คืนวันที่ 15 ค่ำเดือน 1 ตามปฏิทินจีน มีชื่อเรียกว่า ‘หยวนเซียว’ หรือเทศกาลโคมไฟ
เพื่อต้อนรับคืนเพ็ญแรกของปี ชาวจีนโบราณจะประดับประดาบ้านเรือนของพวกเขาด้วยโคมไฟ ทำให้ทั่วทั้งเมืองเรืองรองด้วยแสงสี มีผู้คนออกมาเที่ยวชมโคมกันอย่างคับคั่ง นำมาซึ่งการละเล่น มหรสพ และกิจกรรมความสำราญอีกมากมายที่ชักนำให้หญิงและชายได้พบรักกัน บางคนจึงขนานนามเทศกาลนี้ว่า ‘วันแห่งความรักของชาวจีน’
แต่ด้วยยุคสมัยที่เปลี่ยนผ่าน มีความบันเทิงรูปแบบใหม่เข้ามาแทนที่ เรื่องราวความสนุกสนานของเทศกาลโคมไฟในอดีตจึงถูกลบลืมไปจากความสนใจของคนรุ่นหลัง คงเหลือชุมชนชาวจีนเพียงไม่กี่ย่านที่ยังจัดงานนี้อย่างเป็นล่ำเป็นสัน หนึ่งในนั้นคือย่านตลาดน้อย เขตสัมพันธวงศ์
ในวาระที่เทศกาลโคมไฟใกล้จะมาถึง The Cloud ได้ร่วมมือกับ สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (องค์การมหาชน) หรือ CEA จัดกิจกรรม Walk with The Cloud : A Lanterning Talad Noi ทริปที่จะพาไปสำรวจความเป็นมาของเทศกาลโคมไฟที่เคยจัดอย่างยิ่งใหญ่ในย่านตลาดน้อยทุก ๆ ปี ก่อนจะมีการจัดแสดงงานศิลปะแสงสีในยุคสมัยใหม่
เราจะเริ่มต้นกันที่ถนนเจริญกรุง ชมสาธิตวิธีการทำโคมไม้ไผ่จีนโดยช่างทำโคมคนสุดท้ายในละแวกนี้ รู้จักโคมไฟรูปแบบต่าง ๆ ของชาวจีน ไหว้ขอพรสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในศาลเจ้าเก่าแก่ ชมการแสดงงิ้ว และเข้าร่วมพิธีบูชาดาวนพเคราะห์ในวัดญวน ซึ่งล้วนเป็นสีสันสำคัญของเทศกาลหยวนเซียวที่ตลาดน้อย
กิจกรรม
1. ชมวิธีการทำโคมกระดาษที่ร้านชุงแซ
เยี่ยมชมร้านชุงแซ ร้านทำโคมกระดาษเก่าแก่ที่ปัจจุบันอยู่ในความดูแลของเจ้าของร้านรุ่นที่สองอย่าง ชอเซ้ง แซ่ตั้ง เรียนรู้วิธีการทำโคมกระดาษรูปแบบต่าง ๆ พร้อมพูดคุยกับช่างทำโคมคนสุดท้ายแห่งย่านตลาดน้อยที่ยังไม่มีผู้สืบทอดศิลปะแขนงนี้
กระซิบว่าในทริปนี้ ‘ลุงเซ้ง’ มีของที่ระลึกแจกผู้ร่วมทริปทุกคนด้วยนะ
2. ทำความรู้จักโคมจีนแต่ละชนิด
โคมจีนเป็นเอกลักษณ์หนึ่งที่ใช้บ่งบอกตัวตนคนจีน ในตลาดน้อยซึ่งเป็นชุมชนชาวจีนเก่าแก่ตั้งแต่สมัยรัตนโกสินทร์มีการประดับโคมหลากหลายชนิด แต่ละชนิดแตกต่างกันอย่างไรบ้าง ต้องไปชมกัน
3. สักการะศาลเจ้าโรงเกือก
เข้าศาลเจ้าริมแม่น้ำเจ้าพระยาของชาวจีนแคะ ไหว้เจ้าพ่อฮ้อนหว่องกุง (ฮั่นหวังกง) ปฐมจักรพรรดิแห่งราชวงศ์ฮั่น พร้อมฟังเรื่องเล่าว่าพระองค์เกี่ยวข้องอย่างไรกับเทศกาลโคมไฟ
4. ดูบรรยากาศงานฉลองเทศกาลโคมไฟที่ศาลเจ้าโจวซือกง
ดื่มด่ำบรรยากาศค่ำคืนหยวนเซียวในศาลเจ้าซึ่งเคยเป็นศูนย์กลางในการจัดเทศกาลนี้ ร่วมศึกษาสถาปัตยกรรมจีนในศาล ดูเครื่องสักการะเนื่องในเทศกาล ทำบุญรับปีศักราชใหม่ หรือจะนั่งชมอุปรากรจีนหรืองิ้วเป็นของแถมท้ายก็ทำได้เช่นกัน
5. ร่วมพิธีบูชาดาวนพเคราะห์ที่วัดอุภัยราชบำรุง
จบทริปด้วยการเข้าวัดอุภัยราชบำรุง หรือ ‘วัดญวนตลาดน้อย’ ศาสนสถานของชาวไทยเชื้อสายญวน (เวียดนาม) ที่ยึดธรรมเนียมจัดพิธีบูชาดาวนพเคราะห์ตามคติพุทธศาสนามหายานแบบอนัมนิกายในช่วงเทศกาลโคมไฟ โดยมี ธนภัทร์ ลิ้มหัสนัยกุล ผู้เชี่ยวชาญด้านวัดไทยและพุทธศาสนาคอยให้ความรู้เรื่องพิธีกรรมและความเป็นมาของวัดญวนในเมืองไทย
วิทยากร
ธนภัทร์ ลิ้มหัสนัยกุล ผู้เชี่ยวชาญด้านวัดไทย และคอลัมนิสต์ ‘อารามบอย’
พัทธดนย์ กิจชัยนุกูล กองบรรณาธิการ The Cloud
