คราฟต์ไทยใครก็ว่ายาก ต้องอาศัยความประณีต ความศรัทธา และความรัก แต่ความยากของหัตถศิลป์ไทยไม่เป็นอุปสรรคกับ Thai Craft Studio สตูดิโอสอนหัตถศิลป์ไทยของ เพียง-เพียงอัมพร ทองยัง ช่างฝีมือผู้คว่ำหวอดในวงการศิลปะไทยมากว่าสิบปีสู่คุณครูหัวสมัยใหม่ที่เชื่อว่า ‘ไม่ว่าใครก็เรียนหัตถศิลป์ไทยได้’ ด้วยการแปลงวิชาช่างสิบหมู่สุดหินให้คนทั่วไปเข้าใจง่าย เรียนจบหลักสูตรด้วยระยะเวลาอันสั้น พร้อมต่อยอดได้ทันที การันตีผลลัพธ์ตลอดชีวิต! 

เรากำลังพานักอ่านเดินทางไปยังสตูดิโอขนาดกะทัดรัดหน้าซอยวุฒากาศ 24 หลังประตูบานใหญ่กรุฟุ้งด้วยกลิ่นอายความเป็นไทย ทั้งม่านดอกรักโยงระย้าสวยงาม เพลงบรรเลงคลอเพิ่มบรรยากาศ สงบ และอบอุ่น ภายในมีโต๊ะไม้เข้าชุดขนาด 15 คน พร้อมสรรพด้วยอุปกรณ์งานฝีมือเรียงรายเป็นระเบียบ หญิงสาวสวมผ้าไทยส่งยิ้มทักทายอย่างเป็นกันเอง

ขอเชิญนักเรียนทุกเพศ ทุกวัย และทุกเชื้อชาติ เปิดประตูบานใหญ่มาเรียนรู้และอนุรักษ์คราฟต์ไทยไปพร้อมกัน

ทลายกำแพง

หลังจากเรียนจบสาขาศิลปะประจำชาติ วิทยาลัยเพาะช่าง ครูเพียงเข้าทำงานกับกรมศิลปากร เป็นช่างซ่อมแซมบูรณะวัดวังที่ชำรุดทรุดโทรม จนถึงจุดอิ่มตัว เธอมาย้อนคิดว่าสิ่งที่กำลังทำอยู่เป็นสิ่งที่ต้องการจริงหรือเปล่า จนค้นพบคำตอบของคำถามว่า เธออยากเป็นนักอนุรักษ์ รักษา และสืบทอดหัตถศิลป์ไทยให้คงอยู่ เลยตัดสินใจออกจากงานประจำมาทำสิ่งที่รัก Thai Craft Studio เลยก่อร่างขึ้นเมื่อ 3 ปีก่อน เพื่อสอนคนที่สนใจและหลงใหลงานคราฟต์ไทยเหมือนกับเธอ

คุณครูสาวแววตามุ่งมั่นเล่าให้ฟังว่า ตอนเริ่มทำ Thai Craft Studio มักถูกตั้งแง่มองเป็นเรื่องไร้สาระ โรงเรียนในฝันคงกลายเป็นจริงไม่ได้ คำว่างานหัตถศิลป์ฟังดูลิเกและล้าสมัย แต่เธอพิสูจน์ให้คนเหล่านั้นเห็นด้วยการเปลี่ยนข้อจำกัดของงานหัตถศิลป์ให้เข้าใจง่าย เพื่อให้คนที่สนใจเข้าถึงและเรียนรู้งานคราฟต์ไทยด้วยแนวคิดสมัยใหม่ที่ไม่มีใครทำมาก่อน

“งานหัตถศิลป์ไทยเป็นงานมีเสน่ห์ เราคิดว่าน่าจะมีคนชอบเหมือนกับเรา เลยสร้างประตูบานนี้ขึ้นมา ให้เขาเปิดมาเมื่อต้องการ เขาจะได้เรียนรู้ทุกอย่างเกี่ยวกับงานคราฟต์ไทย เพื่อต่อยอดเป็นงานศิลปะ สร้างผลิตภัณฑ์ของตัวเอง

“เรากำลังเดินตามสายเลือดใหม่ เราอยากสร้างคนที่รัก ชื่นชอบ และไม่ยึดติดกับกฎเกณฑ์ Thai Craft Studio เลยเป็นองค์กรที่ไม่ขึ้นตรงกับองค์กรใด สิ่งที่ขับเคลื่อนเราได้คือ พลัง” เธอกำลังทำสิ่งนี้ด้วยความรักและศรัทธาจากหัวใจจริง

คราฟต์ไทยเป็นของทุกคน

งานหัตถศิลป์ไทยถูกมองเป็นงานชั้นสูง ทำให้คนคิดว่าต้องข้องเกี่ยวกับกษัตริย์ วัด และคนวงการศิลปะเท่านั้น แถมพ่วงด้วยอาถรรพ์ที่กระซิบกันรุ่นต่อรุ่น คนเลยพากันกลัวและไม่กล้าทำความรู้จัก ครูเพียงเข้าใจจุดอ่อนตรงนั้นดี

เธอและเพื่อนเลยลบเลือนสิ่งเหล่านั้นด้วยการอธิบายให้นักเรียนเข้าใจว่า งานคราฟต์ไทยใกล้ตัวกว่าที่เราคิด ทั้งจิตรกรรมฝาผนัง ชุดผ้าไหมของแม่ ฯลฯ แต่คนมักรู้จักเฉพาะความสวยงามผ่านการมองเห็น ไม่มีใครลงลึกศึกษาต่อ เพราะการเข้าถึงแหล่งความรู้เป็นไปได้ยาก ต้องเป็นทายาทช่างศิลป์ถึงจะมีการส่งมอบวิชา สุดท้ายสิ่งเหล่านั้นกลับเป็นข้อจำกัด

“งานหัตถศิลป์ไทยเป็นศิลปะวัฒนธรรมของคนไทยที่ใกล้ตัวเรามาก ถ้าถามว่ารูปแบบของศิลปะวัฒนธรรมเป็นของไทยร้อยเปอร์เซ็นต์หรือเปล่า เราตอบเลยว่าไม่ เพราะเป็นการถ่ายทอดทางวัฒนธรรม บางครั้งมาจากประเทศอื่นแล้วหลอมรวมกัน เรายอมรับว่าคนไทยเก่งเรื่องปรับเปลี่ยนและต่อยอด พอได้รับไอเดียน่าสนใจ ก็เสกสรรค์ปั้นแต่งขึ้นมาใหม่

“ฉะนั้น เราไม่จำเป็นต้องหวงแหนมากเกินไป ความรู้เหล่านั้นไม่ควรปิด เพราะทุกคนมีเสรีภาพที่จะเรียนรู้เท่ากัน”

Thai Craft Studio เลยชักชวนคนที่สนใจคราฟต์ไทยมาทำความรู้จักและทำความเข้าใจว่าความสวยงามที่เขาเห็นมันมาได้อย่างไร ใครเป็นคนทำและเขาจะทำขึ้นเองได้ด้วยวิธีใดบ้าง ผ่านหลักสูตรสั้นกระชับของคุณครูมากฝีมือ

ปรับเปลี่ยนเพื่ออยู่รอด

“เราต้องดิ้นรนเพื่อเรียนรู้ด้วยตัวเอง เราเคยเจอทางตันและเราไม่อยากให้คนที่มาเรียนเขารู้สึกแบบเดียวกับเรา” เธอเลยจำลองตัวเองเป็นคนที่ไม่เคยทำหัตถศิลป์ไทยมาก่อน เพื่อปรับเปลี่ยนหลักสูตรที่มีแกนหลักเป็นช่างสิบหมู่ให้เข้ากับยุคสมัยและนักเรียนหน้าใหม่หัวใจคราฟต์ไทย ด้วยการย่อส่วนข้อมูล ร่นระยะเวลาการเรียน และสอดแทรกกำลังใจ

ครูเพียงยกตัวอย่างคลาสเรียนทำปิ่นปักผมที่ใช้วิชาช่างสิบหมู่แบบเดียวกับการทำเรือพระราชพิธี แม้ขณะสนทนากันอยู่หญิงสาวตรงหน้าก็ขอแวบไปสวมบทบาทคุณครูสอนปักสไบแก้วกรองทอง สำหรับห่มองค์พระพุทธรูป สายตาทุกคู่ของนักเรียนต่างจับจ้องใบหน้าของเธออย่างตั้งใจ ทั้งสาวน้อย สาวใหญ่ และสาวจากแดนอาทิตย์อุทัยก็มี

การเรียนการสอนของสตูดิโอคราฟต์จะถูกปรับเปลี่ยนทุกเดือนไม่ซ้ำกัน ทั้งปักผ้า ปิดทอง ลายรดน้ำ ทอผ้าด้วยกี่ ฯลฯ แถมกระจายความรู้ออกไปข้างนอกมากกว่าห้องสี่เหลี่ยม ด้วยการอาสาเข้าไปสอนหัตถศิลป์ไทยให้กับทหารผ่านศึกและทำสื่อการเรียนการสอนออนไลน์ทางไกลกับสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) 

ความพิเศษของสตูดิโอสุดอบอุ่นหลังนี้ คือการรับเคลมปัญหางานคราฟต์ตลอดชีวิต สิ่งไหนเรียนไปแล้วลืมจนจำไม่ได้ Thai Craft Studio ยินดีให้คำปรึกษา เพื่อสนับสนุนให้ทุกคนได้ทำในสิ่งที่รัก คอยเป็นกำลังใจและส่งแรงเชียร์ให้ฮึดสู้ซึ่งสิ่งเหล่านั้นจะทำให้ทุกคนอยากกลับมาเรียนอีกครั้งแล้วครั้งเล่า เพราะเขารู้สึกว่าไม่ได้ถูกทอดทิ้งจากคนที่เข้าใจ

คนรุ่นใหม่-ครูรุ่นใหม่

“เด็กยุคใหม่เขาถูกสอนให้กล้าแสดงออกในสิ่งที่เขาอยากเป็น มันง่ายมากถ้าเขาจะเริ่ม”

จึงไม่แปลกใจถ้าจำนวนคนรุ่นใหม่ที่สนใจหัตถศิลป์ไทยจะเพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดด พวกเขาไม่ได้มองว่าการเดินเข้า Thai Craft Studio เป็นการก้มหน้าทำงานคราฟต์ แต่บนโต๊ะตัวยาวพร้อมหน้าด้วยคนทุกเพศ ทุกวัย และทุกเชื้อชาติ เป็นการแลกเปลี่ยนและสนทนาภาษาศิลปะ เอาหัตถศิลป์ไทยมาเล่าใหม่ บ้างก็หยิบลวดลายบนเสื้อผ้าแบบไทยคู่กับสายงานแฟชั่น ทั้งประยุกต์เพื่อทำทีสิสสำหรับวิชาเรียน ทั้งต่อยอดเป็นอาชีพ เพิ่มคุณค่าและสร้างมูลค่าให้วงการคราฟต์ไทย

อีกหนึ่งความพยายามของ Thai Craft Studio คือการผลักดันครูช่างช้างเผือกในวงการคราฟต์ไทยให้ออกมาพบปะ แลกเปลี่ยนความรู้กับคนที่มีความสนใจและรักงานศิลปะอย่างไทย ด้วยการชวนเชิญมาสอนวิชาที่พวกเขาถนัด

“ครูพิเศษที่เราหามาส่วนใหญ่จะเป็นคนที่ออกมายาก เพราะหลายคนยังติดกับอะไรโบราณ แต่พอเขามาเห็นโลกเดียวกับที่เราเห็น ซึ่งเป็นโลกของความเอ็นดู เมตตากัน เขาก็เกิดความผูกพัน จากคนที่ไม่อยากสอนกลายเป็นอยากสอนให้คนทำเป็นเยอะๆ กลัวว่าวันหนึ่งเขาตายไปจะไม่มีใครสานต่อ สิ่งนี้ถือเป็นความสำเร็จของเราที่เปลี่ยนความคิดเขาได้”

การปรับตัวยังคงหลงเหลือรากเหง้าศิลปะความเป็นไทย เป็นมนตร์เสน่ห์แห่งงานหัตถศิลป์ที่ไม่มีวันเลือนหาย

นักอนุรักษ์

Thai Craft Studio ผลิตนักเรียนหัวใจคราฟต์ไทยไปแล้วมากกว่าพันคน เป็นเหมือนเครือข่ายเล็กจิ๋วที่คอยปล่อยสัญญาณ กระจายข่าวสารบอกเล่าความงดงามของศิลปะไทย และสร้างความภูมิใจด้วยการย้อนมองรากเหง้าของตัวเอง 

“เคยมีคนบอกครูเพียงว่า บ้า ไม่มีใครมาเรียนด้วยหรอก ใครจะแต่งตัวลิเกตลอดเวลา แต่เราก็รู้สึกว่า ฉันบ้า แต่ก็มีคนบ้ามาเรียนกับฉันเยอะเลย เมื่อเราผ่านจุดนั้นมาได้มันก็เกิดความสุข เราไม่ได้คาดหวังอะไรเกินตัว เราคาดหวังแค่ให้เราได้มีพื้นที่ทำในสิ่งที่เรารัก เรากำลังเปิดโอกาสให้ทุกคน ทุกสายอาชีพเข้ามาเรียนรู้ในสิ่งที่เขารักเหมือนกับเรา

“เราเชื่อว่า การให้ความรู้เป็นการอนุรักษ์ที่ยั่งยืนที่สุด”

และเรายังคงเชื่อว่าเธอกำลังทำสิ่งนี้ด้วยความรักและศรัทธาจากหัวใจจริง

Thai Craft Studio

ที่อยู่ 276/20 ซอยวุฒากาศ 24 แขวงตลาดพลู เขตธนบุรี กรุงเทพฯ

เปิดทำการวันเสาร์ – วันอาทิตย์ เวลา 10.00 -17.00 น.

ติดต่อ 085 849 4455