เดี๋ยวนี้งานออกแบบพื้นที่สาธารณะสนุกๆ ไม่ได้มีแค่ในยุโรปหรืออเมริกาเท่านั้น งานเจ๋งๆ คอนเซปต์ดี เส้นสายเท่มีให้เห็นมากขึ้นเรื่อยๆ​ ในโลกตะวันออก เรียกว่าไม่น้อยหน้ากันเลย อย่างหนึ่งในสองโปรเจกต์ล่าสุดของ MVRDV สตูดิโอออกแบบสถาปัตยกรรมและผังเมืองชื่อดังจากประเทศเนเธอร์แลนด์ ที่เข้ามามีส่วนร่วมกับงานออกแบบพื้นที่สาธารณะที่ป๊อปปูลาร์ที่สุดของเมืองไถหนาน ประเทศไต้หวัน ณ ขณะนี้

เราจะพาคุณไปเยี่ยมชม Tainan Spring พื้นที่สาธารณะขนาดกะทัดรัดที่ฟังก์ชันไม่เล็กตาม เพราะเป็นทั้งลานน้ำพุกลางแจ้งที่สร้างบนพื้นที่ประวัติศาสตร์ สวนเขียวผืนใหม่ที่เชื่อมโครงข่ายการเดินเท้าให้ย่านเป็น Walking Friendly District ถนนสายเล็กที่เกิดขึ้นใหม่ แต่แก้ปัญหาจราจรติดขัดให้ทั้งย่าน และพื้นที่สาธารณะที่เชื่อมโยงผู้คนตั้งแต่เด็กน้อยไปจนถึงอากงอาม่าในย่านเข้าไว้ด้วยกัน

เปลี่ยนห้างเก่าในไต้หวันเป็น Tainan Spring สวนน้ำกลางแจ้งที่แก้รถติดและเชื่อมโยงคนทุกวัย

เก่าไปใหม่มา

ไถหนาน (Tainan) คือเมืองที่ถูกขนานนามว่าเป็นเมืองที่ ‘นาฬิกาหยุดเดิน’ เพราะนอกจากเคยเป็นเมืองหลวงเก่าของไต้หวัน ก่อนย้ายไปยังกรุงไทเป เต็มไปด้วยวัดวาอารามและสถาปัตยกรรมโบราณทรงคุณค่าแล้ว ที่นี่ยังเป็นเมืองท่าและเมืองประมงที่สำคัญของภูมิภาค ทำให้มีระบบคูคลองระบายน้ำแบบยุคใหม่มาตั้งแต่ศตวรรษ 17 

เปลี่ยนห้างเก่าในไต้หวันเป็น Tainan Spring สวนน้ำกลางแจ้งที่แก้รถติดและเชื่อมโยงคนทุกวัย

จนกระทั่ง ค.ศ. 1980 บนถนนการค้าที่คึกคักรุ่งเรืองใกล้คลองไถหนาน ห้างสรรพสินค้าชื่อ China Town Mall ถูกสร้างขึ้นบริเวณท่าเรือเก่า ที่นี่เป็นศูนย์กลางการค้าและวิถีชีวิตของชาวเมืองไถหนานมานานหลายสิบปี จนถึงปัจจุบันที่คนเริ่มเลือกซื้อของสินค้าออนไลน์มากกว่าการออกไปช้อปปิ้งตามห้างฯ ห้างสรรพสินค้าที่เคยโด่งดังและเต็มไปด้วยผู้คนในอดีตจึงกลายเป็นแค่พื้นที่ว่างเปล่า ไม่มีใครเข้าไปใช้งาน ซบเซาลงตามกาลเวลา และปิดตัวลงในที่สุด 

โปรเจกต์ Tainan Spring จึงถือกำเนิดขึ้น จากความตั้งใจของ Urban Development Bureau เทศบาลเมืองไถหนาน ภายใต้ร่มคันใหญ่ของโปรเจกต์พัฒนาฟื้นฟูย่าน T-Axis ฝั่งตะวันออกของเมือง เพื่อเนรมิตพื้นที่เก่าของห้างฯ China Town Mall ให้กลายเป็นพื้นที่สาธารณะที่น่าสนุก ตื่นเต้น เต็มไปด้วยสีสัน และกลับมาเป็นส่วนหนึ่งของเนื้อเมืองอีกครั้ง 

เปลี่ยนห้างเก่าในไต้หวันเป็น Tainan Spring สวนน้ำกลางแจ้งที่แก้รถติดและเชื่อมโยงคนทุกวัย

ถอดรหัสความต้องการของชาวเมือง

แค่เริ่มต้นก็สนุกแล้ว เมื่อโจทย์สำคัญคือต้องกลมกลืนไปกับเนื้อเมืองและวิถีชีวิตของผู้คน สิ่งแรกที่ทีมออกแบบสัญชาติดัตช์ต้องทำ คือถอดรหัสความต้องการของชาวเมือง

เดินไปตามตรอกซอกซอยในเมืองโบราณที่ผสมผสานวัฒนธรรมร่วมสมัยเอาไว้ได้อย่างลงตัวแห่งนี้ เราจะพบกับวิถีชีวิตสุดชิลล์ของคนไถหนาน ภาพพ่อแม่อากงอาม่าจูงลูกหลานและสัตว์เลี้ยงออกมาใช้ชีวิตริมถนนในเมือง พร้อมปิกนิกจิบเบียร์กันอย่างสบายใจ วัยรุ่นไปจนถึงคนชราปั่นจักรยานกันอย่างชิลล์เป็นภาพที่พบเห็นได้ทั่วไป 

เปลี่ยนห้างเก่าในไต้หวันเป็น Tainan Spring สวนน้ำกลางแจ้งที่แก้รถติดและเชื่อมโยงคนทุกวัย

“ถ้าหากเราลงไปเล่นน้ำคลายร้อนที่ใจกลางเมืองเก่า ในพื้นที่ที่เคยเป็นห้างฯ มาก่อนได้โดยไม่ต้องไปถึงทะเล จะสนุกแค่ไหน” จากคำถามเล็กๆ นำไปสู่คอนเซปต์การสร้างพื้นที่สาธารณะที่มีฟังก์ชันเป็นลานน้ำพุกลางเมือง ซึ่งเด็กๆ และผู้คนในย่านมาพักผ่อนหย่อนใจกันได้อย่างชุ่มฉ่ำ แสดงให้เห็นถึงความผูกพันของน้ำและชาวเมืองไถหนาน 

อย่างที่เล่าไปตอนต้นว่า โปรเจกต์ Tainan Spring อยู่ใต้ร่มโปรเจกต์การพัฒนาฟื้นฟูย่าน ดังนั้น ไม่ใช่แค่เป็นลานน้ำพุกลางแจ้งเท่านั้น แต่พื้นที่สาธารณะแห่งนี้เป็นจุดเชื่อมต่อสำคัญ ในการพัฒนาระบบทางเท้าในย่านที่เชื่อมถนนและคลองเข้าไว้ด้วยกัน รวมถึงเป็น Node ในการเพิ่มพื้นที่สีเขียวให้ช่วงถนน และลดการจราจรที่ติดขัดอีกด้วย

เปลี่ยนห้างเก่าในไต้หวันเป็น Tainan Spring สวนน้ำกลางแจ้งที่แก้รถติดและเชื่อมโยงคนทุกวัย

เพราะอากาศเปลี่ยนแปลงบ่อย

แม้โครงสร้างอาคาร China Town Mall จะถูกรื้อออกไปจนเหลือเพียงส่วนของลานจอดรถใต้ดินเดิม เพื่อสร้างเป็นลานน้ำพุและสระน้ำสำหรับคนเมือง แต่ทีมออกแบบก็ไม่ลืมที่จะเก็บโครงสร้างเสาและคานคอนกรีตดั้งเดิมเอาไว้บางส่วน โดยเล่นระดับการออกแบบลานน้ำพุและสระน้ำให้ไหลทะลุถึงกัน ทั้งส่วนลานเปิดโล่งและส่วนที่อยู่ใต้โครงสร้างเดิมเหล่านั้น

ที่เจ๋งคือ เราลงไปเล่นน้ำได้ในทุกๆ ฤดูกาล โดยไม่ต้องสนใจว่าจะเป็นฤดูร้อนหรือฤดูหนาว เพราะที่นี่ตั้งใจปรับให้เป็นพื้นที่สาธารณะ ที่ทุกคนมาใช้และพักผ่อนกันได้ตลอดทั้งปี โดยระดับน้ำจะขึ้นลงตามธรรมชาติช่วงหน้าฝนและหนาว ในส่วนหน้าร้อน น้ำจะลดอุณหภูมิลงต่ำกว่าปกติเพื่อเพิ่มความเย็นสบายให้กับเด็กๆ ที่มาเล่นน้ำ ทั้งยังเป็นวิธีลดการใช้เครื่องปรับอากาศในช่วงหน้าร้อนได้อีกทางหนึ่ง 

เปลี่ยนห้างเก่าในไต้หวันเป็น Tainan Spring สวนน้ำกลางแจ้งที่แก้รถติดและเชื่อมโยงคนทุกวัย
เปลี่ยนห้างเก่าในไต้หวันเป็น Tainan Spring สวนน้ำกลางแจ้งที่แก้รถติดและเชื่อมโยงคนทุกวัย

พื้นที่รอบๆ ลานน้ำพุ นอกจากเป็นสนามเด็กเล่น พื้นที่พักผ่อนที่พ่อแม่มานั่งรอลูกๆ เล่นน้ำได้แล้ว ยังมีส่วนร้านขายของ พื้นที่จัดแสดงงานศิลปะ และนิทรรศการในโครงสร้างเก่าของห้างฯ ที่อนุรักษ์ไว้อย่างดีและครีเอทีฟ เพื่อดึงดูดคนหลากหลายกลุ่มให้แวะเวียนกันเข้ามาเยี่ยมเยียนพื้นที่แห่งนี้ 

หนึ่งในไฮไลต์ที่เชื่อว่าหลายๆ คนน่าจะชอบเหมือนกัน คือทางเดินบนโครงสร้างเก่า ที่ปูพื้นด้วยกระจกใสแทนวัสดุทึบ ทำให้มองเห็นกิจกรรมของเด็กๆ ที่เกิดขึ้นข้างใต้ได้อย่างน่าตื่นตาตื่นใจ สระน้ำใต้โครงสร้างเก่าในส่วนนี้เป็นเหมือน Hidden Pool ของเด็กๆ ที่ผู้ใหญ่จะเข้ามายากนิดหน่อย เนื่องจากระดับเพดานที่ไม่ได้สูงมาก

เปลี่ยนห้างเก่าในไต้หวันเป็น Tainan Spring สวนน้ำกลางแจ้งที่แก้รถติดและเชื่อมโยงคนทุกวัย
เปลี่ยนห้างเก่าในไต้หวันเป็น Tainan Spring สวนน้ำกลางแจ้งที่แก้รถติดและเชื่อมโยงคนทุกวัย
เปลี่ยนห้างเก่าในไต้หวันเป็น Tainan Spring สวนน้ำกลางแจ้งที่แก้รถติดและเชื่อมโยงคนทุกวัย

Forever Spring

รอบๆ Tainan Spring รายล้อมไปด้วยพืชพรรณที่ให้สีเขียวเย็นตารับกับอุณหภูมิเย็นๆ จากละอองน้ำในบริเวณลานน้ำพุ นี่คือความพยายามนำพื้นที่สีเขียวกลับเข้ามาสู่ตัวเมืองของเทศบาลเมืองไถหนาน ด้วยการเลือกต้นไม้ท้องถิ่นหลายชนิดมาปลูกรวมกัน เช่น ต้นไม้ใหญ่ หญ้า พุ่มไม้ ซ้อนกันหลายเลเยอร์ เพื่อเลียนแบบธรรมชาติที่สวยงามของพื้นที่ทางตะวันออกของเมืองไถหนาน โดยทางเทศบาลตั้งเป้าไว้ว่า ในอีก 2 – 3 ปีข้างหน้า ต้นไม้ที่เริ่มปลูกตอนนี้จะเติบโตบานสะพรั่ง และกลายเป็นสวนสาธารณะที่สำคัญอีกแห่งหนึ่งของเมือง

เปลี่ยนห้างเก่าในไต้หวันเป็น Tainan Spring สวนน้ำกลางแจ้งที่แก้รถติดและเชื่อมโยงคนทุกวัย

การเกิดขึ้นของ​ Tainan Spring นับเป็นจิ๊กซอว์ชิ้นสำคัญที่ชุบชีวิตใหม่ให้ย่านกลับสู่ความคึกคักอีกครั้ง นอกจากการจราจรที่ไม่ติดขัดเท่าเดิมแล้ว ยังมีการปรับปรุงทางเท้าโดยรอบ จากพื้นถนนเก่าอายุหลายสิบปี​ กลายเป็นพื้นทางเท้าคอนกรีตแบบเรียบที่ทำให้คนไถหนานเดินสบายขึ้น และเป็น​ Universal Design ที่รองรับการใช้งานของทุกคนและทุกวัย ตั้งแต่เด็กตัวเล็กๆ จนถึงวัยรุ่น ผู้ใหญ่ และอากงอาม่า

MVRDV ยังทำงานร่วมกับศิลปินท้องถิ่นจำนวนหนึ่ง ในการชวนพวกเขามาร่วมออกแบบลวดลายลงบนเพลาระบายอากาศ ที่ยื่นเข้ามาใน Tainan Spring เพื่อสร้างสีสันและเอกลักษณ์แบบชาวไถหนานให้ปรากฏชัดเจนขึ้น 

นอกจาก​ Tainan Spring แล้ว ในปีนี้ ​MVRDV ยังมีอีกหนึ่งโปรเจกต์ที่กำลังขะมักเขม้นทำร่วมกับชาวไต้หวัน คือ The Wholesale Market ซึ่งตอนนี้อยู่ในขั้นตอนสุดท้ายของการก่อสร้างเป็นที่เรียบร้อย​ ในฐานะคนที่อยากเห็นพื้นที่สาธารณะเจ๋งๆ​ เกิดขึ้นเยอะ​ๆ​ ก็อดตื่นเต้นแทนชาวไต้หวันไม่ได้​จริงๆ

เปลี่ยนห้างเก่าในไต้หวันเป็น Tainan Spring สวนน้ำกลางแจ้งที่แก้รถติดและเชื่อมโยงคนทุกวัย

ภาพ : Daria Scagliola และ MVRDV


ข้อมูลอ้างอิง

  • www.mvrdv.nl
  • www.archdaily.com

Writer

Avatar

ณัฐณิชา โอภาสเสรีผดุง

นิสิตสถาปัตย์ สนใจประวัติศาสตร์ สถาปัตย์ ไลฟ์สไตล์ เวลาว่างหมดไปกับแมวและของกิน