24 สิงหาคม 2019
3 K

‘เซโตะไนไก’ (瀬戸内海) หรือที่มักเรียกว่าเซโตะอุชิ (瀬戸内) เป็นทะเลในของญี่ปุ่นที่อยู่ระหว่าง 3 ใน 4 เกาะหลักของญี่ปุ่น คือฮงชู คิวชู และชิโกะกุ ระหว่างสามเกาะมีเกาะเล็กเกาะน้อยที่มีคนอาศัยอยู่

ทุก 3 ปีเกาะเหล่านี้จะร่วมกันจัดเทศกาลศิลปะ ‘Setouchi Triennale’  ซึ่งเป็นจุดหมายของผู้รักงานศิลปะทั้งในและต่างประเทศ ไม่ว่าจะเป็นเกาะยอดนิยมอย่างนะโอะชิมะ ที่รวมพิพิธภัณฑ์ศิลปะ บ้าน ศาลเจ้า และฟักทองลายจุดสีจัดจ้าน หรือโชโดะชิมะ เกาะใหญ่แห่งสวนมะกอก กังหันลมกรีก และโรงหมักโชยุดั้งเดิม หรือเกาะเล็กน้อยคู่กันอย่างโอะงิจิมะและเมะงิจิมะ กว่าจะวนรอบก็ขึ้นเรือวันละสามสี่เที่ยวอยู่เป็นอาทิตย์

เราชอบทุกเกาะที่กล่าวมาคราวไปเที่ยวคนเดียวเมื่อ Setouchi Triennale 2016 แต่เมื่อคราวนี้เวลาจำกัด ให้เลือกพาเพื่อนไปได้แค่ 1 เกาะก็ไม่ลังเล ปักเทะชิมะ (豊島) ลงในกูเกิลแมพส์ทันที

เทะชิมะเขียนด้วยอักษร 豊 (อุดมสมบูรณ์) และ 島 (เกาะ) พื้นที่ 14.5 ตารางกิโลเมตร ประชากรราว 1,000 คน มีโรงเรียนประถมและมัธยมต้น 1 แห่ง การเดินทางในเกาะจะนั่งบัสก็ได้ จักรยานก็ดี ส่วนระหว่างเกาะมีเรือจากทั้งเกาะหลักฮงชู คือท่าอุโนะในจังหวัดโอะกะยะมะ จากเกาะชิโกะกุ คือท่าทะกะมัตสึในจังหวัดคะงะวะ รวมถึงจากเกาะใกล้เคียงอย่างนะโอะชิมะและโชโดะชิมะ

เทะชิมะ ญี่ปุ่น
เทะชิมะ ญี่ปุ่น
เทะชิมะ ญี่ปุ่น

ร้านอาหารอิตาเลียน วัตถุดิบญี่ปุ่น 

เราเลือกนั่งเรือมาถึงตอนเย็นเพื่อพักและทานอาหารบนเกาะ โดยจองอาหารอิตาเลียนที่ร้าน ARUEI ไว้ตอน 1 ทุ่ม

ตัวร้านเป็นบ้านคนธรรมดาท่ามกลางความมืดตื๋อ ป้ายไม่ติดไฟใดๆ ถ้าไม่มาสำรวจร้านตอนกลางวันคงมองไม่เห็น เราเปิดประตูเบาๆ ถอดรองเท้าใส่สลิปเปอร์ รู้สึกเหมือนเข้ามารบกวนเจ้าของบ้าน ข้างในเป็นเหมือนบ้านที่มีเพียงห้องทานอาหารกับห้องครัว จากโต๊ะทานอาหาร 3 โต๊ะถ้วนจะมองเห็นเจ้าของร้านกำลังง่วนอยู่ในครัว เพลงแจ๊สดังจากเครื่องเล่นซีดีบนตู้ไม้

ARUEI

เครื่องดื่มเป็นสิ่งเดียวที่เราได้เลือก เพราะอาหารที่นี่เสิร์ฟเป็นคอร์ส ใช้วัตถุดิบจากบนเกาะ เช่น มะกอก ส้ม เห็ดหอมญี่ปุ่น และปลาหลากชนิดที่เราลืมชื่อ

เจ้าของร้านเป็นคนโตเกียวที่เคยไปอยู่อิตาลีมาก่อน คนเดียวปรุง จัดจาน เสิร์ฟ และอธิบายแต่ละจาน อย่างพิถีพิถัน วันไหนที่แขกอาหารเย็นเต็มจำนวน เธอจะไม่เปิดร้านตอนกลางวันเพราะต้องเตรียมอาหาร เราไม่ได้ถามตอนจองว่าอาหารมีกี่อย่างหรือมีอะไรบ้าง เลยนั่งลุ้นไปทีละจาน

ทั้งหมด 5 จาน หน้าตาดีและอร่อยทั้งนั้น เข้ากันกับไวน์แดงของเพื่อนและจินเจอร์เอลของเรา

ARUEI

เราสั่งโกโก้ร้อนมาดื่มเพิ่มหลังจบเพนเน่จานสุดท้าย เป็นโกโก้อย่างดีต้มในหม้อ

แขกชุดก่อนกลับไปแล้ว เหลือเจ้าของร้าน เราสองคน กับพี่ผู้ชายอีกคนที่เป็นลูกค้า คุยกัน 4 คนเป็นภาษาญี่ปุ่นสักพักจึงพบว่าพี่ผู้ชายคนนั้นเป็นคนเชียงใหม่ เขาพยายามโทรจองที่พักก่อนมาแต่ไม่ติด เสี่ยงมาถึงเกาะ เดินกดกริ่งที่พักก็ไม่ขานรับ พอเดินเข้าไปเรียกปรากฏว่าไม่มีคนพักและเจ้าของบ้านหูตึง

เราฟังแล้วนึกถึงปัญหาผู้สูงอายุอยู่ตามลำพัง ที่นับวันยิ่งเห็นชัดขึ้นโดยเฉพาะตามชนบทและเกาะห่างไกลของญี่ปุ่น

คุยกันต่อจนโกโก้หมดถ้วย เดินท้องอิ่มอุ่นออกมาจากร้านตอน 4 ทุ่มครึ่ง อากาศหนาวดาวเต็มฟ้า เรากับเพื่อนเห็นพ้องกันว่าคู่รักที่ยังขัดเขินไม่ควรมาร้านนี้ เพราะกินข้าว 3 ชั่วโมงครึ่งจะกระอักกระอ่วนกันได้ง่ายๆ

ARUEI

2320 Ieura, Teshima, Shozugun Tonoshocho, Kagawa Prefecture

ปั่นรอบเกาะ

เช้าวันถัดมาอากาศดี เราเช่าจักรยานไฟฟ้าปั่นสบาย 2 คัน

เส้นทางวันนี้คือปั่นจากท่าเรืออิเอะอุระไปสุดที่ท่าคะระโตะ ครบทั้งทางเลียบทะเล ขึ้นเขาลงเนิน ระหว่างทางผ่านงานศิลปะที่ตั้งใจมาทั้งสามแห่งคือ Lemon Hotel, Teshima Art Museum และ Les Archives du Coeur

Lemon Hotel, Teshima Art Museum และ Les Archives du Coeur
Lemon Hotel, Teshima Art Museum และ Les Archives du Coeur
Lemon Hotel, Teshima Art Museum และ Les Archives du Coeur
Lemon Hotel, Teshima Art Museum และ Les Archives du Coeur

กลางวันเป็นงานศิลปะ กลางคืนเป็นโรงแรม

Lemon Hotel (檸檬ホテル) โรงแรมเล็กๆ บริหารโดย Smiles เจ้าของร้าน Soup Stock Tokyo และ Pass the Baton กลางวันเป็นงานศิลปะเปิดให้เข้าชม ส่วนกลางคืนเป็นที่พักสำหรับคืนละกลุ่มเท่านั้น

กฎของโรงแรมนี้คือต้องเข้าเป็นคู่ (เราจำไม่ได้แล้วว่าตอนมาคนเดียวทำยังไง น่าจะจับคู่กับคนไม่รู้จัก) หลังจ่ายค่าเข้าชม จะได้รับ Audio Guide พร้อมเฮดโฟน 2 อัน เสียบเข้าที่เครื่องเดียวกัน บังคับกลายๆ ว่าเราต้องอยู่ใกล้กันตลอดเวลา

วิธีชมคือเดินตามจุดที่มีป้ายเลขกำกับและกดเครื่องเล่นตามเลข 1 – 7 แต่ละจุดจะเปิดเพลงสดใสคอนเซปต์มะนาว สลับกับเสียงเนือยของไกด์ให้ทำกิจกรรมคู่ แบบมีกิมมิกหวานแต่จี๊ดจ๊าดที่ได้แต่ใบ้ในวงเล็บ เพราะเล่าไปแล้วอาจจะสปอยล์ ตั้งแต่ม่านหน้าโรงแรมที่เป็นสีเหลืองพาสเทลย้อมจากเลมอนที่ปลูกบนเทะชิมะ อ่างอาบน้ำแบบเอาต์ดอร์ (เสียงไกด์ : “บ่อจระเข้! สองคนระวังแล้วจูงมือกันข้ามไปนะ”) บ้านนกส่องทางไกล โทรศัพท์ Lemon Phone Deluxe (เราแขวนเครื่องรางไว้ที่หูโทรศัพท์เพื่อภาวนาไม่ให้พ่อของสาวเจ้ามารับโทรศัพท์!) 

เที่ยวชมงานศิลปะ Setouchi Triennale ในเทะชิมะ เกาะจิ๋วในญี่ปุ่นที่จัดเทศกาลศิลปะทุก 3 ปี
เที่ยวชมงานศิลปะ Setouchi Triennale ในเทะชิมะ เกาะจิ๋วในญี่ปุ่นที่จัดเทศกาลศิลปะทุก 3 ปี

Lemon Hotel เป็นงานศิลปะที่สนับสนุนให้ถ่ายรูป มีขาเหล็กเอาไว้ให้ตั้งโทรศัพท์ถ่ายหลายจุด โดยเฉพาะห้อง Cheeky Lemon ที่ให้เราโพสต์ท่า #ほほ檸檬 (#cheekylemon) คือเอาเลมอนมาแนบแก้มของเรากับคู่แล้วถ่ายรูป เรามองไปรอบๆ มีทั้งคู่หนุ่มสาว คุณลุงคุณป้า คุณแม่กับลูกสาวสองคนแนบสองเลมอนสามแก้ม เห็นแล้วก็อดยิ้มแก้มตุ่ยไม่ได้

เดินกลับมาซื้อน้ำมะนาวและสโคนที่รีเซ็ปชันจุดสุดท้าย วันที่เราไป มีสโคนเลมอนกับช็อกโกแลตชิพแสนอร่อย ถ้าเวลาเหลือ ลองเดินเล่นแถวหน้าโรงแรม มีสวนเลมอนแอบไว้กับจักรยานคู่ที่เสียงพี่ไกด์บอกว่านั่งแล้วจะย้อนไปสู่วันวานอันแสนสุข

เที่ยวชมงานศิลปะ Setouchi Triennale ในเทะชิมะ เกาะจิ๋วในญี่ปุ่นที่จัดเทศกาลศิลปะทุก 3 ปี

พิพิธภัณฑ์ศิลปะที่จัดแสดงผลงานเดียวตลอดปี 

Teshima Art Museum (豊島美術館) เป็นผลงานสถาปนิก Nishizawa Ryue ร่วมกับศิลปิน Naito Rei พวกเขาออกแบบตัวอาคารคอนกรีตขาว ทรงหยดน้ำแบนขนาด 40 x 60 เมตร โค้งกลืนไปกับเส้นขอบเขา เดินลัดเลาะทิวไม้ไปถึงทางเข้าอาคารที่เราอยากเรียกว่าสถานปฏิบัติธรรม กฎจุกจิกคือต้องเปลี่ยนรองเท้าก่อนเข้าอาคาร ห้ามใช้โทรศัพท์ ห้ามถ่ายรูป ปิดวาจาห้ามพูดคุย (เนื่องจากเสียงสะท้อนง่ายมาก) และเดินต้องมองพื้น ไม่ให้เผลอไปเหยียบชิ้นงานเล็กๆ เข้า

กิจกรรมของคนในนี้คือเดินช้า ยืน นั่ง นอน นิ่ง มองหยดน้ำผุดจากพื้น ไหล และแยกจาก มองเมฆไหลผ่านท้องฟ้าและทิวไม้ข้างนอกผ่านเพดานเจาะเปิดกว้างสองช่อง โดยกลับเข้ามากี่รอบก็ได้ใน 1 วัน เพื่อชมผลงานในเวลาและธรรมชาติที่ต่างกัน

เราประทับใจที่เขาหาสมดุลได้ดีระหว่างศิลปะ สถาปัตยกรรม และความกลมกลืนกับธรรมชาติ ในขณะเดียวกันก็ทำให้เรารู้สึกมหัศจรรย์ คล้ายความรู้สึกเวลาเข้าไปสถานที่ทางศาสนาสักแห่ง

เที่ยวชมงานศิลปะ Setouchi Triennale ในเทะชิมะ เกาะจิ๋วในญี่ปุ่นที่จัดเทศกาลศิลปะทุก 3 ปี
เที่ยวชมงานศิลปะ Setouchi Triennale ในเทะชิมะ เกาะจิ๋วในญี่ปุ่นที่จัดเทศกาลศิลปะทุก 3 ปี

ห้องเก็บเสียงหัวใจ

มีอะไรหลายอย่างทำให้เราระลึกถึงคนคนหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็นรูปถ่าย เสื้อผ้า ของใช้ เสียงหัวใจก็เป็นหนึ่งในนั้น อาจเป็นสิ่งที่ทำให้รู้สึกใกล้ใครคนนั้นมากที่สุด แต่ก็ไม่ใช่จะขอฟังกันได้ง่ายๆ

Les Archives du Coeur (心臓の音のアーカイブ) แปลตรงตัวคือห้องเก็บเสียงหัวใจ รวบรวมเสียงหัวใจที่เก็บจากนิทรรศการทั่วโลกมาเก็บไว้ถาวรที่นี่ เจ้าของโปรเจกต์คือ Christian Boltanski ศิลปินชาวฝรั่งเศส งานของโบลทันสกีส่วนใหญ่เกี่ยวกับชีวิต ความตาย และความทรงจำ บางครั้งโรแมนติก เช่น เสียงหัวใจ แต่บางครั้งก็สะเทือนใจ เช่น กองเสื้อผ้าเป็นภูเขาคล้ายของนักโทษในค่ายกักกัน

เที่ยวชมงานศิลปะ Setouchi Triennale ในเทะชิมะ เกาะจิ๋วในญี่ปุ่นที่จัดเทศกาลศิลปะทุก 3 ปี

เสียงหัวใจถูกเก็บไว้ในบ้านริมทะเล แบ่งออกเป็น 3 ห้อง ห้องมืดสุ่มเปิดเสียงหัวใจพร้อมหลอดไฟที่จะสว่างตามจังหวะหัวใจนั้น ห้องคอมพิวเตอร์ที่มองออกไปเห็นทะเล ค้นหาและฟังเสียงหัวใจที่ต้องการได้ และสุดท้าย ห้องบันทึกเสียงที่เราสามารถอัดเสียงหัวใจของตัวเองเก็บไว้ได้ โบลทันสกีเคยให้สัมภาษณ์ว่า เขาเลือกสร้างห้องสมุดเสียงหัวใจที่เทะชิมะ เพราะเป็นที่ที่เงียบและห่างไกล เหมาะแก่การฟังเสียงหัวใจของคนที่เรารัก

เสียงหัวใจแรกๆ มาจากนิทรรศการที่สวีเดน เป็นของชายชาวสวีเดนกับสุนัขแสนรักของเขา ที่นี่จึงมีเสียงหัวใจสุนัขสวีเดนด้วย

เราให้เพื่อนฟังเสียงที่เราอัดเมื่อ 3 ปีที่แล้ว และเพื่อนเราก็อัดเก็บไว้เช่นกัน หลังบันทึก คนดูแลพิพิธภัณฑ์ในเสื้อกาวน์สีขาว อาสาเปิดเสียงหัวใจเพื่อนในห้องมืดให้เข้าไปฟัง เสียงหัวใจในความมืดฟังแล้วแสนใกล้ชิด อ่อนไหว เปราะบาง โบลทันสกีบอกว่า อีกไม่กี่ปีเสียงหัวใจมากมายในห้องนี้จะเป็นของคนที่ไม่ได้อยู่บนโลกนี้แล้ว งานชิ้นนี้แสดงความไม่จีรังยั่งยืนของสรรพสิ่ง เราอาจถ่ายรูปและเก็บเสียงหัวใจ แต่เราห้ามคนตายไม่ได้

ความจริงแล้วเทะชิมะมีผลงานของ Christian Bolstanki อยู่ถึง 2 ผลงาน อีกที่คือ La forêt des murmures หรือป่าแห่งเสียงกระซิบ เดินผ่านวิวสุสานและสวนส้มขึ้นเขาเข้าป่าไปประมาณ 1 กิโลเมตร จนได้ยินเสียงกรุ๋งกริ๋ง ถ้าชอบงานแนวนี้ เราแนะนำให้ไปเหมือนกัน แต่ไม่ควรเอาจักรยานไป เพราะจะได้ลากแทนที่จะได้ขี่

เที่ยวชมงานศิลปะ Setouchi Triennale ในเทะชิมะ เกาะจิ๋วในญี่ปุ่นที่จัดเทศกาลศิลปะทุก 3 ปี
เที่ยวชมงานศิลปะ Setouchi Triennale ในเทะชิมะ เกาะจิ๋วในญี่ปุ่นที่จัดเทศกาลศิลปะทุก 3 ปี
เที่ยวชมงานศิลปะ Setouchi Triennale ในเทะชิมะ เกาะจิ๋วในญี่ปุ่นที่จัดเทศกาลศิลปะทุก 3 ปี

Write on The Cloud

Travelogue

ถ้าคุณมีประสบการณ์เรียนรู้ใหม่ ๆ จากการไปใช้ชีวิตในทั่วทุกมุมโลก เชิญแบ่งปันเรื่องราวความรู้ของคุณพร้อมภาพถ่ายประกอบบทความ รูปถ่ายผู้เขียน ประวัติส่วนตัวผู้เขียน ที่อยู่ เบอร์โทรติดต่อ และชื่อ Facebook มาที่อีเมล [email protected] ระบุหัวข้อว่า ‘ส่งต้นฉบับสำหรับคอลัมน์ Travelogue’ ถ้าผลงานของคุณได้ตีพิมพ์ลงในเว็บไซต์ เราจะส่งสมุดลิมิเต็ดอิดิชัน จาก ZEQUENZ แบรนด์สมุดสัญชาติไทย ทำมือ 100 % เปิดได้ 360 องศา ให้เป็นที่ระลึกด้วยนะ

Writer & Photographer

Avatar

นิลเนตร องอาจถาวร

ลักยิ้มข้างซ้าย อาศัยอยู่ในญี่ปุ่นจากเรียนจนทำงาน ชอบพิพิธภัณฑ์ โปสต์การ์ด และถ่ายรูปของจิ๋วๆ