เราเคยแนะนำไม้เลื้อยกันไปแล้วในตอน 10 ดอกไม้ไต่กำแพง และเคล็ดลับปลูกเหลืองชัชวาลให้คลุมเต็มกำแพงเร็ว ๆ รอบนี้เราขอกลับมาแนะนำไม้เลื้อยอีกครั้ง เพราะมันตอบโจทย์ของบ้านยุคใหม่ที่มีพื้นที่จำกัดได้ดี แถมยังเอาไปใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย นอกจากจะปลูกตามแนวผนังเพื่อลดความแข็งของบ้าน ก็ยังเอาไปปลูกประดับหน้ารั้ว ทำซุ้ม หรือปลูกคลุมศาลาได้ด้วย 

คำแนะนำโดยรวมของไม้เลื้อยคือค่อนข้างชอบแดด ควรมีเสา ระแนง หรือสลิง ให้เกาะ การดูแลรดน้ำใส่ปุ๋ยที่โคนต้น และสิ่งที่สำคัญที่สุดคือการตัดแต่งทรงพุ่มที่ต้องทำอย่างสม่ำเสมอ (สำหรับคนที่บ้านมีเนื้อที่จำกัด) ไม่อย่างนั้นจะดูรก และอาจจะเลื้อยไปยังส่วนที่เราไม่ต้องการ หรือเลื้อยเข้าไปรบกวนเพื่อนบ้านได้

คอลัมน์ตอนนี้เรารวบรวมไม้เลื้อยหลายประเภทมาแนะนำ ทั้งไม้โบราณ ไม้พันธุ์ใหม่ และไม้ที่มีจุดเด่นอยู่ที่ใบมากกว่าดอก จะมีอะไรบ้าง ไปดูกันเลย

สะแกวัลย์เป็นไม้โบราณ มีดอกสีเขียวซึ่งไม่ค่อยพบมากนัก ถือเป็นไม้เลื้อยเนื้อแข็ง ถ้ามีพื้นที่ปลูกจะกลายเป็นพุ่มขนาดสูงใหญ่ ออกดอกปีละครั้งช่วงปลายปีถึงต้นปี ลักษณะดอกเป็นช่อที่เต็มไปด้วยดอกย่อยขนาดเล็ก มี 5 แฉก สีเขียวอมเหลือง ออกสะพรั่งเต็มต้น มีพื้นที่น้อยก็ปลูกได้ แต่อาจไม่ได้เห็นดอกเต็มต้นเท่าปลูกในพื้นที่โล่ง

พวงหยก หรือ Jade Vine คล้ายสะแกวัลย์ตรงที่เป็นไม้เลื้อยยุคเก่าที่ไม่ค่อยเห็นคนปลูกกันนัก และออกดอกเป็นสีเขียว แต่ดอกของพวงหยกเป็นโทนเขียวแบบหยก คนนิยมปลูกบนร้าน ซุ้ม หรือศาลา เพื่อให้ดอกห้อยลงมา ดอกเป็นช่อห้อยยาวเป็นพวง ดอกมีลักษณะคล้ายดอกแค ออกดอกปีละครั้งช่วงปลายปีถึงต้นปี 

เครือออน หรือ พวงประดิษฐ์ เป็นไม้เลื้อยที่มีขนาดพุ่มใหญ่ มีจุดเด่นคือดอกสีม่วงเต็มต้นในช่วงปลายปีถึงต้นปี ออกดอกเป็นช่อยาว มีดอกเล็ก ๆ สีชมพูอมม่วง นิยมปลูกเป็นซุ้ม ไต่รั้ว บางบ้านก็ไต่ไปจนแทบจะคลุมทั้งบ้านทั้งหลัง เราจะเห็นปลูกกันทางภาคเหนือเยอะ แต่นำมาปลูกที่กรุงเทพฯ ก็ยังออกดอกเต็มต้นได้เหมือนเดิม

กระเทียมเถา หรือ Garlic Vine เป็นไม้เลื้อยที่คนไทยปลูกกันมานานมาก แต่หลัง ๆ ไม่ค่อยนำมาใช้จัดสวนแล้ว เมื่อก่อนนิยมปลูกตามรั้วบ้าน ช่วงที่ไม่มีดอก ใบไม่หนาและรกจนเกินไป ออกดอกปีละครั้งช่วงฤดูหนาว ดอกออกเป็นช่อ แต่ละดอกเป็นทรงกรวยสีม่วงอมชมพู เนื่องจากดอกมีขนาดใหญ่จึงเห็นดอกแน่นเต็มต้น ถ้าขยี้ใบและดอกจะได้กลิ่นเหมือนกระเทียมจึงได้ชื่อว่ากระเทียมเถา

เป็นต้นไม้ที่หายากหน่อย เป็นไม้เลื้อยที่มีขนาดลำต้นเล็ก แต่ใบใหญ่ ออกดอกเป็นช่อ ตอนแรกจะเป็นตุ่มสีแดง เมื่อบานจะมีพู่โผล่ออกมาฟูเต็มช่อคล้ายบุ้ง สีแดงปนเหลือง ออกดอกทั้งปี

เถาวัลย์เปรียงเป็นไม้เลื้อยเนื้อแข็งที่คนส่วนใหญ่อาจรู้จักกันในสมุนไพรมากกว่า แต่เรานำมาใช้ปลูกประดับได้อย่างสวยงามไม่แพ้กัน เถาวัลย์เปรียงเป็นไม้เลื้อยที่ต้องการร้านหรือเสาให้เกาะ จึงเหมาะจะปลูกคลุมซุ้มหรือศาลา บางบ้านก็ปลูกบนหลังคา ข้อดีคือโตเร็ว เวลาไม่มีดอก มีแต่ใบสีเขียวก็สวย ออกดอกเป็นช่อยาวสัก 1 ฟุต ดอกย่อย ๆ เป็นสีขาวอมชมพู มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ นอกจากเถานำมาทำเป็นสมุนไพรได้แล้ว ยอดอ่อนยังมีรสมัน นำไปลวกจิ้มกับน้ำพริกได้ด้วย

Giant Grape Ivy เป็นไม้เขตร้อนที่เลี้ยงง่าย ทนร้อนได้ดี ไม่โทรม ไม่ทิ้งใบ จึงเหมาะกับการปลูกเพื่อโชว์ใบ ต้องการเสาสำหรับไต่ ไม่ชอบรับแดดตรง ๆ โตเร็วมาก จุดเด่นอยู่ที่ใบประกอบ 5 ใบซึ่งเรียงกันแน่น แค่ดูใบก็สวยแล้ว ออกดอกเล็ก ๆ บ้าง แต่ไม่ได้สวยเด่นนัก