ความบังเอิญของเหตุการณ์ที่ไม่น่าเชื่อว่าจะเกิดขึ้น สังคมที่บิดเบี้ยว ความกลับตาลปัตรของตรรกะความชั่ว-ความดี เทิดทูนกฎหมายแต่กลับไม่รักษาคำพูด ความโชคร้าย-ความโชคดี หรือแม้แต่การสลับกันของเลข 6 – 9 ของป้ายหน้าห้องพักที่พลิกตกลงมา เปลี่ยนชีวิต ‘ตุ้ม’ พนักงานสาวสุดซวยที่เพิ่งถูกจ้างออกจากหน้ามือเป็นหลังมือ เมื่อวันต่อมาดันมีกล่องบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปปริศนาบรรจุเงินสดเป็นล้านมาวางอยู่หน้าประตูห้องของเธอ 

เรื่องตลก 69 เดอะซีรีส์ (6ixtynin9 The Series) ผลงานใน พ.ศ. 2566 มีทั้งหมด 6 ตอน รีเมกมาจากภาพยนตร์ เรื่องตลก69 จาก พ.ศ. 2542 ซึ่งเป็นภาพยนตร์เรื่องที่ 2 ของ เป็นเอก รัตนเรือง ผู้กำกับนักเล่าเรื่องจากภาพที่ถ่ายทอดมิติอารมณ์ซึ่งซ่อนอยู่ในหนังผ่านฉาก โลเคชัน และสถาปัตยกรรม แม้จะมีโครงเรื่องที่ยึดโยงตามบทจากต้นฉบับเวอร์ชันภาพยนตร์ แต่ด้วยรูปแบบในการฉายแบบซีรีส์ที่แบ่งออกเป็นตอน ๆ อาจทำให้การเล่าเรื่องช้าลง แต่นั่นก็ทำให้ผู้ชมมีเวลาย่อยรายละเอียดและองค์ประกอบภาพของซีนใหม่ ๆ ที่เพิ่มเข้าได้สะอาดยิ่งขึ้น

แม้ระยะเวลาจะห่างกันถึง 24 ปี ทั้งสองผลงานก็ยังคงสะท้อนบริบทของสังคมไทยในภาวะเศรษฐกิจถดถอย จากช่วงหลัง ‘วิกฤตต้มยำกุ้ง’ สู่ช่วงฟื้นตัวหลังวิกฤตโควิด-19 ผู้คนตกงาน ขาดรายได้ ค่าครองชีพสูง ข้าวของแพง ภาวะกลืนไม่เข้าคายไม่ออก ความเคว้งคว้าง ความเครียด ความสิ้นหวังของสังคม ถ่ายทอดผ่านการแสดงออกของตัวละคร บนใบหน้านิ่งเฉยและเฉื่อยชาของ ตุ้ม พนักงานบริษัทประกันภัย หญิงสาวจากต่างจังหวัดที่เข้ามาทำงานในกรุงเทพฯ อาศัยอยู่เพียงลำพังในห้องเช่าสตูดิโอเดี่ยวหมายเลข 6 บนชั้น 3 ของอะพาร์ตเมนต์ขนาดเล็ก ณ ซอกหลืบของเมือง

ตุ้มออกจากบ้าน ไปทำงาน นั่งประจำโต๊ะ เลิกงาน แวะซื้อของที่ซูเปอร์มาร์เก็ต ทำกับข้าว ล้างจาน พักผ่อน หมดวัน นอนหลับ เริ่มต้นวันใหม่ เป็นวงจรชีวิตของมนุษย์เงินเดือนธรรมดาในสถานการณ์ที่บีบบังคับให้อดออมลดค่าใช้จ่าย ความเครียดของชีวิตที่บีบบังคับให้ตัวละครกลายเป็นคนไร้ความหวัง และการถูกบริษัทเลิกจ้างก็กลายมาเป็นจุดหักเห ทำลายวงจรชีวิตประจำวันที่ไม่รู้ว่าวันพรุ่งนี้จะตื่นมาทำอะไร 

สุภัทราคอนโด

ลำดับเหตุการณ์ของโศกนาฏกรรมดำเนินต่อเนื่องไปตามเส้นเรื่อง เรื่องราวส่วนใหญ่เริ่มต้นและโคจรอยู่ภายในอาคารและห้องพักของตุ้ม ราวกับว่าเป็นอีกหนึ่งตัวละครที่เขียนบทให้มาเป็นตัวร้ายในเงามืด ในขณะที่มันคอยชักใยและเฝ้ามองเหตุการณ์ในแต่ละฉากที่กำลังดำเนินไปอย่างเงียบ ๆ อาคารสถาปัตยกรรมกลายมาเป็นเครื่องมือถ่ายทอดสภาพแวดล้อมของสังคม สภาวะอารมณ์ของตัวละครในแต่ละห้อง และเป็นตัวช่วยสำคัญที่ปะติดปะต่อเรื่องราว ไปจนถึงมุกตลกต่าง ๆ เข้าด้วยกันอย่างแนบเนียน

สุภัทราคอนโด ลาดพร้าวซอย 4 คือโลเคชันที่ปรากฏในบทหนัง แปลนอาคารเผยให้เห็นการเรียงลำดับเลขห้อง เมื่อวางไล่ลำดับจากขวาไปทางซ้าย ใน 1 ชั้นมีทั้งหมด 19 ห้อง ดังนั้น อะพาร์ตเมนต์ 4 ชั้นแห่งนี้จึงมีทั้งหมด 76 ห้อง แบ่งออกเป็น 2 ฝั่ง มีโถงทางเข้าอาคาร ลิฟต์ บันได และทางเดินกลาง แบบ Central Corridor Connection เป็นการเชื่อมต่อที่ดี เปรียบเสมือนกระดูกสันหลังของอะพาร์ตเมนต์ ภายใต้ข้อจำกัดของกฎหมายการใช้ที่ดินและทางหนีไฟ การวางแปลนในลักษณะนี้ช่วยประหยัดพื้นที่และเพิ่มจำนวนห้องเช่า นำมาซึ่งรายได้ที่เพิ่มขึ้นของเจ้าของอาคาร เป็นไปตามธรรมชาติของสถาปัตยกรรมยุคโมเดิร์น ซึ่งมุ่งเน้นประโยชน์ใช้สอยและขับเคลื่อนด้วยความคุ้มค่า

อย่างไรก็ตาม แปลนอาคารนี้ยังตอบสนองความต้องการที่อยู่อาศัยของมนุษย์ในเมืองซึ่งต้องการพื้นที่ส่วนตัว หรือนิยมอยู่อาศัยแบบตามลำพัง หากสังเกตให้ดีจะเห็นว่าในปัจจุบันหลายคอนโดมิเนียมหรืออะพาร์ตเมนต์ออกแบบให้มีพื้นที่ส่วนกลาง พื้นที่ออกกำลังกาย และพื้นที่สีเขียวในอาคารมากขึ้น พื้นที่ที่เพิ่มเข้ามาอาจเป็นเพราะเพื่อแข่งขันในตลาดอสังหาริมทรัพย์ และพื้นที่เหล่านี้ยังช่วยเพิ่มทางเลือกในการพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นของคนเมือง ทำให้ผู้อยู่อาศัยไม่ต้องอุดอู้อยู่ในกรอบผนังของห้องพักเพียงอย่างเดียว

ห้องเบอร์ 6

Set Design ในห้องเบอร์ 6 ของตุ้มนั้น ออกแบบและสร้างขึ้นมาเพื่อดำเนินเรื่องอย่างแท้จริง เริ่มตั้งแต่ตัวยึดป้ายเลขหน้าประตูเจ้าปัญหา ซึ่งเป็นต้นเรื่องของเหตุการณ์ลูกโซ่ ลิฟต์ที่เสีย บังคับให้ตัวละครต้องใช้บันไดแทน ไปจนถึงระเบียงห้องที่เชื่อมต่อกันของอะพาร์ตเมนต์ เป็นอีกหนึ่งองค์ประกอบที่มีส่วนสำคัญต่อบทที่นำไปสู่จุดไคลแม็กซ์ในช่วงท้าย 

การวางแปลนระหว่างประตูหน้าห้องและห้องน้ำที่จะมองเห็นเมื่อมองลอดผ่านรูกุญแจ หรือช่องพัดลมดูดอากาศในเวอร์ชันปัจจุบันที่มองเห็นจากประตูห้องน้ำ นำไปสู่ฉากที่สร้างปมสำคัญให้ตุ้มและจิ๋ม (เพื่อนบ้านที่มายืมน้ำปลา) 

ไม่เพียงเท่านั้น เฟอร์นิเจอร์และข้าวของภายในห้องที่วางไว้อย่างพิถีพิถัน ไม่เพียงบ่งบอกอุปนิสัยและความฝันของตัวละคร แต่ทำหน้าที่ปิดกั้นมุมมอง สร้างจุดบังสายตาระหว่างตัวละครที่สลับกันเข้าออกห้อง ตู้ชั้นหนังสือที่แบ่งกั้นโซนของพื้นที่ในห้อง ตู้เสื้อผ้าบานไม้บุหวาย และหีบเหล็กเก็บของขนาดใหญ่พอที่จะอำพรางร่างมนุษย์ได้ ไปจนถึงระเบียงห้องที่เชื่อมต่อกันทั้งอะพาร์ตเมนต์ เป็นอีกหนึ่งองค์ประกอบที่มีส่วนสำคัญต่อบท อันจะนำไปสู่จุดไคลแม็กซ์ในช่วงท้าย

กลิ่นอายของอาการคิดถึงบ้านเกิดถ่ายทอดผ่านของตกแต่งภายในห้อง พร็อปเปลือกหอยและปลาดาวกระจายตัวอยู่ตามจุดต่าง ๆ โคมไฟ กรอบกระจกเงา ขนาดพวงกุญแจห้องก็ยังมีเปลือกหอยห้อยอยู่ รายละเอียดเล็ก ๆ น้อย ๆ ในห้องเบอร์ 6 ฉบับภาพยนตร์จาก พ.ศ. 2542 สื่อถึงความเหงาที่ซ่อนอยู่

อาคารสี่เหลี่ยมโมเดิร์นที่แม้ว่าห้องเช่าจะอยู่ติด ๆ กัน แต่ก็ไม่ได้มีความสัมพันธ์ที่ผูกพันลึกซึ้ง โถงทางเข้าและพื้นที่ส่วนกลางก็ให้ความรู้สึกเหมือนโรงอาหารในโรงพยาบาล มีความป่วย ๆ ความอึน ๆ ของแสงไฟนีออนกับผู้คนแปลกหน้าที่อยู่ในตึกเดียวกัน ทางเดินยาวสลับกันไปมาระหว่างผนังปูนและประตูห้อง อยู่กันเป็นห้อง ๆ ห้องใครห้องมัน พื้นที่ส่วนตัวจะเกิดขึ้นทันทีหลังไขประตูห้องเข้ามา หลุดออกจากกรอบการตกแต่งที่สถาปนิกวางไว้ ผนังสี่ด้าน พื้น และเพดานประกอบกันเป็นพื้นที่ส่วนตัวของคนหนึ่งคน แต่ละห้องสร้างโลกส่วนตัวของตนเองได้ตามชอบใจ

หากเปรียบเทียบฉากค่ายมวยครรชิต เราจะเห็นบรรยากาศของคำว่าบ้านที่อยู่กันแบบครอบครัวใหญ่นอกเมือง โอบล้อมด้วยสวนต้นไม้ เรือนไม้มีใต้ถุนเป็นที่ซ้อมมวย หากเปรียบเทียบโดยอาชีพแล้ว ในนัยหนึ่ง บริษัทประกันภัยพยายามสร้างชุดความคิดผ่านนโยบายบริษัทว่า เป็นครอบครัวเดียวกัน

อยู่กันอย่างพี่อย่างน้อง แต่พอถึงจุดวิกฤตของบริษัท พนักงานเหล่านั้นกลับไม่ได้รับผลตอบแทนตามสมควร กลับกันกับค่ายมวยครรชิตที่อยู่กันแบบพึ่งพาอาศัย กินข้าวพร้อมหน้าพร้อมตากัน และเหมือนว่าพวกเขาจะเคารพศักดิ์ศรีในการรักษาสัจจะมากกว่าการเคารพกฎหมาย ณ ขณะที่สภาพสังคมเต็มไปด้วยอำนาจที่มองไม่เห็น ความไม่เท่าเทียม และการทุจริต

ยิ่งสังคมป่วย คนก็ยิ่งวิปริต ประโยคคุ้นหูที่อาจสะท้อนให้เห็นถึงความประหลาด ความพลุ่งพล่านของผู้คนจากพิษเศรษฐกิจ ทุกคนต่างกำลังดิ้นรนให้มีชีวิตที่ดีขึ้นไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง เรื่องตลก 69 เดอะซีรีส์ เผยให้เราเห็นถึงฉากห้องผู้เช่ารายอื่น ๆ ที่เป็นจุดพลิกผันของหลายซีน พ่วงมากับความซวยสารพัดที่เกี่ยวข้องกับอาชญากรรม สินบน และยาเสพติด 

อย่างห้องเบอร์ 9 ของเสี่ยโต้ง ห้องที่กล่องเงินควรจะถูกนำไปวางตั้งแต่แรก ความมืดมิดของหน้าต่างที่ปิดทับด้วยกระดาษหนังสือพิมพ์ จนไม่รู้ว่าเป็นกลางคืนหรือกลางวัน เฟอร์นิเจอร์น้อยชิ้นที่วางกลางห้อง โต๊ะ 1 ตัว โคมไฟแขวน และเก้าอี้ ให้ความรู้สึกถึงห้องสอบสวน การถ่ายภาพด้วยมุมกล้องที่สูงขึ้นเหมือนมุมจากกล้องวงจรปิด ถึงแม้ว่าจะคุยกันอยู่เพียง 2 คน กลับให้ความรู้สึกเหมือนมีบุคคลที่ 3 ที่ 4 กำลังจับตามองอยู่

ถัดมาเป็นห้องช่างสักลาย ห้องมืดที่ส่องสว่างด้วยแสงไฟนีออนที่หมุนและเปลี่ยนสีเหมือนในผับบาร์ ผนังห้องปิดด้วยฟอยล์อะลูมิเนียม ทำลายการตกแต่งและความสวยงามตามอุดมคติที่ซ้ำซากจำเจ

ภายในห้องเต็มไปด้วยรูปวาด ผลงานศิลปะป๊อปอาร์ต หุ่นโชว์เสื้อผ้า และป้ายไฟไอติม ข้าวของที่อยู่ผิดที่ผิดทางกลายเป็นของประดับตกแต่งไปโดยปริยาย 

การปรับเปลี่ยนรูปแบบที่อยู่อาศัยให้เป็นร้านค้าบนอาคารเป็นแนวคิดที่น่าสนใจเลยทีเดียว หากลองคิดถึงคอนโดมิเนียม การออกแบบโดยกำหนดให้ช่วงหนึ่งของตึกเป็นตลาด หรือหากผู้เช่ารายอื่น ๆ ต่างเปิดร้านเล็ก ๆ ซ้อนอยู่ในห้องของตัวเอง ภายในตึกคงจะคึกคักน่าดู ชุมชนเล็ก ๆ อาจเกิดขึ้น และอาจช่วยคลายความเหงาของการอยู่อาศัยเพียงลำพัง แต่กว่าจะถึงจุดนั้นได้ต้องผ่านด่านกฎหมายควบคุมมากมายที่แค่คิดก็เหนื่อยแล้ว

การไปสู่จุดจบของตัวละครแต่ละตัวในฉากหลังความตาย นำเสนอผ่านออฟฟิศส่งดวงวิญญาณของคุณป้าชุดขาว ความเหนือจริงของฉากบนชายหาด มีธารน้ำไหลกัดเซาะเป็นแอ่ง ๆ ตั้งอยู่ตรงกลาง พร้อมด้วยโต๊ะทำงานและคอมพิวเตอร์ตกรุ่นที่ดูเหมือนจะมีฟังก์ชันเพียงอย่างเดียว คือส่งดวงวิญญาณไปแผนกส่งเกิด ด้วยการขาน ‘ชื่อ-นามสกุล’ พร้อมกับกดปุ่ม ‘Delete’ บนแป้นพิมพ์ ไม่ว่าสาเหตุการตายจะเป็นอย่างไร จะช้าหรือเร็ว เมื่อถึงอายุขัย ตัวละครทุกตัวก็จะถูกเช็กชื่อหายไปเช่นกัน

ความตายและที่อยู่อาศัยเป็นสิ่งน่าสนใจ เมื่อผู้ใช้คนหนึ่งจากไป ผู้ใช้คนใหม่ย้ายเข้ามาแทนที่ ห้องพักทุกห้องอาจไม่ใช่ ‘บ้านของทุกคน’ นิยามของคำว่าบ้านจะเปลี่ยนไปตามแต่ละบุคคล นิยามของคำว่า ‘บ้าน’ อาจผูกไว้กับความทรงจำในช่วงชีวิตหนึ่งของเจ้าของห้อง มากกว่าฟังก์ชันของห้องที่ประกอบเข้าด้วยกัน ดังที่ Dionne Warwick ขับร้องไว้ในเพลง A House Is Not a Home ในปี 1964 ว่า

เก้าอี้ยังคงเป็นเก้าอี้ แม้ว่าจะไม่มีคนนั่งอยู่

แต่แน่นอนว่าเก้าอี้ไม่ใช่บ้าน

แล้วไฉนเลยบ้านกลับไม่ใช่บ้าน 

เมื่อไม่มีคนอยู่อาศัย

รับชม เรื่องตลก 69 เดอะซีรีส์ (6ixtynin9 The Series) ได้ที่ Netflix