ที่โค้งขอบฟ้าสุดสายตา มนุษย์ในอดีตได้แต่โหยหา ครุ่นคิดคำนึงถึงดินแดนไกลลิบตา ข้ามขอบฟ้าขอบทะเล ถามถึงดินแดนที่ผืนดินยังเขียวขจี มีเสียงใสๆ ของน้ำใสเย็นในลำธาร มีเสรีภาพ และความเป็นไปได้ใหม่ๆ

เพียงแต่ในสายตาของเหล่าเทพ มนุษย์ยังอ่อนเยาว์เกินกว่าจะข้ามกำแพงของเทือกคลื่นที่สาดซัดด้วยแรงหมุนม้วนจากลมหายใจของโพไซดอน

อ่อนด้อยเกินกว่าจะข้ามยอดฟองคลื่นชันที่แตกกระจายเป็นฟองขาวอย่างซับซ้อนเกินอ่านเกินคำนวณของแอโฟรไดที และผ่านโขดหินโสโครกที่คมดุจดั่งมีดเข็มสักแสนเล่มของเฮดีส แล้วยังอ่อนแอเกินกว่าจะข้ามกระแสน้ำและพายุเชี่ยวกรากจากความกราดเกรี้ยวของซุสที่ถูกมนุษย์ตัวเล็กๆ ท้าทาย

แต่…มนุษย์จะข้ามไป ไม่ว่าเทพเจ้าจะว่าอย่างไร

ผ่านมาหลายร้อยหลายพันหมื่นแสนปี มนุษย์สร้างเครื่องมือพาตนเองข้ามอุปสรรคทางธรรมชาติต่างๆ ที่ขวางเส้นทางของผู้เสาะแสวงหาความจริง ความงามของโลก

หากภูเขานั้นสูงเกินก้าว เขาสร้างบันได (บันไดเป็นเทคโนโลยีแรกในประวัติศาสตร์ของมนุษย์)

หากหุบเหวลึกเกินข้าม เขาสร้างสะพาน

ณ ที่สุดขอบโลก ที่นั่นหาใช่สุดขอบของมวลมนุษย์ จากท่อนไม้บันไดที่เคยข้ามภูเขา จากฟั่นเชือกสะพานที่เคยข้ามหุบเหว เขากอปรมันขึ้นใหม่ด้วยความหวังที่จะก้าวข้ามขีดจำกัดอันยิ่งใหญ่เบื้องหน้าของมนุษย์ แล้วเปิดเส้นทางเสาะแสวงหา ข้ามเลยไปบนโลกสีคราม

แพและเรือรูปแบบต่างๆ ได้รับการสร้างสรรค์อย่างรุ่มรวยและเฟื่องฟูมาตั้งแต่วันนั้น

เริ่มด้วยเรือแพง่ายๆ อย่าง Reed Boat and Raft เรือ/แพที่มัดจากหญ้าแห้ง Dugout Canoe แคนูที่ขุดจากไม้ซุง Knarr เรือใบขนาดเล็กของพ่อค้าชาวไวกิ้ง Barque เรือสำเภาขนาดใหญ่ที่สร้างเส้นทางการค้าจากทะเลจีนใต้ถึงมหาสมุทรอินเดีย เรือ Carrack และ Caravel ของโปรตุเกสที่พัฒนาให้เดินเรือในทะเลเหนือและทะเลเมดิเตอร์เรเนียนได้ และยังเป็นเรือ 2 ชนิดแรกที่ปลอดภัยพอจะฝ่าคลื่นฝ่าลมในมหาสมุทรแอตแลนติกได้

เรือในตระกูล Carrack และ Caravel ที่มีชื่อเสียงในประวัติศาสตร์ได้แก่ La Niña, La Pinta และ La Santa María de la Inmaculada Concepción เรือที่คริสโตเฟอร์ โคลัมบัส (นักสำรวจชาวอิตาลี) กางใบออกจากแผ่นดินสเปนเพื่อค้นหาโลกใหม่ (แม้ว่าในที่สุดเขาได้พาคนขาวเหยียบแผ่นดินศักดิ์สิทธิ์และย่ำศักดิ์ศรีของคนบนแผ่นดินนั้น)

เรือมาพร้อมการเปลี่ยนแปลง ไม่ว่าเราจะชอบมันหรือไม่ก็ตาม

เราสร้างเรือของเราขึ้นมาลำหนึ่งจากไม้ เชือก ผ้า และความอยากรู้อยากเห็นปนความสนุกและท้าทาย

 

ไม้

ไม้ไผ่ลำยาวกว่า 5 เมตร อายุไม่ต่ำกว่า 3 ปี ผ่านการแช่น้ำไหลไว้ 1 สัปดาห์ ตากแดดรำไรอีก 1 สัปดาห์ ผ่าออกเป็นเส้น 8 เส้นด้วยมีดพร้า โดยการบากไปที่ข้อแต่ละข้อให้ได้แนวตรงกัน แล้วค่อยๆ ฉีกตามแนวเสี้ยนไม้ รอยที่บากนำไว้ตามข้อช่วยทำให้ไผ่ที่ผ่าไม่เลี้ยวโย้เย้ไปตามเสี้ยนมากนัก ได้แนวตรงแม้จะไม่เป็นเส้นตรงแบบไม้บรรทัด

หลังจากถากเอาข้อที่แบ่งปล้องไผ่ออกเป็นปล้องๆ ก็เอาไปปรับความหนาและความกว้างตามความเฉพาะเจาะจงของหน้าที่ที่จะใช้งานในการทำโครงเรือ เช่น กระดูกงู กราบนอก กราบใน กงเรือ โครงยาวและโครงสาน ขูดลบมุมคม เหลาเกลาเสี้ยนให้เรียบเนียนด้วยคมพร้าด้ามเก่า ก่อนจะทาน้ำมันรักษาเนื้อไม้ป้องกันมอดและเชื้อรา

การเตรียมไม้ในขั้นตอนนี้กินเวลาช่วงเริ่มต้นไปเกือบ 5 วัน รวมทั้งพลังงานของเราที่หมดไปในแต่ละวันอย่างรวดเร็ว ทิ้งไว้เพียงความเมื่อยล้าและบาดแผลจากคมไผ่

 

เชือก

เราใช้เชือกเคลือบเทียนผูกไม้ไผ่ทั้งหมดให้ประสานกันเป็นโครงเรือกว่า 500 จุด มีวิธีการมัด รัดคอไก่ และผูกปมแตกต่างกันไปตามทิศทางของไม้อย่างน้อย 2 ชิ้น ที่จะมัดติดกัน จำเป็นต้องมีไม้รั้งดึงเชือกเพื่อความตึงยิ่งยวดแทนการใช้มือดึงเปล่าๆ เพราะความตึงความเหนียวและการเคลื่อนที่ของเชือกเส้นเล็กที่รูดไปกับนิ้วเถือเนื้อหนังและนิ้วมือได้อย่างง่ายดายเหมือนมีดอุ่นๆ ที่กดลงบนเนย

เงื่อนปมต่างๆ มีบุคลิกพิเศษเฉพาะตัวตามหน้าที่การใช้งาน รัดรึง ดึงรั้ง ทั้งประสานสอดรับสร้างแรงเค้น บีบ ดีด ยันให้ไม้ไผ่ที่ทำหน้าที่เป็นโครงสร้างของเรือ และด้วยปริมาณจุดที่ต้องมัดเชือกจำนวนมหาศาล จึงเป็นการทำงานทั้งกับเชือก ไม้ไผ่ มือ นิ้ว ความเงียบและสติ หากเผลอหลุดไปนิดเดียวเส้นเชือกที่มัดนั้นก็จะดูยุ่งเหยิงไร้ระเบียบได้ง่ายๆ

 

ผ้า

เราใช้ผ้าใยสังเคราะห์ที่ไม่อมน้ำและไม่ยึดตัวมากไป แต่มีความเหนียวที่ทนแรงดึงรั้งให้ตึงแบบขึงแผ่นหนังหน้ากลอง เมื่อทำปฏิกริยากับยูรีเทนแล้วจะได้วัสดุคอมโพสิตคล้ายใยแก้วเสริมแรง กันน้ำและรอยขีดข่วน รวมถึงกันฉีกขาดในระดับที่พอเพียงต่อการปกป้องเรือจากแรงดันน้ำ สร้างแรงลอยตัว สมดุลและการขูดขีดจากหิน ทรายและกิ่งไม้

วัสดุทั้งสามชนิดเมื่อประกอบกันด้วยมือ ความตั้งใจ และความช่วยเหลือจากเครื่องมือไม่กี่ชนิด บวกกับเวลาหลายร้อยชั่วโมงใน 24 วันจากแรงงานของคน 4 คนและแรงใจอีกหลายสิบ ในยามที่ไม้เชือกและผ้าได้รับการโอบอุ้มจากอ้อมกอดของแม่คงคา สิ่งที่ได้ในท้ายที่สุดกลับไม่ใช่เรือ แต่เป็น ‘มุมมอง’ ที่ต่างออกไปอย่างเป็นรูปธรรม จากผืนน้ำที่เราเคยได้แต่มองด้วยสายตาในระยะไกลเกือบอนันต์

เรือพาเราไปในที่ที่ความคิดคำนึงของเราหยั่งไปถึง แต่เกินความสามารถของขาและแขนของเรา ด้วยการเคลื่อนไหวของเธอที่สงบนิ่ง เงียบงัน แต่ไหลลื่นและเต็มไปด้วยพลังงาน ทำให้เรามีโอกาสและเวลามากมายที่จะรู้สึกและสัมผัสถึงสิ่งที่เราไม่เคยรู้สึกและสัมผัสมาก่อน

รูปธรรมของมุมมองที่เปลี่ยนไปจากองศาของเรากับโลก ระยะของเรากับขอบฟ้า พื้นที่ที่ไม่เคยก้าวข้ามไปและภาพที่กระทบตา อารมณ์และความรู้สึกแปลกที่แตกต่างจากที่คุ้นเคย ทัศนคติและมุมมองใหม่ๆ เกิดขึ้นโดยไม่ต้องพยายามทำความเข้าใจให้ยากเย็น

ทั้งหมดนี้เป็นสิ่งที่ไม่ได้นึกถึงตอนเริ่มคิดที่จะต่อเรือขึ้นมาสักลำ เหมือนที่โคลัมบัสคงไม่ได้นึกไปไกลถึงการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นต่อแผ่นดินและชาวอินเดียนในโลกใหม่

แต่เรือพาเราข้ามไปอีกฝั่งของดินแดน

ดินแดนที่เราไม่เคยเห็น ทั้งข้างนอกและข้างใน

ในบริบทของการเรียนรู้ เราอาจมีวิธีการมากมายที่จะทำให้คนเติบโต และเรียกได้ว่าเป็นผู้มีความรู้ แต่ด้วยความตระหนักแจ้งด้วยตนเองจากภายใน (ตน) ที่สัมพันธ์กับภายนอก (โลก) เท่านั้นที่เรียกว่าความรู้ที่แท้ โอกาสที่ได้รับไม่ว่าจากการกระทำหรือไม่ทำสิ่งใด ย่อมเปิดประตูอย่างน้อยหนึ่งบานรอไว้ สำหรับผู้ที่สอดส่ายสายตาและเสาะหาอย่างกระหาย

ประตูนั้นไม่ยากที่จะพบเจอและเปิดมุมมองใหม่แก่ผู้ก้าวข้ามฝั่งไป ข้ามขอบที่ขังตนเองสู่ความเป็นไปได้อื่น ข้ามความแปลกแยกสู่ความเป็นหนึ่งเดียวกัน ฉันคือเธอ เธอคือฉัน และพระเจ้าคือเรา

เพื่อนจากดินแดนอีกฝั่งที่ผมข้ามไปกระซิบบอก