เราเคยไปเยือนเมืองนครฯ เมื่อปลายโควิด-19 ตั้งใจว่าจะไปเดินกิน เดินเที่ยวในตัวเมือง แวะตลาดท่าวัง-ท่ามอญแล้วจึงค่อยไปลงเล (ทะเล) แต่โชคไม่ดีที่รอบนั้นพลาดตลาดท่าวัง-ท่ามอญ เพราะดันจำวันเปิดตลาดผิด ต้องเปลี่ยนแผนเที่ยวโดยตระเวนกินเมนูซิกเนเจอร์ที่ร้านอาหารท้องถิ่นรอบตัวเมือง
เมืองนครฯ เป็นเมืองที่เดินเที่ยวเชื่อมถึงกันได้ ทางเท้าเดินสะดวกสบาย ไปแวะกินข้าวแกง กินไอศกรีมเด่นชัย หรืออยากจะแวะกินอาหารสไตล์ยุโรปก็มี เราเดินกินเพลิน ๆ จนไปเจอกับบ้านสีขาวทรงแปลกตา แถมมีชาวต่างชาติเดินเข้าออก ด้วยสไตล์บ้านโดดเด่นแต่ไม่เหมือนบ้านเก่าสมัยก่อน นั่นดึงดูดให้เราต้องเข้าไปค้นหาว่าข้างในบ้านสีขาวหลังโตนี้ซ่อนความเป็นเมืองนครฯ ไว้แบบไหนกันนะ
ประวัติศาสตร์ถูกปัดฝุ่น
NORM SPACE (นอร์มสเปซ) ป้ายชื่อประดับอยู่บนประตูทางเข้า เราเจอร้านกาแฟ Slow Bar เป็นอันดับแรก พร้อมกับโปสต์การ์ดและงานคราฟต์ทำมือเล็ก ๆ ที่วางขายอยู่ข้าง ๆ เคาน์เตอร์กาแฟ
พี่เจมส์-ศรีโรจน์ อนุตรเศรษฐ ผู้ปัดฝุ่น NORM SPACE เล่าให้เราฟังว่า เมื่อก่อนที่นี่เรียกว่า ‘บ้านครูน้อม’ เพราะเดิมทีเป็นบ้านของ ครูน้อม อุปรมัย บุคคลสำคัญและถือเป็นบุคคลในประวัติศาสตร์ท้องถิ่นของเมืองนครศรีธรรมราช ซึ่งเหตุผลที่บ้านหลังนี้มีสไตล์แตกต่างจากบ้านเก่าหลังอื่น ๆ เป็นเพราะครูน้อมชอบสถาปัตยกรรมสไตล์ Art Decor มากเป็นพิเศษ เราจึงเห็นว่าบ้านสีขาวหลังนี้มีความทันสมัย ทว่าเรียบง่าย เน้นโทนสีขาว สีครีม และสีน้ำตาล แถมยังแฝงกลิ่นอายสถาปัตยกรรมอย่างฝรั่งเศสหน่อย ๆ ด้วยการตกแต่งเสาด้วยทรงเรขาคณิต ยิ่งไปกว่านั้น พื้นบ้านที่ทำจากไม้ยังคงเงาวับเหมือนเดิม
“บ้านครูน้อมสร้างใน พ.ศ. 2515 เป็นอาคารสไตล์ยุโรป เพราะครูน้อมเคยไปทำการบ้านการเมืองที่ต่างประเทศ เราปรับปรุงระบบต่าง ๆ ให้อยู่ในสภาพใช้งานได้ แต่ไม่เปลี่ยนแปลงตัวอาคารมากนัก”
ยังมีอีกป้ายที่ติดอยู่หน้าบ้าน ซึ่งเด่นไม่แพ้ NORM SPACE นั่นคือ ‘โรงเรียนภัทรวิทย์’
ภายหลังครูน้อมและภรรยาเปลี่ยนบ้านให้เป็นโรงเรียนอนุบาล ด้วยทั้งคู่ชื่นชอบด้านการศึกษาเป็นอย่างมาก เราฟังพี่เจมส์เล่ามาถึงตรงนี้ก็เข้าใจได้ไม่ยากว่าทำไมถึงต้องมีชีวประวัติครูน้อมอยู่ที่นี่ด้วย
ครูน้อม อุปรมัย คือบุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์ท้องถิ่นนครศรีธรรมราช ท่านเคยประกอบอาชีพทนาย ครู และนักการเมืองท้องถิ่น จนได้รับเลือกเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ
เหตุการณ์สำคัญคือช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ญี่ปุ่นขึ้นบกและบุกท่าแพ ครูน้อมเป็นผู้เจรจาให้ยุติการนองเลือดในบริเวณนั้นและรักษาชีวิตทหารเอาไว้ได้ นั่นทำให้ครูน้อมได้รับเลือกตั้งเป็น ส.ส. ของจังหวัดนครศรีธรรมราชถึง 4 สมัย ยิ่งไปกว่านั้น ครูน้อมยังมีส่วนช่วยผลักดันให้เกิดวิทยาลัยครูหรือมหาวิทยาลัยราชภัฏ จึงไม่แปลกหากมหาวิทยาลัยราชภัฏมักมีห้องประชุมที่ชื่อว่า ‘ห้องประชุมน้อมอุปรมัย’
“อธิการบดีของมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง ท่านเคยเล่าให้ผมฟังว่าครูน้อมมีส่วนสำคัญในการสร้างแรงบันดาลใจให้ตัวท่านและคนอีกหลายคนได้มาสนใจศึกษาประวัติศาสตร์ของเมืองนครศรีธรรมราช ทำให้นครศรีธรรมราชเป็นจิ๊กซอว์ตัวหนึ่งของหน้าประวัติศาสตร์ไทย และผมเองก็อยากให้คนรุ่นใหม่ได้รู้จักประวัติศาสตร์บ้านเกิดของตัวเอง จึงเกิดโซนพิพิธภัณฑ์ครูน้อมขึ้นมาครับ” พี่เจมส์เล่า
การปัดฝุ่นบ้านหลังนี้คือความตั้งใจที่อยากให้ NORM SPACE เป็นหนึ่งในหมุดหมายใหม่ของการเที่ยวเมืองนครฯ เรียกว่าเป็นฮับที่พร้อมดูแล ให้ข้อมูล และแนะนำแหล่งท่องเที่ยวในนครศรีธรรมราช
จุดพักใจเพื่อคนรักความสโลว์ไลฟ์
นอกจากเป็นฮับแนะนำแหล่งท่องเที่ยวและของดีในเมืองนครฯ แล้ว พี่เจมส์ยังนิยามสถานที่แห่งนี้ให้เป็น Museum-Coffee-Hostel เพราะแบ่งพื้นที่ออกเป็น 5 โซน โซนแรกที่เราเจอหลังจากเดินเข้ามาที่นี่คือบาร์กาแฟ ถัดเข้าไปด้านในตัวบ้านคือแกลเลอรีและพื้นที่สอนศิลปะ เดินขึ้นไปชั้น 2 จะพบพิพิธภัณฑ์ชีวประวัติ-ของสะสมของครูน้อม และส่วนสุดท้ายของบ้านนั้นดัดแปลงให้เป็นโฮสเต็ลนั่นเอง
มุมกาแฟและ Co-working Space ของที่นี่เสิร์ฟกาแฟ Slow Bar มีเมล็ดหลากหลายให้เลือก ระหว่างรอกาแฟ สายตาก็เพลิดเพลินไปกับโปสต์การ์ด พวงกุญแจ งานผ้า งานเซรามิก และงานคราฟต์อื่น ๆ ที่วางอยู่บนชั้นข้างเคาน์เตอร์ ซึ่งผลงานทั้งหมดนี้คือผลงานของศิลปินท้องถิ่นเมืองนครฯ ทุกชิ้น
มุมแกลเลอรี จัดแสดงผลงานของ คุณไมตรี ลิมปิชาติ ศิลปินวัย 82 ที่สมรสกับหลานของครูน้อม ซึ่งฝากภาพวาดจำนวน 30 ภาพมาจัดแสดงและจำหน่ายในพื้นที่ชั้น 1 ของบ้าน รายได้ส่วนหนึ่งจะแบ่งให้พิพิธภัณฑ์ครูน้อม เพื่อสนับสนุนกิจกรรมทางประวัติศาสตร์และศิลปะของ NORM SPACE
อีกมุมเป็นพื้นที่สอนพิเศษ ช่วงปิดเทอมหรือวันเสาร์-อาทิตย์ ครูป้าว่าน คุณครูวัยเกษียณที่ยังมีใจรักในการสอนหนังสือ ได้เปิดพื้นที่การเรียนรู้ให้กับเด็ก ๆ ที่รักในศิลปะ โดยครูว่านไม่ได้มองว่าคอร์สศิลปะคืองานอดิเรกของเด็ก ๆ แต่ครูว่านตั้งใจทำคอร์สเพื่อสอนการทำศิลปะอย่างจริงจังมากกว่า
มุมไฮไลต์อย่างพิพิธภัณฑ์ครูน้อม จัดแสดงของสะสมของครูน้อมที่หาชมได้ยาก เช่น บันทึกจดหมายเหตุ บันทึกประจำวันที่พิมพ์ด้วยพิมพ์ดีด ภาพถ่ายสำคัญที่บอกเล่าประวัติศาสตร์ของเมืองนครฯ และประวัติศาสตร์ไทย จนถึงร่องรอยของการเป็นโรงเรียนอนุบาลที่ยังคงหลงเหลืออยู่
ส่วนสุดท้ายของที่นี่ อันเป็นส่วนที่ทำให้มีชาวต่างชาติเข้าออก NORM SPACE กันไม่ขาดสายคือโฮสเต็ล ห้องพักขนาดกะทัดรัดเหมาะสำหรับสายแบ็กแพ็กเกอร์ เราชอบที่นี่เพราะเป็นที่พักแบบง่าย ๆ สบาย ๆ ให้บรรยากาศอบอุ่นเหมือนอยู่บ้านเพื่อน (แจ้งก่อนว่าที่นี่เป็นห้องน้ำรวมแบบแยกชาย-หญิง)
ยิ่งไปกว่านั้น คือที่นี่ยังมีชั้นดาดฟ้า สำหรับผู้มาเยือนที่ชอบนอนเต็นท์สไตล์แคมปิ้ง
“ที่นี่เหมาะสำหรับคนที่หาจุดปักหลักเพื่อเริ่มต้นเที่ยวในเมืองเก่า เรามีบริการจักรยานและรถจักรยานยนต์ให้เช่า คุณจะเที่ยวเมืองนครฯ แบบ One Day Trip เราก็มีพิกัดแนะนำทั้งร้านอาหาร จุดเยี่ยมชมศิลปะ หรือพิกัดเพื่อสายมูเราก็หาให้ได้ตามฉบับคนท้องถิ่นนครฯ แท้ ๆ แต่ถ้ามานอนหลายคืนหน่อย เราแนะนำให้พักในเมืองสักคืน และคืนต่อไปก็เช่ารถขับไปเที่ยวที่คีรีวง ไปเที่ยวทะเลที่ท่าศาลา หรือจะไปไหว้วัดเจดีย์ (ไอ้ไข่) เราก็พร้อมแนะนำจุดบริการรถสองแถวให้ได้” เจ้าบ้านแนะนำอย่างคนรู้จริง
“การดูสถานที่ท่องเที่ยวผ่าน Google Maps อาจไม่ละเอียดเท่าคนท้องถิ่นแนะนำ ผมตั้งใจให้ที่นี่เป็นหมุดหมายของการมาเยือนนครฯ และเป็นจุดเชื่อมโยง-กระจายการท่องเที่ยวในท้องถิ่น”
NORM SPACE เปรียบเสมือนจุดเล็ก ๆ ที่เชื่อมจุดอื่น ๆ ในท้องถิ่นนครศรีธรรมราช จนเกิดเครือข่ายการท่องเที่ยวเมืองเก่าแบบสโลว์ไลฟ์’ เพื่อกระตุ้นให้การท่องเที่ยวเมืองนครฯ กลับมาคึกคักอีกครั้ง
“ผมเชื่อว่านครศรีธรรมราชมีทรัพยากรที่ดี คนน่ารัก อาหารอร่อย และมีสถานที่น่าสนใจรอให้คนทั่วโลกมาค้นพบ ทั้งประวัติศาสตร์ วัดชื่อดังที่อยากให้ลองมาขอพร มีหลาดท่าวัง-ท่ามอญ หลาดกำแพงเมืองคอน ผมเห็นสิ่งดี ๆ เหล่านี้มาตลอด จึงอยากผลักดันให้คนค้นพบเมืองนครฯ มากขึ้นจริง ๆ ครับ”
ผู้เขียนคอนเฟิร์มอีกเสียงว่าคนนครฯ น่ารักและใจดี พร้อมช่วยเหลือนักท่องเที่ยวอย่างเรา ๆ สุดใจ ยิ่งกว่าน้ำใจของผู้คนคงเป็นรสอาหาร เพราะหลังกลับจากนครศรีธรรมราช เรายังไม่เจออาหารใต้ร้านไหนอร่อยถึงเครื่องเท่ารสมือคนนครฯ เลยสักร้าน พูดแล้วก็รู้สึกคิดถึงแกงไตปลาร้อน ๆ ขึ้นมาทันที
เราไม่ผิดหวังกับการไปเที่ยวเมืองนครฯ เลย แม้จะพลาดตลาดท่าวัง-ท่ามอญก็ตามที
“ในอนาคตผมจะพา Norm Space ค่อย ๆ โตไปกับเมืองนครฯ ครับ ผมมีอีกภาพที่อยากทำ คือการให้คนได้รู้จักศิลปะของเมืองนครฯ ต่อไปทุกคนอาจจะได้เห็น NORM SPACE สร้างเส้นทางท่องเที่ยวสายศิลปินด้วยการปักหมุดพาไปดูบ้านศิลปิน ดูงานศิลปะและทำกิจกรรมต่าง ๆ เกี่ยวกับศิลปะในเมืองนครฯ เพราะที่นครฯ เรามีทั้งศิลปินเซรามิก ศิลปินผ้า ศิลปินสีน้ำ จนไปถึงศิลปินหนังตะลุงก็ยังคงมี
“สำหรับผม NORM SPACE คือหมุดหมายใหม่ของนครศรีธรรมราช ที่นี่เกิดขึ้นเพื่อสร้างโอกาสใหม่ ๆ ให้ชุมชน หากรักการท่องเที่ยวแบบสโลว์ไลฟ์ กินง่ายอยู่ง่ายสไตล์ท้องถิ่น เหมือนมาค้างบ้านเพื่อน และต้องการให้ชุมชนเติบโตได้อย่างยั่งยืน ผมแนะนำให้ลองมาพักกับ NORM SPACE สักคืนดูครับ”
