บันทึกคำให้การ

วันที่ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2566

จำเลย : วิศิษฏ์ ศาสนเที่ยง

พยาน : Netflix Thailand

คำให้การ : 

มิถุนายนที่ผ่านมา วิศิษฏ์ ศาสนเที่ยง อายุครบ 60 ปี

ผู้กำกับฉลองแซยิดด้วยการมีหนังเรื่องใหม่ เมอร์เด้อเหรอ ฆาตกรรมอิหยังวะ (The Murderer) 2023 ทาง Netflix 

หนังเรื่องนี้มีจุดเด่น 3 ข้อ หนึ่ง คือเป็นหนังใหม่ของวิศิษฏ์ที่ดูมีสีสันจัดจ้าน ใกล้เคียงกับหนังสร้างชื่อของเขาอย่าง ฟ้าทะลายโจร และ หมานคร มาก 

สอง เมอร์เด้อเหรอ ฆาตกรรมอิหยังวะ (The Murderer) เป็นหนังที่ได้นักแสดงนำอย่าง หม่ำ-เพ็ชรทาย วงษ์คำเหลา รับบท ‘สารวัตรณวัฒน์’ ที่มาสืบคดีฆาตกรรมในคืนวันพายุเข้า 

สาม เมอร์เด้อเหรอ ฆาตกรรมอิหยังวะ (The Murderer) เล่าเรื่องคนต่างชาติหรือฝรั่งในภาคอีสาน พูดภาษาอีสานทั้งเรื่อง เข้ากับเทรนด์หนังตระกูลอีสานที่ฮิตติดลมมาหลายปี และไม่มีทีท่าว่าจะแผ่วง่าย ๆ 

2 – 3 ปีที่ผ่านมา เราไม่ค่อยเห็นวิศิษฏ์ออกสื่อก็จริง แต่เขายังมีผลงานอย่างต่อเนื่อง ทั้งที่เป็นหนังและไม่ใช่หนัง 

ปีนี้วิศิษฏ์วางแผนหลังเกษียณอย่างไร มีความฝันอะไรที่เขายังไม่ได้ชำระ

เราเอาไฟส่องหน้า สอบปากคำมาให้ดังรายงานด้านล่าง

คุณกำกับหม่ำเรื่องนี้อย่างไร

มีเวลามั้ย คุยได้เป็นวันเลย

พี่หม่ำเป็นคนมีความสามารถ เป็นอัจฉริยะ ทั้งที่แกไม่ได้เรียน ซีเรียสก็เล่นได้ เรื่อง เฉิ่ม เล่นดีมาก แต่ปรากฏว่าตัวแกเองไม่แฮปปี้ พี่หม่ำมีแฟนของแกที่ต้องเซอร์วิส คนเข้าไปดูและรอที่จะหัวเราะ พอหนังไม่มีหัวเราะแม้แต่แอะเดียวก็โดนด่า แม้พวกเราชื่นชม มันเป็นอีกโลกหนึ่ง 

แกเหมือน ป๋าต๊อก (ล้อต๊อก-สวง ทรัพย์สำรวย ตำนานตลกของไทย) เลย ป๋าเล่นซีเรียสโคตรดีเลย หนังเรื่อง แสนรัก ที่เล่นกับ มิตร ชัยบัญชา ก็ไม่ตลก แต่คนส่วนใหญ่เห็นแกเป็นสัญลักษณ์ของความตลก มันยากมากที่จะเปลี่ยน 

เรารู้อยู่แล้วว่าหนังเรื่องนี้บทไม่เอื้อไปทางจริงจังอยู่แล้ว แต่เราก็คุยกับแกว่า ถ้าเป็นพี่ต้องตลก แต่จะตลกยังไงไม่ให้คลีเช ก็คุยกับแกเรื่องคาแรกเตอร์ สร้างคาแรกเตอร์ที่ต่างขึ้นมา มันต้องตลกอยู่นะ แต่ไม่ใช่ตลกโบ๊ะบ๊ะ จะเป็นตลกแบบต้องคิดนิดหนึ่ง ใช้เวลาสัก 5 นาทีกว่าจะตลก 

เราให้การบ้านว่า บทสารวัตรณวัฒน์ที่แกเล่นในเรื่องเป็นพวกหัวร้อน ดุดัน ตวาดคนไม่มีสาเหตุ แกไปเล่นหน้ากระจกทุกวัน แล้วในเรื่องณวัฒน์จะมีแผลเป็นอันหนึ่ง เราอยากให้แผลเป็นนี้มีความหมายอะไรบางอย่าง พี่หม่ำต้องกระตุกแผลเป็นเรื่อย ๆ ระหว่างแสดง จะดูโหดก็ได้ ตลกก็ได้ ให้มันก้ำกึ่ง พี่หม่ำก็ไปซ้อมการกระดิกแผลเป็นของแก

หม่ำให้เวลามากี่คิว

5 คิว (หัวเราะ) 1 คิวคือ 1 วัน แกจะมีอาทิตย์หนึ่งเว้นเพื่อถ่ายรายการยาว ๆ แกให้เราติดกันเลย สุดท้ายได้แถมอีกคิวหนึ่ง

ด้วยวัยของคุณคงทำหนังบ่อยเหมือนเมื่อก่อนลำบาก ทำไมรับทำเรื่องนี้

บทนี้คนเขียนชื่อ คุณอภิเษก จิรธเนศวงศ์ เป็นคนไทยเชื้อสายอินเดีย ชื่อเล่นว่า อาบี เป็นคนเขียนบท The Whole Truth ปริศนารูหลอน เขาอยากให้เรากำกับตั้งแต่เรื่องที่แล้ว บทเรื่องนี้ถูกนำขึ้นมาเสนอ พี่สิน (ยงยุทธ ทองกองทุน ผู้อำนวยการฝ่ายคอนเทนต์ Netflix Thailand) สนใจ

ทีแรกเราจะเป็นแค่ Show Runner ไม่ได้กำกับ ชอบเรื่อง แต่เหตุการณ์เกิดกลางคืนหมดเลย แล้วเราก็แก่แล้ว ถ่ายไม่ไหว (หัวเราะ) 

เราหาผู้กำกับโฆษณาชื่อ โจอี้ (อารยะ สุริหาร) เคยทำเรื่อง 20 ใหม่ ยูเทิร์นวัย หัวใจรีเทิร์น หนังรีเมคของเกาหลีค่าย CJ MAJOR โจอี้เป็นผู้กำกับโฆษณาที่มีชื่อเสียง มีความสามารถ และเป็นคนอีสาน โจอี้ก็สนใจ แต่ปัจจัยหลายอย่างไม่ลงตัว อาบีก็มาขอร้องให้ผมทำ ตกกระไดพลอยโจน เดดไลน์ใกล้เข้ามา เลยรับทำ 

คุณชอบบทตรงไหน

บ้านเราไม่ค่อยมีหนังฆาตกรรมอยู่แล้ว หนังฆาตกรรมที่เป็นตลกร้ายแบบ Dark Comedy ยิ่งน้อยเข้าไปอีก พอเป็นภาษาอีสาน มันเป็นส่วนผสมที่แปลกใหม่ น่าสนใจมากสำหรับผม 

ในตัวบทก็มีประเด็นทางสังคมน่าสนใจ ผสมผสานระหว่างเชื้อชาติ ภาษา วัฒนธรรม เรื่องของเขยอีสานในไทยก็น่าสนใจ มีการเหยียดกันไปกันมา คนอีสานก็เหยียดฝรั่ง ฝรั่งก็เหยียดคนอีสาน ฝรั่งยุโรปกับอเมริกันก็เหยียดกันเอง มีเรื่องกำแพงภาษา ทั้งหมดก็เป็นวัตถุดิบที่ดีในการทำเรื่องดาร์กคอมเมดี้ 

ผมชอบดูหนังอีสานโดยเฉพาะอยู่แล้ว หนัง พี่เจ้ย (อภิชาติพงศ์ วีระเศรษฐกุล) หนังอย่าง ร่างทรง หนังสกุล ไทบ้าน ผมรู้สึกว่าหนังตระกูลอีสานเป็นหมวดที่แข็งแรงมาก เอาจริง ๆ อยากทำหนังฆาตกรรมจริงจังที่เป็นหนังอีสาน เพียงแต่โจทย์มาเป็นตลกร้าย พอได้พี่หม่ำมาเล่นก็เป็นอื่นไปไม่ได้ 

สรุปว่าเรื่องถ่ายกลางคืนไม่ได้ แก้ปัญหานี้ยังไง 

ทีแรกเราจะถ่ายสตูดิโอ สร้างบ้านข้างใน มีงบพอที่จะทำ ก็มีที่หนึ่งพอใช้ได้ แต่สตูดิโอบ้านเรามีปัญหาหนึ่งคือพอมันใหญ่ หนังเมืองนอกจะชอบมาใช้บริการ เขาจะจองยาว 6 เดือน มีช่วงว่างระหว่างทำเรื่องต่อไปอยู่ประมาณเดือนครึ่ง ไปเรียกช่างทั่วประเทศไทยให้สร้างบ้านเดือนครึ่ง เขาบอกว่าไม่ทันครับพี่ 

พอหาสตูดิโอไม่ได้ เอาไงดีวะ มีทางเดียวคือหาโลเคชันแล้วถ่ายกลางคืน โชคดีเราไปเจอบ้านที่ตรงตามบทเป๊ะ ช่วงนั้นเป็นช่วงก่อนเลือกตั้ง คนหาเสียงกัน ตั้งเต็นท์ยักษ์ให้คนมาฟังปราศรัย เราเลยคิดว่าเอาเต็นท์แบบนี้มาคลุมบ้านเลย เต็นท์มีหลายไซซ์ ขนาดสูงที่สุดในไทยต้องสูงเลยหลังคาบ้านไปประมาณ 6 เมตร ซึ่งบังเอิญเราเจอเต็นท์ที่พอดีเลย ชนจั่วบ้าน ก็ตัดสินใจลองเสี่ยง 

ช่วงนั้นพายุเข้า ทีมงานใช้วิธีไม่ปักเสาลงดิน เอาเสาเต็นท์ผูกแทงก์น้ำใหญ่ถ่วงไว้ ภูมิปัญญาไทย มั่นคงมาก พายุมายังไงก็อยู่ 

สินเล่าว่า นี่คือการแก้ปัญหาถ่ายหนังกลางคืนที่คนทำหนังไทยไม่เคยทำมาก่อน

สุดท้ายเราคลุมผ้าดำหมด ให้มันมืดจริง ๆ เหมือนมาก เหมือนจนกระทั่งตอนถ่ายเราได้ยินเสียงกบกับอึ่งอ่างร้อง มันคิดว่าเป็นตอนกลางคืน (หัวเราะ)

ปีนี้คุณอายุเท่าไหร่

60 พอดี จะได้รับเบี้ยผู้สูงอายุละ 

อายุเยอะแล้ว วิธีกำกับหนังเปลี่ยนไปมั้ย

ปรับไปตามความจำเป็น เมื่อก่อนการทำหนังของเราไม่มีเวลากำหนด ฟ้าทะลายโจร ถ่าย 70 คิวเกือบ 2 ปี สมัยนั้นค่าแรงถูก ทำหนังทั้งเรื่องได้มา 1 แสนกว่าบาท ผู้ช่วยทำทั้งเรื่องได้ 50,000 ถ่ายไปเรื่อย ๆ เสร็จฉากนี้ ทำฉากใหม่ ใช้เวลาอีก 2 เดือน เราทำโฆษณาด้วย ไม่เดือดร้อนเรื่องเงิน เลยทำซะนาน แต่ตอนนี้ทำแบบนั้นไม่ได้แล้ว ทุกอย่างแพงขึ้น ตอนนี้เฉลี่ยอยู่ที่ 25 คิว โหดมาก เวลาไม่ควรเกิน 3 เดือน เหนื่อยขึ้น แต่วิธีกำกับเรายังเหมือนเดิม 

เห็นผู้กำกับเมืองนอกแก่ ๆ ยังกำกับได้ Clint Eastwood 90 กว่ายังทำได้ บ้านเราทำอย่างนั้นได้มั้ย

อันนั้นทีมงานเขามืออาชีพ เขามี Second Unit มีทุกอย่างที่จะบริการผู้กำกับโดยที่ไม่ต้องมายุ่งในฉากจุกจิก เช่น คลินต์ จะดูแค่ฉากที่มีตัวเอก ฉากอื่นจะมีผู้กำกับกอง 2 มาทำ ซึ่งเขาเป็นผู้กำกับเลย ไม่ใช่ผู้ช่วย วางแผนกำกับออกมาได้ดี คลินต์ไว้ใจ งานก็จะเบา 

บ้านเราถ่ายกระสุนตกเม็ดหนึ่ง ผู้กำกับก็ต้องถ่าย ไว้ใจใครไม่ได้เลย เพราะจำนวนผู้กำกับเราน้อยกว่า ผู้กำกับบ้านเราพอแก่ ๆ ก็ไม่ไหวแล้ว 

ความแก่ทำให้ทำหนังดีขึ้นมั้ย

จริง ๆ ความแก่ไม่ทำให้เราหายพลุกพล่านได้นะ กายภาพข้างนอกจะบังคับเราเองว่าต้องเสียสละบางอย่าง แต่ข้างในมันยังบ้าพลังอยู่ 

คุณวางแผนเกษียณอย่างไร ยังทำงานอยู่มั้ย

ก็ยังต้องหากินอยู่ เราลาออกจาก Transformation Films แล้ว (บริษัทสุดท้ายที่วิศิษฏ์เข้าไปทำงาน) ดูคนอื่นไม่ไหว ทำงานตัวเองก็พอ 

ทำอะไรอยู่บ้าง 

ตอนนี้พยายามคิดคอนเทนต์ แล้วอาจจะให้คนอื่นทำ จริง ๆ อยากจะทำอาชีพ Content Creator โดยไม่ต้องไปกำกับเอง เป็นเจ้าของไอเดีย แต่บ้านเราอาชีพนี้ยังไม่มีใครรู้จัก 

เคยดูซีรีส์ The Walking Dead มั้ย จริง ๆ มันเป็นเกมมาก่อน แล้วคนที่เห็นว่าควรจะเป็นซีรีส์คือ Frank Darabont ผู้กำกับ The Shawshank Redemption และ The Green Mile เขาไม่ได้กำกับเลย แต่ซีรีส์ทุกตอนจะขึ้นว่า ‘Create by Frank Darabont’ เราอยากเป็นแบบนั้น เหมือนงานเป็น IP หรือลิขสิทธิ์ของเขา

มันทำเงินได้เหรอ

มันคล้าย ๆ ครีเอทีฟโฆษณา คิดได้ก็จ้างผู้กำกับทำ แต่บ้านเราทำแบบนั้นไม่ได้ตังค์ ไปคิดว่ามันคืองานเขียนบท ไม่มีใครเข้าใจว่าคอนเทนต์มีราคา ถ้าเราเป็นคนคิดแต่ไม่ทำ กลายเป็นเราทำให้เขาฟรี ผมพยายามอยู่ แต่ยังไม่มีใครซื้อไอเดีย

คุณว่าทำไมบ้านเราไม่ให้ค่าเรื่องนี้

บ้านเราไม่รู้สึกว่าความคิดมีราคา ในขณะที่เมืองนอกรู้สึกว่านั่นแหละคือ IP คือลิขสิทธิ์ทางปัญญา ซึ่งบ้านเราไม่เข้าใจ โปรดิวเซอร์เหรอ ไม่ใช่ วนเวียนอยู่อย่างนี้

ไอเดียเรามีเยอะมากจนทำเองไม่ได้ แล้วบางเรื่องเราคิดได้ แต่เราคิดว่าไม่เหมาะที่จะทำ ก็อยากแบ่งให้คนอื่นทำ 

เมืองนอกมีตำแหน่งที่เรียกว่า Show Runner ไม่ใช่ผู้กำกับ คล้าย ๆ ครีเอทีฟที่ไปคุมผู้กำกับ สมมติซีรีส์เรื่องหนึ่งมี 5 ผู้กำกับ คนคนนี้จะทำให้ซีรีส์เป็นเนื้อเดียวกัน ดูไม่ออกเลยว่าตอนนี้ใครกำกับ 

2 ปีก่อนคุณเพิ่งปล่อยคอนเทนต์ใหม่ที่ไม่ใช่หนัง เป็นการเขียนหนังสือเรื่อง คนจรดาบ เล่าเรื่องนักรบในช่วงใกล้เสียกรุงศรีอยุธยา ทำไมถึงอยากเล่าเรื่องนี้

ตอนนั้นผมทำงานเอเจนซี่โฆษณา เราชอบหนังและนิยายกำลังภายใน แล้วรู้สึกว่าทำไมไทยไม่มีวะ มันทั้งสนุก ลึกซึ้ง สะท้อนความเป็นคน เรื่องกำลังภายในก็ต่อยอดมาจากพงศาวดาร สามก๊ก มันเป็นเรื่องของมนุษย์ ยิ่งถ้าอ่านนิยายของ กิมย้ง จะชัดมาก เขาเขียนนานแล้ว แต่เรื่องยังเป็นสัจธรรม มีฝั่งเทพ ฝั่งมาร พวกคนดีจะดูแย่หมดเลย (หัวเราะ) พระเอกกลับชอบเป็นพวกมาร 

หันมามองของเรา พงศาวดารจะเป็นแนวเชิดชูวีรกรรม เป็นเครื่องมือกึ่ง ๆ Propaganda มันขาดเรื่องความเป็นมนุษย์ ความเป็นชีวิต ขาดเลือดเนื้อ ทำไมเราไม่มีบ้าง

ความจริงพงศาวดารของเราสนุก โดยเฉพาะช่วงกรุงศรีอยุธยา มันถึงเลือดถึงเนื้อ เหมือน Game of Thrones ทั้งสนุก เข้มข้น บางทีก็หดหู่ การฆ่าคนเจ็ดชั่วโคตรนี่มันประวัติศาสตร์หรือเรื่องแต่งวะ ในเรื่องราวนั้นมันมีเรื่องมนุษย์ตัวเล็ก ๆ อยู่ ยังไม่มีใครบันทึก เวลาตีเมือง ชาวบ้านอยู่กันยังไงนะ 

เราก็จะบันทึกเรื่องพวกนี้ 

คุณไปหาข้อมูลชีวิตคนกรุงศรีฯ สมัยก่อนยังไง

อ่านจดหมายเหตุและพงศาวดารซึ่งซื้อเก็บไว้เยอะ แต่ส่วนหนึ่งต้องจินตนาการขึ้นมาเอง ผสมกันไป ยุคสมัยอาจจะเปลี่ยน วัฒนธรรมและภาษาแตกต่าง แต่ความรู้สึก การสูญเสีย ความยากลำบากน่าจะเหมือนกัน จินตนาการได้ 

ในเรื่องคุณเขียนร้อยแก้วสลับร้อยกรอง วางอย่างไรว่าช่วงไหนจะเขียนแบบไหน

จริง ๆ เป็นสิ่งที่เราชอบเล่นแต่เด็ก เราเป็นพวกนักเลงกลอน กลอนสดก็แต่งได้ บ้าอยู่พักหนึ่ง ไปซื้อหนังสือที่เรียกว่า กลบท คนไทยเมื่อก่อนบ้ากลอน แต่งปกติไม่สนุก ต้องมาเล่นกลบท เช่น ใช้คำข้างหน้าคำเดียวกัน หรือไม่ก็เรียงคำเป็นประโยค เขาเรียกว่า ‘กระทู้’ เรียงคำหน้าอ่านต่อกันได้ เช่น ‘หมื่นปราบคืนชีพ’ ก็จะเขียนว่า 

เวลาเขียนเกี่ยวกับการฟันดาบ สู้ไปสักพักจะตัน เมื่อนั้นเราจะเขียนเป็นกลอน ผมพยายามเขียนให้คล้ายหนัง ช่วงที่เป็นกลอนเหมือนตัดเข้าฉาก Slow Motion เห็นฉากที่ดาบฟันเข้าไปในเนื้อ ลีลาของกลอนก็จะช่วยให้ลีลาของการต่อสู้มันน่าสนใจ

เขียนเสร็จรู้สึกโล่งอก เพราะเล่มนี้เขียนไปครึ่งหนึ่งแล้วหยุด มีช่วงหนึ่งหยุดเขียนไปเป็น 10 ปีแล้วก็ ยังไงดีวะ จะทิ้งดีมั้ย ก่อนทิ้งตัดสินใจเอาไปให้เพื่อนที่มติชน สนใจมั้ย อ่านแค่ครึ่งเรื่องก่อน ถ้าสนใจก็เขียนต่อ แต่ถ้าไม่สนใจกูก็จะได้ทิ้งเสียที (หัวเราะ) พอดีเขาสนใจ เลยเขียนต่อและได้พิมพ์ ตอนนั้นคิดว่าไม่น่าจะมีคนอ่านแล้วล่ะ 

คุณทำงานในวงการหนังและหนังสือ ซึ่งกำลังเจอความเปลี่ยนแปลง คุณปรับตัวปรับใจอย่างไร ในเมื่อความเชี่ยวชาญของคุณบางประเภทกำลังจะหายไป

ไม่ถึงกับทำใจ เราเข้าใจเรื่องความเปลี่ยนแปลง ตัวเราก็เปลี่ยน เราคิดว่ามันมีเวทีใหม่ ๆ เสมอ 

เราเปรียบเสมือนนักมวยที่ไม่เกี่ยงเวที เวทีใหญ่ระดับ World Fighter หรือเวทีข้างถนน ชกได้หมด ขอให้มีเวที เพียงแต่สังขารเราจะชกได้สักกี่มากน้อย เราอยากส่งต่อให้คนรุ่นใหม่ อยากถ่ายทอดให้ 

โลกนี้อยู่ได้ด้วยคนที่เกิดมารุ่นแล้วรุ่นเล่า ถึงจุดหนึ่งเขาไม่มีแรงพอที่จะทำ แต่ไฟยังมี เราไม่อยากให้ตรงนี้เสียเปล่า อยากส่งให้คนที่เขามีแรง มีความหวัง มีไฟที่แรงกว่าเรา เรามีประสบการณ์ที่อาจเรียกว่าเป็นทางลัด มึงไม่ต้องไปลอง 10 วิธีนี้ เพราะกูลองมาหมดแล้ว เจ๊งหมด หนังแบบ หมานคร ไม่ต้องไปทำ เจ๊ง (หัวเราะ) 

สมัยที่ฉาย คนด่ากระจาย ด่าทุกคน หนังเหี้ยอะไร อีก 10 ปีถึงจะมีคนชม

ที่เราบอกว่าอยากเป็นคอนเทนต์ครีเอเตอร์ คือแบบนี้ ส่งต่อให้น้อง ๆ ทำ ทำแบบของเขาได้เลยนะ เราแค่แนะนำ 

ผู้กำกับรุ่นเดียวกับคุณเขาทำอย่างไร

คนอย่าง พี่ต้อม (เป็นเอก รัตนเรือง) ไม่ต้องห่วง เขารวย (หัวเราะ) ทำเมื่ออยากทำ เขายังเหมือนเดิม แต่มาจับสตรีมมิ่งเป็นหลักแล้วนะ ยิ่งผู้กำกับอย่างผมหรือพี่ต้อมที่ไม่ได้ทำเงินกับโลกหนังโรง ทางออกก็คือสตรีมมิ่ง เจ๊งหรือไม่เจ๊งดูไม่ค่อยออกหรอก ส่วนใหญ่เรารู้แค่ว่าคนดูเยอะหรือน้อย 

แต่ถ้าเทียบแล้ว เราทำหนังมาทั้งชีวิต รวมกันแล้วคนดูยังไม่เท่าคนดูสตรีมมิ่งหนังเรื่องเดียว เพราะหนังถูกฉายไปกว่า 190 ประเทศทั่วโลก อย่าง The Whole Truth ปริศนารูหลอน เขารายงานมา มีคนดูอาทิตย์ละ 11 ล้าน ทั้งโลก ชีวิตกูนี่ 10 เรื่องรวมกันยังไม่ถึงล้าน (หัวเราะ)

คนดูหนังวิศิษฏ์ประเทศไหนเยอะสุด

เขามีข้อมูลว่าติด Top 10 ประเทศไหนบ้าง ก็เกือบ 30 กว่าประเทศ โดยเฉพาะอเมริกาใต้ เกือบทุกประเทศ โดยเฉพาะหนังผี ผมคิดว่าด้วยภูมิอากาศ เรามีรสนิยมคล้ายกันหลายเรื่อง

คนดูเยอะขนาดนี้ ผู้กำกับรวยขึ้นมั้ย สบายขึ้นมั้ย

เราต้องคิดถึงคอนเทนต์ที่สากลขึ้น แต่ไม่ได้หมายถึงสูญเสียตัวตนนะ โลกนี้มีคนดูที่อยากจะชิมอะไรที่มันแปลกออกไป ไม่ใช่ว่าเราต้องทำหนังให้ฝรั่งชอบ เขาก็ดูของฝรั่ง เหมือนเวลาจะดู Netflix ผมก็จะดูหนังอิสราเอลหรือหนังประเทศเล็ก ๆ ที่เราไม่มีวันจะได้ดูในโรง ไม่มีใครเอาฉายแน่นอน 

ตอนนี้คุณมีความสุขมั้ย

มีความสุขครับ สตรีมมิ่งมันเปิดโอกาสหลายอย่างสำหรับผม ทั้งการดูและทำ