ต้นไม้เป็นพืชที่ต้องการการดูแล ช่วงไหนเจ้าของอยู่ติดบ้านต้นไม้ก็มักจะสุขภาพดี แต่พอเดินทางยาว ๆ ทีไร กลับมามักจะพบต้นไม้ในสภาพแห้งเหี่ยว โดยเฉพาะต้นไม้ในกระถาง คนที่ต้องเดินทางบ่อย ๆ ยิ่งพักอยู่ในคอนโดมิเนียมอย่าเพิ่งท้อใจว่าหมดโอกาสปลูกต้นไม้ เพราะมีต้นไม้อีกกลุ่มที่ตอบโจทย์นี้ได้ คือไม่ต้องรดน้ำบ่อย และอนุญาตให้เจ้าของบ้านเดินทางได้ยาว ๆ นั่นคือ ‘ไม้น้ำ’
คอนโดมิเนียมที่มีระเบียงกว้างและโดนแดดจัด ปลูกไม้น้ำได้สบาย แถมยังช่วยแก้ปัญหาคราบน้ำที่พื้นซึ่งไหลออกมาจากจานรองกระถางต้นไม้แบบปกติได้ด้วย แล้วไม้น้ำก็ยังเป็นคำตอบของบ้านในบางพื้นที่ที่ขุดลงไปแล้วเจอน้ำในดิน ปลูกต้นไม้ทั่วไปยาก ก็ปลูกไม้น้ำพวกนี้ลงดินได้เช่นกัน
สิ่งสำคัญของไม้น้ำคือต้องการแดดค่อนข้างมาก ถ้าปลูกลงดินก็เหมาะจะปลูกริมตลิ่งของแหล่งน้ำ แต่ถ้าจะใส่กระถางเอามาไว้ในตัวบ้านในจุดที่โดดแดด ต้นไม้พวกนี้ก็จะถูกควบคุมขนาดทรงพุ่มตามขนาดของกระถาง หลายชนิดก็เลี้ยงเป็นบอนไซได้เลย และหลายชนิดก็มีรูปทรงพุ่มที่สวยไม่เหมือนไม้บกทั่วไป มีทั้งใบละเอียดและใบใหญ่ให้เลือก แล้วต้นไม้พวกนี้ก็ไม่ค่อยมีคนนำไปใช้จัดสวนเท่าใดนัก จึงได้ความสวยแบบแปลกตา
หากอยากเลี้ยงในกระถางก็เลือกภาชนะที่ไม่มีรูที่ก้น ใช้ดินบัวและใช้ปุ๋ยบัวฝังในดิน ควรใส่ดินในกระถางอย่างน้อยครึ่งหนึ่ง และใส่ได้จนถึง 3 ส่วน 4 ของกระถาง ถ้าใส่น้อยไปมีโอกาสที่ต้นไม้ขนาดใหญ่จะล้มได้เพราะไม่มีดินให้รากยึด
ปัญหาสำคัญของไม้น้ำคือการขังของน้ำในกระถางจะกลายเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ยุง แก้ได้ 2 วิธี คือหนึ่ง ใส่ทรายอะเบท (Abate) ซึ่งเป็นทรายกำจัดลูกน้ำลงไป หรือถ้าอยากใช้วิธีการทางธรรมชาติและมีปริมาณน้ำในกระถางค่อนข้างเยอะ ก็เลี้ยงปลาสอดหรือปลาหางนกยูงได้ ซึ่งปลาพวกนี้เลี้ยงง่าย ไม่ต้องการการดูแลอะไรมากนัก
นี่คือ 7 ต้นไม้น้ำที่เราเพียงแค่เติมน้ำทิ้งไว้ ก็พร้อมออกเดินทางได้ยาว ๆ
#1
ฝาดแดง
Lumnitzera littorea Voigt.
ฝาดแดงเป็นไม้ป่าชายเลนที่มีคนนำมาเลี้ยงเป็นบอนไซค่อนข้างเยอะ เพราะมีฟอร์มที่สวย และที่สำคัญคือมีดอกสีแดงที่เห็นชัด เวลาออกดอกทั้งต้นก็สวยไปอีกแบบ เราควบคุมขนาดของต้นได้ด้วยขนาดของกระถาง และถ้าอยากให้ออกดอกก็ต้องวางในจุดที่โดนแดดค่อนข้างมาก
#2
ฝาดขาว
Lumnitzera racemosa Willd.
ฝาดขาวมีลักษณะคล้ายฝาดแดงมาก ทรงของดอกก็ใกล้เคียงกัน ต่างกันที่สีของดอก ฝาดขาวมีดอกสีขาว คนส่วนใหญ่นิยมปลูกฝาดแดงมากกว่า ฝาดขาวจึงเป็นทางเลือกที่ดีของคนที่ชอบดอกไม้สีขาว และคนที่ชอบปลูกต้นไม้ที่ไม่เหมือนใคร
#3
ลำแพน
Sonneratia ovata Backer
ลำแพนเป็นพืชในกลุ่มเดียวกับลำพู มีรากอากาศเหมือนกัน แต่ต่างกันที่ลำแพนโตช้ากว่า ใบกลมกว่า ต้นเล็กกว่า เป็นต้นไม้ที่ฟอร์มสวย ถ้าปล่อยให้โตตามธรรมชาติสูงได้ถึงตั้งแต่ 4 – 12 เมตร แต่ถ้าเลี้ยงในกระถางขนาดเล็กก็คุมฟอร์มให้เป็นบอนไซได้ ที่สำคัญคือมีดอกเป็นลูกกลมสีเขียว พอบานออกจะมีกลุ่มเกสรสีขาวเป็นพู่ยาว สวยมาก พอเกสรร่วงหมดก็จะกลายเป็นลูกลำแพนที่นำมากวนกินได้ ถ้าใครมีที่สวนก็ปลูกริมน้ำได้เลย
#4
เสม็ดขาว
Melaleuca quinquenervia (Cav.) S.T.Blake
เสม็ดขาวเป็นต้นไม้ใบละเอียดอีกต้นที่น่าสนใจ นอกจากใบแหลมเรียวแล้ว ก็ยังมีลักษณะเด่นสำคัญคือผิวลำต้นคล้ายจะลอกเป็นชั้น ๆ เหมือนกระดาษตลอดเวลา และมีดอกเป็นช่อหางกระรอกเล็ก ๆ สีขาวนวล ปลูกเป็นต้นใหญ่ก็สวย ต้นเล็กก็สวย
#5
กล้วยน้ำ
Typhonodorum lindleyanum Schott
กล้วยน้ำบราซิลเป็นต้นไม้ที่น่าปลูกมาก เพราะดูเหมือนต้นกล้วยที่ปลูกในน้ำ แต่จริง ๆ แล้วมันแค่คล้ายต้นกล้วย แต่ลำต้นเป็นกาบหุ้มซ้อนเป็นชั้น ๆ ส่วนใบ ถ้าดูดี ๆ จะคล้ายไปทางบอนมากกว่า มีถิ่นกำเนิดมาจากมาดากัสการ์ ไม่มีเหง้าหรือหน่อเหมือนกล้วยทั่วไป ชอบน้ำตื้น ปลูกประดับในบ่อได้ ปลูกลงกระถางก็ได้เช่นกัน
#6
ผักหนามบราซิล
Montrichardia arborescens (L.) Schott
ผักหนามบราซิลมีหลายสายพันธุ์ หลายรูปทรง โดยรวมแล้วมีลำต้นเป็นกอ มีขนาดใหญ่มาก มีหนามที่ลำต้น บางพันธุ์ก็มีดอกสีขาว ต้องใช้พื้นที่ในการปลูกมากหน่อย ข้อดีคือมีรูปทรงสวยแปลกตา และให้ความรูู้สึกดิบ ๆ ชื้น ๆ แบบป่าแอมะซอนในสวนของเรา เมื่อเรานำมาใส่กระถางความรู้สึกก็จะเปลี่ยนไป คือไม่ได้ดูเป็นกอและใบใหญ่ขนาดนั้น แต่จะเป็นทรงต้นมากขึ้น แต่ยังมีหนามเหมือนเดิม ถ้าบ้านไหนมีเด็กต้องระวัง
#7
กกอียิปต์
Cyperus papyrus L.
กกเป็นไม้น้ำยอดนิยม ปลูกในสระได้ ปลูกในกระถางก็ได้ มีหลายพันธุ์ให้เลือก และเป็นที่คุ้นเคยของนักจัดสวนเป็นอย่างดี ถ้าอยากได้กกสักต้นมาปลูกในกระถางแช่น้ำริมระเบียง เราอยากแนะนำกกอียิปต์ที่มีใบเป็นแฉกแบบซี่ร่ม ก้านดอกเป็นเหลี่ยมพุ่งสูงขึ้นไป ปลายก้านแตกเป็นพู่สีเขียว แล้วมีดอกสีน้ำตาลออกเป็นช่อเล็ก ๆ ออกดอกตลอดทั้งปี ความละเอียดของใบกกจะช่วยให้สวนน้อย ๆ ของเราดูนุ่มนวลสบายตาขึ้นได้ในทันที
