เรารู้ว่าหลายๆ คนมีอีเวนต์ประจำปีเป็นของตัวเองชนิดที่เรียกว่าพลาดไม่ได้

คนรักรถไฟก็เช่นกัน โดยเฉพาะคนรักรถไฟระดับเพชรยอดมงกุฎจะพลาดไม่ได้เลยสำหรับอีเวนต์ประจำปีที่มีมาให้สนุกสนานเพียงแค่ปีละ 6 ครั้งเท่านั้น

ถ้าพูดถึงรถไฟแล้วบรรดาคนรักรถไฟก็รักหมดนั่นแหละ ขอให้เป็นรถไฟที่วิ่งบนรางได้หรือจอดอยู่เฉยๆ ก็ตาม แต่ถ้าเป็นรถไฟที่สุดเอ็กซ์คลูซีฟ คลาสสิก ขึงขัง และสง่างาม ก็คงหนีไม่พ้นรถไฟรุ่นลายครามอย่างรถจักรไอน้ำที่พ่นไอน้ำสีขาวฉุยและแผดเสียงแหลมสูงเหมือนขลุ่ยผิวไปตลอดทาง

นี่เป็นสาเหตุหลักที่เราเด้งตัวออกมาจากที่นอนตั้งแต่ฟ้ายังไม่สาง มันเหมือนกับชีวิตประจำปีไปเสียแล้วที่ต้องปักหมุดบนปฏิทินเพื่อใช้เวลากับคุณปู่ทวดรถจักรไอน้ำเวอร์ชันเคลื่อนไหวได้ให้เต็มที่ที่สุด 

โดยปกติแล้วการรถไฟจะเก็บรักษารถจักรไอน้ำไว้ที่โรงรถจักรธนบุรี สถานพักฟื้นและบ้านพักคนชราเพียงแห่งเดียวในประเทศไทยที่เหล่าบรรดาคุณทวดใช้ชีวิตบั้นปลายอย่างมีความสุขและแวดล้อมไปด้วยลูกหลานที่เป็นรถจักรดีเซลมากหน้าหลายตา ซึ่งในปีๆ หนึ่งนั้นคุณทวดจะออกมายืดเส้นยืดสายแค่ 6 วันเท่านั้น นั่นคือภารกิจของการลากรถไฟนำเที่ยวในโอกาสพิเศษที่การรถไฟจัดให้กับแฟนคลับคุณทวดได้เดินทางกันแบบเอ็กซ์คลูซีฟชนิดที่คนนั่งรถไฟขบวนอื่นต้องมองเหลียวหลัง

โอกาสพิเศษที่ว่าก็คือวันสำคัญที่เกี่ยวกับรถไฟ และวันสำคัญของประเทศที่ทางการกำหนดไว้นั่นแหละ

ประเดิมรอบแรกของปีเลยคือวันสถาปนากิจการรถไฟ วันที่ 26 มีนาคม

ถัดมาไม่ไกลนัก คือวันที 3 มิถุนายน วันเฉลิมพระชนมพรรษาสมเด็จพระบรมราชินี

ต่อกันแบบเดือนต่อเดือน ในวันที่ 28 กรกฎาคม วันเฉลิมพระชนมพรรษา พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว

ถ้าคิดว่ารอบก่อนจองตั๋วไม่ทัน ตามติดๆ มาด้วยวันแม่แห่งชาติ 12 สิงหาคม ก่อนจะว่างเว้นไปเดือนกว่าๆ ให้ทวดได้พักผ่อนก่อนจะมายืดเส้นยืดสายอีกทีวันปิยมหาราช 23 ตุลาคม และปิดท้ายปีกับลมเย็นๆ ในวันพ่อแห่งชาติ 5 ธันวาคม 

ซึ่ง 6 วัน ที่ว่าไว้คือวันที่เหล่าแฟนรถไฟรุ่นเล็กรุ่นใหญ่ต่างล็อกคิวไว้ให้ทวด และไม่ใช่แค่แฟนรถไฟเท่านั้น คนทั่วไปที่รู้ข่าวที่จองตั๋วได้ทันก็ตื่นเต้นไม่แพ้กันที่จะได้ตัวเองและคนที่รักไปนั่งรถไฟขบวนพิเศษนี้ด้วย

ว่ากันด้วยเส้นทางที่ทวดไปอวดโฉมก็จะไม่ได้ไกลจากกรุงเทพฯ มากนักในระยะที่ทวดวิ่งไหว ซึ่งเส้นทางคลาสสิกที่สุดคือกรุงเทพ-อยุธยา บางช่วงก็จะมีโฉบไปนครปฐมและฉะเชิงเทราบ้างพอกรุบกริบ

เช้ามืด

เช้ามืดของใครหลายคนคือเวลาหลับใหล 

แต่สำหรับโรงรถจักรธนบุรีคือเวลาที่คุณทวดเริ่มส่องไฟนำทาง ไอน้ำเริ่มพวยพุ่ง ล้อเหล็กเริ่มเคลื่อน และหลายชีวิตกำลังง่วนอยู่กับการเตรียมตัวเดินทางไปโชว์ตัว พี่ๆ พนักงานขับรถจักรไอน้ำที่เหลือเพียงไม่กี่ชีวิตในประเทศจัดแจงดูความเรียบร้อยตั้งแต่ช่วงตี 3

พนักงานขับรถ ช่างเครื่อง ช่างไฟ ช่างเทคนิค พร้อมในชุดเครื่องแบบสีกรมท่า พวกเขาต้องใช้เวลาอีกหลายชั่วโมงต่อจากนี้พารถจักรไอน้ำที่รักยิ่งไปโชว์ตัวที่อยุธยา ทุกอย่างต้องพร้อมและมั่นใจได้ว่าคุณทวดจะไม่งอแงระหว่างทาง 

ตี 4 คือช่วงเวลาที่ต้องเริ่มออกเดินทางจากโรงรถจักรธนบุรีไปสถานีรถไฟกรุงเทพ คุณทวดเคลื่อนตัวออกจากโรงรถจักรธนบุรีย่านศิริราชไปตามทางรถไฟสายใต้จนถึงสถานีตลิ่งชัน จากนั้นจึงตั้งขบวนวิ่งย้อนทิศทางกลับไปทางบางบำหรุ ข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาที่สะพานพระรามหก ผ่านบางซื่อ สามเสน จิตรลดา และเข้ามาต่อกับรถพ่วง 10 คัน ที่จอดรอตั้งแต่คืนวันก่อนที่ชานชาลา 5 สถานีกรุงเทพ

กระบวนการทั้งหมดของจุดเริ่มต้นนี้เสร็จสิ้นประมาณ 6 โมงเช้า ซึ่งเป็นเวลาที่แฟนรถไฟบางส่วนตื่นจากห้วงนิทรา พวกเขาหาทำเลถ่ายรูปรถจักรไอน้ำเต็มขบวนที่ชานชาลานั้นในช่วงเช้ามืดเพราะทางรถไฟข้างๆ ยังไม่มีรถขบวนไหนมาจอดขวาง ภาพท้องฟ้าที่ค่อยๆ เปลี่ยนสีจากสีดำสนิทกลายเป็นสีน้ำเงินเข้มและค่อยๆ เฟดเป็นสีฟ้าอ่อน ช่างทำให้คุณทวดจักรไอน้ำโดดเด่นขึ้น ความเงาวับของตัวถังสะท้อนกับแสงไฟสีขาวในสถานี นอกจากนั้นแล้วไอน้ำที่พุ่งออกมาเป็นระยะๆ ทำให้คุณทวดคันนี้ดูมีชีวิตขึ้นมาจริงๆ 

อรุณเบิกฟ้า

จากชานชาลาโล่งๆ ก็เริ่มมีแฟนคลับทวดอยู่เต็มพื้นที่ 

นอกจากนั้นแล้วยังมีขาจรที่มาขึ้นรถไฟรอบเช้าแล้วสายตาสังเกตไปเห็นรถไฟหน้าตาแปลกๆ จอดอยู่ ก็อดใจไม่ไหวที่จะมาดู

6 โมงเช้าถึง 7 โมงคือช่วงเวลาทองของการถ่ายรูปคู่กับรถจักรไอน้ำ เพราะหลังจากนี้พื้นที่ชานชาลาจะเต็มไปด้วยคนมากกว่าเดิม ซึ่งเอาเข้าจริงการมาทักทายคุณทวดก่อนที่มวลมหาประชาชนจะหลั่งไหลกันมานี่เป็นเรื่องดีนะ เพราะทำให้เราได้ละเมียดละไมที่จะมองทุกซอกทุกมุมของรถจักรไอน้ำเวอร์ชันมีชีวิตได้ใกล้ชิดที่สุด

พานจินตนาการไปว่าในยุคนั้นที่คุณทวดยังวิ่งอยู่ทั่วประเทศเป็นยังไงกัน มีคนมาถ่ายรูปกับเขาเยอะแยะแบบนี้ไหม ร้อนไหม แล้วคุณทวดจะเหนื่อยไหมนะที่ต้องวิ่งไปไกลๆ หลายๆ จังหวัดติดต่อกันหลายๆ วัน ซึ่งสถานะปัจจุบันคุณทวดได้ปลดเกษียณมารับอีเวนต์แทนแล้ว น่าจะสบายตัวขึ้นเยอะ จริงๆ วันที่คุณทวดออกวิ่งก็เหมือนวันรวมญาติรุ่นหลานๆ นั่นแหละ ไม่ว่าจะเป็นรถไฟรุ่นหลาน หรือแม้แต่มนุษย์รุ่นหลานที่มีทวดเป็นไอดอลต่างก็มาพร้อมหน้าพร้อมตากันโดยนัดหมายราวกับเป็นวันครอบครัวของเหล่าแฟนรถไฟในประเทศนี้ 

8 โมงเช้าถึงเวลาสำคัญ เวลาของพิธีปล่อยรถจักรไอน้ำออกจากสถานี 

บางคนอาจสงสัยว่ามันต้องถึงขนาดนี้กันเลยหรอ ใช่ครับ เป็นพิธีที่จริงจังกันมาก เพราะความเชื่อของคนรถไฟคือรถจักรไอน้ำมีแม่ย่านาง และเป็นเหมือนอาจารย์ของรถไฟทั้งหมดทั้งมวล จึงต้องคล้องพวงมาลัยดอกดาวเรืองความยาวประมาณ 2 เมตร ไว้ที่หน้ารถไฟ เหมือนกับตอนที่เปิดเดินรถไฟปฐมฤกษ์ของทุกขบวนตั้งแต่อดีตที่มีการแขวนพวงมาลัยไว้ด้านหน้ารถด้วยเพื่อเป็นสิริมงคลและเป็นขวัญกำลังใจ และเป็นการเคารพญาติผู้ใหญ่ไปในคราวเดียวกัน

ช่วงเวลาของพิธีกินเวลาประมาณ 10 นาที เมื่อด้านหน้ารถจักรไอน้ำถูกเคลียร์พื้นที่ เป็นอันรู้กันว่าผู้โดยสารต้องกลับขึ้นไปที่นั่งของตัวเอง และแน่นอน เหล่าคนรักรถไฟที่ไม่ได้ไปกับขบวนรถด้วยก็จะรีบวิ่งไปประจำที่มั่นที่หมายตาไว้แล้วว่าจะชักภาพสำคัญตอนคุณทวดพ่นไอน้ำเคลื่อนออกจากสถานีตรงไหน

เมื่อพวงมาลัยดาวเรืองสีเหลืองสดคล้องไว้หน้ารถเรียบร้อย เสียงระฆังดังก้องชานชาลา 3 ครั้งถ้วนเป็นสัญญาณว่ารถไฟขบวนพิเศษพร้อมเคลื่อนออกจากสถานีกรุงเทพมุ่งหน้าไปอยุธยา

“วี้ดดดดดดดดดดดดด วี้ด” 

เสียงแหลมสูงของหวีดรถจักรที่เป็นเอกลักษณ์ราวกับขลุ่ยผิวดังก้องสถานี 

เสียงฟืด ฟาด ตอนไอน้ำสีขาวพุ่งออกจากคันชัก ทำให้พื้นที่โดยรอบเต็มไปด้วยความฟุ้งเหมือนฝัน

เสียงฉึก ฉัก จากคันชักที่ฉุดลากให้รถไฟยาว 10 คัน เคลื่อนตัวออกจากชานชาลา 

อีก 2 ชั่วโมงจากกรุงเทพฯ ถึงอยุธยาคือเวลาโชว์ตัวที่สำคัญของคุณทวด และเป็น 2 ชั่วโมงที่มีค่าสำหรับคนสองข้างทางเพราะได้มีโอกาสเห็นคุณทวดจักรไอน้ำตัวเป็นๆ ซึ่งเคลื่อนไหวอย่างงดงามจนละสายตาไม่ได้จริงๆ

Showtime

นับตั้งแต่ที่รถจักรไอน้ำขบวนพิเศษเคลื่อนตัวออกจากชานชาลา เส้นทางระหว่างกรุงเทพฯ ไปอยุธยาที่ผ่านหลายต่อหลายที่เป็นแคตวอล์กที่ให้คุณทวดผู้งดงามเดินโชว์ตัว 

สิ่งที่คนบนรถไฟรู้สึกดีที่สุดนั่นคงเป็นการโผล่หน้าออกไปนอกหน้าต่าง ได้กลิ่นไอน้ำจางๆ เสียงหวีดที่ลอยตามลมมาเป็นระยะๆ พร้อมกับสายตาของคนนับร้อยสองข้างทางที่หยุดนิ่งและจับจ้องไปที่หัวรถจักรไอน้ำ ซึ่งแน่นอนล่ะ ส่วนใหญ่ไม่ได้ทันตั้งตัวว่าจะเห็น

มันเป็นความรู้สึกที่สุดจะบรรยาย จะว่าไปมันก็เป็นความฟินเล็กๆ เมื่อเรามองเห็นสายตาคนข้างทางออกจะทึ่งกับการปรากฏตัว บางคนถึงขั้นหยุดรถแล้วหยิบโทรศัพท์ขึ้นมาถ่ายรูปอย่างจริงจัง

ไง ไม่เคยเห็นกันล่ะซี่!!

เวลาบนรถไฟผ่านไปเรื่อยๆ ช่วงเวลาการเดินทางนั้นค่อนข้างนานกว่ารถไฟขบวนอื่นๆ เมื่อเทียบกับความเร็วที่ทวดห้อตะบึงได้แค่ 50 กิโลเมตรต่อชั่วโมง ทวดแก่แล้วต้องเข้าใจ

2 ชั่วโมงผ่านไป ความเร็วของขบวนรถไฟเที่ยวพิเศษค่อยๆ ลดลง รถไฟขบวนยาวสาดโค้งเข้าสถานีอยุธยาและจอดสนิทที่ชานชาลาพร้อมมวลมหาประชาชนที่รู้ข่าวและมาต้อนรับคุณทวดไอน้ำกันอย่างเนืองแน่น

นักท่องเที่ยวที่ซื้อทริปไว้ลงจากรถและเดินทางต่อกับบริษัททัวร์ บางส่วนที่เลือกมานั่งแค่รถไฟก็เตรียมทำเลเอาไว้ถ่ายรูปถ่ายคลิปคุณทวดอีกครั้ง 

นี่ถือว่าเป็นการโชว์ตัวอย่างเต็มสายตาที่สถานีปลายทางแบบเดี่ยวไมโครโฟนซะด้วย กระบวนการนี้เรียกว่าการสับเปลี่ยน หมายถึงการสลับสับเปลี่ยนตำแหน่งของรถไฟเพื่อย้ายหัวรถจักรไปอยู่อีกทิศทาง รวมถึงเตรียมลากรถพ่วงเข้าไปเก็บในทางอื่นที่ไม่ใช่ทางหลัก เพื่อหลีกทางให้กับรถไฟขบวนอื่นวิ่งเข้าออกได้ตามปกติ

กระบวนการนี้กินเวลาประมาณครึ่งชั่วโมง การทำสับเปลี่ยนนี้ต้องให้เสร็จทันทีตั้งแต่รถไฟมาถึง จากนั้นก็เป็นมื้อเที่ยงของคุณทวดที่ต้องใช้รถไฟที่บรรทุกน้ำผสมสารเคมีชนิดพิเศษราวกับอาหารเสริมเติมเข้าไปในถังน้ำขอตัวคุณทวด เมื่ออิ่มแล้วก็ถึงเวลาพักผ่อน จอดนิ่งๆ โชว์ตัวให้คนที่รู้ข่าวคราวการมาเยี่ยมอยุธยาได้มาสัมผัสคุณทวดตัวเป็นๆ แบบ Full HD

Way Back to Bangkok

กว่า 4 ชั่วโมงที่จอดนิ่งๆ เมื่อถึงเวลาบ่าย 3 โมงก็ได้เวลาชำระร่างกายอีกครั้ง เหล่าพี่ๆ พนักงานก็เริ่มเข้ามามะรุมมะตุ้มคุณทวดเพื่อแต่งองค์ทรงเครื่อง เช็ดถูตัวถังให้เงางาม หยอดจาระบีให้ไขข้อไม่ติดขัด เพื่อเตรียมตัวเดินทางกลับกรุงเทพฯ 

บรรดาคนที่มาเยี่ยมทวดไม่ได้เบาบางลงเลย พอแดดบ่ายเริ่มคล้อยยิ่งมีมากกว่าเดิมที่มารุมถ่ายรูป บ้างก็เซลฟี่ ส่วนคนที่สนใจในเรื่องของกลไกและประวัติรถจักรไอน้ำก็ล้อมวงคุยข้างๆ รถจักรไอน้ำนั่นแหละโดยมีพี่ๆ พนักงานเป็นวิทยากรพิเศษแบบเอ็กซ์คลูซีฟ

4 โมงเย็นนักท่องเที่ยวที่เหนื่อยล้าจากทริปก็กลับมาถึงสถานี ซึ่งเป็นเวลาเดียวกันกับที่คุณทวดค่อยๆ ลากรถพ่วงทั้งขบวนเคลื่อนออกมารับที่หน้าสถานี พอคนขึ้นครบหมดก็ถึงเวลาออก 

เสียงหวีดดังขึ้นอีกครั้ง ลูกสูบค่อยๆ ทำงาน คันชักค่อยๆ ดันล้อให้เคลื่อนที่ รถไฟขบวนยาวค่อยๆ เคลื่อนตัวออกจากสถานีอยุธยา แดดบ่ายแก่ๆ สีทองทาบลงบนรถไฟทั้งขบวนยิ่งขับให้คุณทวดเด่นขึ้นมา 

ความพิเศษของการเดินทางกลับคือมันได้เปรียบกว่าขามา เพราะแดดจะค่อยๆ อ่อนลงเรื่อยๆ เวลาแห่งการชมวิวมันอยู่ที่ขากลับนี่แหละ แม้ความตื่นเต้นจะลดลงกว่าเมื่อเช้า แต่การปล่อยใจไปกับการเดินทางแบบเอื่อยเฉื่อยที่มีลมอ่อนๆ ปะทะหน้า และแดดสีทองที่ทาบทอทุกอย่างมันช่างยั่วใจให้หยิบกล้องขึ้นมาถ่ายรูปจริงๆ 

ความประทับใจของฉากนอกหน้าต่างที่เราต้องเก็บความอิ่มเอมไว้นั้นจะสิ้นสุดที่รังสิต เมื่อแสงสุดท้ายของวันเริ่มหมดลง สองข้างทางที่เป็นทุ่งนาเริ่มแทนที่ด้วยสิ่งปลูกสร้างและถนนมากขึ้นและในที่สุดภายนอกหน้าต่างก็มืดสนิทและมีแสงไฟยามราตรีของกรุงเทพฯ สะท้อนเข้ามาในสายตา แต่เสียงฉึกฉักของลูกสูบและเสียงหวีดรถจักรก็ไม่ได้หายไป คุณทวดยังทำหน้าที่ของตัวเองเป็นอย่างดีเพื่อพาทุกชีวิตในความรับผิดชอบเดินทางให้ถึงปลายทางสถานีกรุงเทพ

การนั่งรถไฟที่ลากด้วยรถจักรไอน้ำตอนมืดนี่เป็นอีกบรรยากาศที่ดี เพราะไอน้ำสีขาวที่พุ่งออกมาจากลูกสูบตอนออกตัวนั้นมันสะท้อนกับแสงไฟยามค่ำคืน เมื่อไฟหน้ารถยนต์ที่ส่องเข้ามาบนทางรถไฟสาดมาที่ไอน้ำนั้นมันทำให้เรารู้สึกเหมือนอยู่ในความฝันที่มีหมอกฟุ้งๆ จนเผลอแป๊บเดียวคุณทวดก็พาเรามาจอดนิ่งสนิทอยู่ที่สถานีกรุงเทพ

Finale

ภาพบนรถไฟคือการเคลื่อนตัวที่ช้าลงและจอดสนิทที่ชานชาลา

แต่ภาพจากชานชาลานั้นสวยหาอะไรเปรียบได้ ผู้คนมากมายเมื่อได้ยินเสียงประกาศของสถานีว่ารถจักรไอน้ำจะเข้ามาจอดเทียบที่ชานชาลาก็รีบเดินเข้าไปเพื่อรอต้อนรับ 

แสงไฟหน้าสีส้มค่อยๆ ปรากฏขึ้นจากปลายชานชาลา เสียงหวีดแหลมดังโหยหวนประสานกับเสียงฉึกฉักของลูกสูบที่ดังขึ้น รถจักรไอน้ำคันสีดำปรากฏตัวขึ้นพร้อมกับเสียงร้องอย่างตื่นเต้นของคนในสถานีที่ไม่คาดคิดว่าจะได้เห็นรถไฟโบราณมีชีวิตและวิ่งได้ในปี 2019 

การเดินทางของคุณทวดสิ้นสุดลงเมื่อล้อเหล็กหยุดสนิทที่ชานชาลา ผู้คนมากมายกรูกันเข้ามาเก็บภาพความทรงจำ นักท่องเที่ยวที่เดินทางมากับขบวนรถก็ใช้โอกาสนี้เก็บภาพความประทับใจอีกครั้งก่อนแยกย้ายกันกลับที่พักด้วยความอ่อนล้าที่ระคนไปด้วยความสุข

พนักงานขับรถที่เหนื่อยล้ามาทั้งวันก็รวมตัวกันถ่ายรูปความสำเร็จของภารกิจรถไฟขบวนพิเศษ แต่งานของเขายังไม่จบจนกว่าจะพาคุณทวดกลับไปสู่โรงรถจักรธนบุรีเพื่อพักผ่อนอีกครั้ง 

ผู้คนมากมายยังเกาะติดอยู่กับคุณทวดจนเวลาผ่านไปนับชั่วโมง จนกระทั่งเสียงวิทยุจากเอวของพี่ๆ พนักงานดังขึ้นเป็นสัญญาณบอกให้รู้ว่าถึงเวลาที่คุณทวดจะต้องกลับบ้านไปพักผ่อนแล้ว

สายยางเติมน้ำถูกถอดออก คุณทวดวอร์มเครื่องยนต์อีกครั้ง ไอน้ำสีขาวพ่นออกมากระจายเต็มสถานีฟุ้งไปหมดราวกับมีหมอกลง เสียงหวีดดังยาวพร้อมล้อเหล็กที่ค่อยๆ เคลื่อนไหว คุณทวดออกเดินทางอีกครั้งเพื่อกลับที่พักหลังจากที่ส่งความสุขให้กับนักท่องเที่ยวและบรรดาคนรักรถไฟเต็มวัน 

เราค่อยๆ มองรถจักรไอน้ำสีดำที่รักค่อยๆ เคลื่อนตัวออกไป เสียงของคุณทวดที่ดังก้องในโถงสถานีค่อยๆ เบาลง เบาลง ผู้คนในสถานียืนส่งคุณทวดจนลับสายตา 

สำหรับคนอื่นไม่รู้ว่าเขาจะรู้สึกอย่างไร แต่สำหรับแฟนรถไฟ วันนี้คุ้มค่าแล้วจริงๆ