปีก่อนตอนเรียนที่นั่น
“โรงเรียนสอนให้เราตั้งคำถาม คิด และมองงานของตัวเองอย่างตั้งใจ กล้าที่จะแคปเจอร์โมเมนต์นั้น ๆ มา โดยที่อาจารย์ไม่เคยบอกอะไรผู้เรียนตรง ๆ เราเคยเอางานให้อาจารย์ดู วางไว้ที่โต๊ะ เดินถอยห่างยืนนิ่ง ๆ รอฟังคอมเมนต์เพื่อเอาไปทำตาม แต่อาจารย์ก็หันมาถามว่า เธอทำอะไร (หัวเราะ) นี่มันงานเธอ ต้องมาดูสิ
“นั่นคือครั้งแรกที่เราตั้งคำถามอย่างจริงจังว่าเรามีความคิดกับงานตัวเองได้ขนาดนั้นเลยเหรอ สิ่งที่ได้จากการเรียนเลยไม่ใช่เรื่องเทคนิค การใช้อุปกรณ์ แต่เป็นเรื่องความคิด ตั้งแต่นั้นเราก็มองโลกกว้างขึ้นเยอะ”
ปูเป้ตกตะกอนว่าโลกที่กว้างขึ้นมาพร้อมรายละเอียดเล็ก ๆ นับล้านที่สายตาของเธอมองเห็นชัดเจนยิ่งกว่าที่เคย บังเกิดเป็นความตั้งใจในการบันทึกสิ่งที่เกิดขึ้นรอบตัว จนกลายเป็นจุดเด่นของตัวเอง
“ภาพนี้คือ Ailey Gala ถ่ายเมื่อปี 2021 เราคัดมาเป็นภาพ Extra Party โดยปกติพูดถึงปาร์ตี้ คนจะมองเห็นความสนุกสนาน แต่เรามองว่าที่คนจ้างเราเรื่อย ๆ คงเพราะมุมมอง”
สำหรับปูเป้ Small Moment น่าสนใจไม่แพ้ Big Moment อย่างการเปิดขวดแชมเปญ แถมเธอยังชอบยิ่งกว่า เพราะทั้งสนุกและแปลกใหม่
“เราจะทำอะไรก็ได้ ไม่ได้รู้สึกว่าทำแล้วจะเพี้ยน แถมเขาก็เปิดให้เราได้แลกเปลี่ยนความคิดในสิ่งที่เราทำ การเรียนเมืองนอกทำให้เรารู้จักตั้งคำถาม วิพากษ์วิจารณ์ กล้าจะสนทนากัน ซึ่งสำคัญ เพราะเป็นการต่อยอดความคิด ทำให้งานพัฒนา ศิลปะเติบโตไปเรื่อย ๆ”
อีกหนึ่งในความแตกต่างมากมายระหว่างการทำงานในประเทศบ้านเกิดและที่สหรัฐอเมริกา คือเรื่องการให้เกียรติคนทำงานเบื้องหลัง
“คุณค่าของการทำงานเบื้องหลังไม่ต่างจากการทำงานเบื้องหน้า เป็นวงการที่พยายามมองคนให้เท่ากัน เราได้รับการให้คุณค่าและการให้เกียรติ งานลูกค้าบางงานที่ประทับใจ เพราะเขาอยากให้เราทำงานในแบบที่เป็นเรา ไม่ได้อยากให้เราเป็นใคร หรือถ่ายตามเรฟที่เขาต้องการ”
นั่นคือลูกค้าพระเจ้าของเธอ
“ภาพนี้ถ่ายในธีม City Reopen ปี 2021 มีครั้งหนึ่งเราเคยถ่ายรูปแล้วอยากทำให้ผลงานมันว้าว โดยการเอาภาพไปพรินต์ลงแผ่นใส นั่งเขียนข้อความ ใส่แคปชันเยอะ ๆ เพิ่มมูลค่าให้รูปจากการทำให้กระบวนการหวือหวา
“โอ้โห! โดนอาจารย์ว่าเละเลย เขาบอกว่าเรากำลังทำลายงานของตัวเอง แค่รูปมันก็แข็งแรงในตัวมันแล้ว ไม่ต้องทำพรีเซนต์อะไรมากกว่านั้น ทำรูปให้ดีก็พอ” หนึ่งในโจทย์ที่เธอเคยได้รับจาก The New York Times คือ ‘ความสนุก’ เนื่องจากเรื่องราวอันโหดร้ายบนโลกใบนี้มีอยู่เยอะ ไม่ว่าจะเป็นสงครามหรือคอรัปชัน ปูเป้จึงรับหน้าที่นำเสนอความสนุกจากประสบการณ์ประจำวันที่เธอเจอ ซึ่งสถานที่ที่เลือกไปมีทั้งสวนสนุก สวนสาธารณะ จนถึง Nude Party (แน่นอนว่าเธอคือคนเดียวที่สวมเสื้อผ้าภายในงาน)
“จริง ๆ เราไม่ชอบการปาร์ตี้ แต่เราสนใจพฤติกรรมมนุษย์ในชีวิตประจำวัน นี่คือเรื่องหลักและแก่นของงาน หลัง ๆ คนเลยรู้จักในฐานะที่ถ่ายปาร์ตี้”
นี่คือภาพปาร์ตี้แต่งงานของ Abbie ซึ่งปูเป้บอกว่าภาพที่เห็นประจำในงานแต่งมักหนีไม่พ้นภาพจูบ จับมือ แสดงความรัก รอยยิ้ม หรือการยกแก้วโทสต์ แต่ภาพที่เธอบันทึกไว้คือโมเมนต์เล็ก ๆ อันน่าจดจำ เกิดขึ้นจริง และแฝงด้วยความซื่อตรง เพราะทุกอย่างคือความเป็นธรรมชาติ
“ภาพนี้ดูแล้วก็คือมีคำถามว่า เกิดอะไรขึ้น (หัวเราะ)”
“อันนี้เกิดก่อนเทศกาลฮาโลวีน เป็นอีกหนึ่งสิ่งที่อยู่ข้างถนนของนิวยอร์ก ตอนนั้นปี 2021 สังเกตว่ายังเป็นช่วงโควิด-19 มีคนใส่หน้ากาก และหนึ่งในนั้นก็คือคนงานที่ใส่หน้ากากชัคกี้
“Photo Journalist สำหรับเราไม่ใช่แค่ข่าว ชีวิตคนทั่วไป สตรีท ก็เป็น Photo Journalist อยู่ที่ว่าจะเรียบเรียงเรื่องราวยังไง มันคือการบันทึกเหตุการณ์เพื่อเล่าเรื่อง”
“เนี่ย! เราชอบมุมมองอะไรแบบนี้มาก นิวยอร์กเป็นสถานที่รวมคนหลากหลาย เราเจอคนใส่ชุดไดโนเสาร์ยืนชิลล์อยู่ริมถนน มีคนนอนบนห่วงยางฟลามิงโกในสวนสาธารณะ ส่วนอันนี้ก็เป็นคนที่มีหางหนูโผล่ออกมา (หัวเราะ)”
ปัจจุบัน ปูเป้ได้กรีนการ์ดเป็นที่เรียบร้อย ส่วนเส้นทางการทำงาน เธอยังคงอยากเป็นคนที่เก่งจริงด้วยความสามารถ จึงตั้งใจพิสูจน์ตัวเองที่ต่างประเทศอย่างเต็มที่
“ในต่างประเทศมีพื้นที่ให้ช่างภาพมืออาชีพเยอะ ทุกเพศทุกวัยมีความเท่าเทียมในการแข่งขัน เราว่าการเป็นช่างภาพสำหรับเรา คือการทำงานภาพให้ดี เราเล่าเรื่องด้วยภาพ เรื่องแคปชันหรือภาพลักษณ์ภายนอกถือว่าเป็นรอง”
“รูปนี้เหมือนคุณปู่จากเรื่อง Up”
เห็นครั้งแรกคิดว่าชายชราคนนี้มี 4 แขน แต่ที่ไหนได้กลับเป็นเงาของแขนและมุมมองแปลกใหม่ของคนถ่าย
“การถ่ายภาพทำให้เรามองโลกละเอียดขึ้น ใส่ใจสิ่งเล็ก ๆ รอบตัว สนุกมากขึ้นกับการออกไปใช้ชีวิต สร้างรอยยิ้มให้ตัวเองในแต่ละวัน”
ในฐานะคนทำงานศิลปะ ภาพนำพาเธอไปรู้จักกับผู้คนที่หลากหลาย ได้แลกเปลี่ยนความคิด สนทนาเรื่องชีวิตอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน
“เราคิดว่าภาพคือการสร้างความรู้สึก เมื่อทำให้คนรู้สึกพร้อมกันเยอะ ๆ พลังของภาพอาจเป็นส่วนหนึ่งในการขับเคลื่อนสังคม ตัวภาพเปลี่ยนโลกไม่ได้ แต่ตัวคนที่เห็นภาพจะช่วยเปลี่ยนเอง ยกตัวอย่าง Black Lives Matter จอร์จ ฟลอยด์ ก็เกิดจากหลักฐานจากคลิป”
ก่อนจบการสนทนา ปลายสายที่ห่างไปอีกซีกโลกทิ้งท้ายว่าเธอเชื่อในการเล่าเรื่องเสมอ และถ้าจะให้ดี ภาพที่บอกหรือเรื่องที่เล่าออกไปก็ควรมีความหมายต่อตัวเองด้วย
