The Cloud X สารคดีสัญชาติไทย
น้ำหนักเกือบ 20 กิโลของถังดำน้ำที่อยู่บนหลังถ่วงให้เรายืนตัวโก่งไปด้านหน้า ระยะทางจากแคร่ที่ใช้วางอุปกรณ์ไปจนถึงขอบชายน้ำอยู่ไม่ไกลเท่าไหร่นัก แต่ผืนทรายนิ่มด้านหน้าทำให้แต่ละก้าวลำบากขึ้นอีกเท่าตัว
ใต้น้ำตรงนี้เป็นพื้นทรายกว้างใหญ่ แทบไม่มีปะการังที่มีสีสันให้เห็น อ่าวเงียบแห่งนี้แทบไม่ผู้คนผ่านมา แต่กลับกลายเป็นพื้นที่ที่นักดำน้ำเฉพาะกลุ่มพูดถึงไม่ขาดปาก
พวกเราว่ายออกที่ลึกช้าๆ ระหว่างทางก็แวะหยุดดูซากใบไม้บ้าง กิ่งไฮดรอยด์ที่ยื่นโผล่ขึ้นมาจากทรายบ้าง เป้าหมายของการดำน้ำที่นี่คือเหล่าทากทะเลที่มีขนาดเฉลี่ยประมาณเมล็ดถั่วลิสง
ทากทะเลนั้นต่างกับทากบกที่ดูเป็นหนอนเมือกตัวลื่น พวกมันมีตั้งแต่รูปร่างแปลกๆ สีจืดๆ ธรรมดา ไปจนสีสันสดใส สำหรับเราแล้ว การดำน้ำตามหาทากก็คล้ายการดำน้ำล่าสมบัติ พวกมันเหมือนเป็นอัญมณีที่มีคนทำตกไว้ใต้ท้องทะเล บางครั้งก็เจออยู่ใต้กอสาหร่าย บางครั้งก็เจออยู่บนกำแพงหิน บางครั้งก็อยู่บนพื้นทรายโล่ง ทุกครั้งที่หาพบจึงเป็นความสุขใจเหมือนได้เจอพลอยเม็ดสวยๆ แต่อัญมณีเหล่านี้เราเก็บขึ้นมาสะสมไม่ได้ ได้แต่ถ่ายรูปไว้เป็นหลักฐานในความทรงจำ
พี่โต๊สเป็นหนึ่งในนักดำน้ำที่ออกล่าทากกับเราในวันนี้ เขาก้มๆ เงยๆ อยู่ที่จุดหนึ่งนานเป็นพิเศษ เมื่อตามเข้าไปใกล้จึงเห็นว่า เขากำลังพยายามถ่ายรูปวัตถุสีขาวขนาดประมาณเมล็ดข้าวสาร พอหันมาเห็นเรา พี่โต๊สส่งสัญญาณมือว่าถ่ายรูปเสร็จแล้วและหักตัวว่ายออก เปิดพื้นที่ให้เราเข้าไปแทน
วัตถุสีขาวเคลื่อนที่ช้าๆ มาเรื่อยๆ เมื่อมองผ่านเลนส์มาโครของกล้องจึงได้เห็นรายละเอียดบนตัวของมัน ทากทะเลตัวจิ๋วมีลายเส้นขาวดำยาวตลอดทั้งตัว ด้านหน้ามีขอบตรงปากเป็นสีเหลืองสดใส
ทากทะเลบางตัวมีคู่สีที่อลังการเกินพื้นฐานทฤษฎีศิลปะไปมาก ตัวทากสีชมพูจี๊ดประดับด้วยเส้นขยุกขยิกสีน้ำเงิน หรือทากที่มีลายจุดขาวเปรอะไปทั้งตัวดูคล้ายโรยด้วยกากเพชร บางตัวมีลายที่คล้ายแพตเทิร์นดอกไม้บนผ้ากิโมโนของญี่ปุ่น บางตัวมีสีฟ้าสะท้อนแสงเรืองแสงขึ้นมาเป็นแถบ บางตัวมีรูปร่างเป็นเส้นขนคล้ายกับพู่ปอมปอมของเชียร์ลีดเดอร์แถมยังมีสีชมพูสด เรียกได้ว่าทากทะเลมีให้เห็นครบแทบทุกเฉดสีที่มีในโลก
แต่น่าประหลาดใจว่าถึงแม้พวกมันจะมีสีสดใสสวยงามแค่ไหน เหล่าทากทะเลไม่เคยรับรู้ถึงสีสันที่พวกมันมี พวกมันไม่เคยมองเห็นสีสันใดๆ พวกมันไม่มีดวงตาสำหรับการมองภาพ บางชนิดมีแค่จุดสีดำดูคล้ายกับดวงตา แต่ที่จริงมันใช้รับรู้ได้แค่ว่าเป็นแสงสว่างหรือเงามืด
เมื่อเงยหน้าขึ้นมาจากทากปากเหลือง ทางซ้ายมือของเรามีทากลายจุดความยาวประมาณนิ้วชี้ คืบคลานมาบนพื้นทรายเรียบ อวัยวะด้านบนของมันเปิดเผยอเป็นจังหวะ ดูคล้ายกับกระโปรงของสาวน้อยที่โดนลมพัดพลิ้ว
ที่จริงแล้วเราไม่สามารถเรียกทากเป็นสาวน้อยได้ เพราะพวกมันมีทั้งสองเพศในร่างกาย เป็นสัตว์กะเทยของแท้ ในเวลาโรแมนติกทากจะเกี่ยวตัวกันเป็นเกลียว เพื่อให้อวัยวะสืบพันธุ์ที่อยู่ข้างลำตัวประกบกันได้พอดี อากัปกิริยาคล้ายๆ การกอดรัดกัน เพิ่มจินตนาการความโรแมนติกให้คนที่แอบดูอยู่เข้าไปอีก
ทากส่วนใหญ่ไม่มีชื่อง่ายๆ ให้เรียก นักล่าทากที่จริงจังจะเรียกชื่อทากเป็นชื่อวิทยาศาสตร์ แต่นักล่าทากสมัครเล่นแบบเราชอบตั้งชื่อเล่นให้พวกมัน ชื่อเล่นที่ไม่สามารถเอาไปใช้อ้างอิงใดๆ ทางวิทยาศาสตร์ได้ แต่มักสร้างรอยยิ้มให้ทุกคนที่ได้ยิน
‘ทากไข่เจียว’ เป็นหนึ่งในชื่อเล่นที่ใช้กันแพร่หลาย พวกมันมีสีขาวอมเหลืองอ่อนๆ ขอบหยิกหยักเป็นสีเข้มเหมือนไข่เจียวที่ทอดมาเกรียมๆ ขอบกรอบๆ ทากไข่เจียวเป็นทากมาตรฐาน หาตัวได้ไม่ยาก นักล่าทากเลเวลสูงอย่างพี่โต๊สว่ายผ่านไปโดยไม่ชายตามองมันเลยด้วยซ้ำ
ชื่อเล่นในหมวดอาหาร ยังมีต่อมาที่ ‘ทากสับปะรด’ ทากตัวกลมสีเหลืองสด บนตัวมีหนามยื่นเป็นสันตาราง เมื่อมองรวมไปถึงพู่เหงือกที่ด้านบนดูยังไงก็เห็นเป็นผลสับปะรด
‘ทากหมาจู’ เป็นชื่อเล่นที่เราเรียกกันเองในกลุ่มเพื่อนสนิท ทากตัวสีครีมมีเส้นสีขาวยุ่งเหยิงกระจายเต็มตัว เขา 2 ข้างใหญ่กลมคล้ายหู มีสีเข้ม ปลายส่วนหัวยื่นออกมาก็มีสีเข้ม ดูคล้ายกับจมูกดำๆ ของสุนัข ทากหมาจูหาดูได้ไม่ยากแต่ก็ไม่ง่าย มีจุดดำน้ำบางจุดที่พบตัวพวกมันบ่อยกว่าที่อื่น
การมองหาทากจะว่าไปก็คล้ายกับการงมเข็มในมหาสมุทร ถ้ามองกวาดไปอย่างไม่รู้ทิศทางก็แทบไม่มีโอกาสได้เจอตัว การหาทากของเราจึงต้องมีลายแทงสมบัติ ลายแทงที่อธิบายถึงพฤติกรรมของพวกมันจะช่วยให้เราตามหาทากเจอได้ง่ายขึ้น
ทากจะอยู่ใกล้กับแหล่งอาหารของมัน อาหารของทากแต่ละชนิดแตกต่างกันไป บางตัวกินฟองน้ำสีฟ้าเท่านั้น บางตัวกินไฮดรอยด์ที่เติบโตบนพื้นทราย บางตัวก็กินทากด้วยกันเอง
เราเคยเห็นทากนักล่างับทากอีกตัวที่แอบอยู่ในพื้นทรายขึ้นมากิน ทากสายพันธุ์จิมโนโดริสเป็นเหมือนเสือโคร่งของเหล่าทาก มันคือผู้ล่าสูงสุดที่คอยคุมประชากรทาก การล่าเหยื่อของจิมโนโดริสมีรายละเอียดไม่ต่างกับการล่าของสัตว์บก เพียงแต่ความเร็วในเหตุการณ์ทั้งหมดนั้นเป็นแบบสโลว์โมชันตามสไตล์ของทาก
นักดำน้ำล่าทากที่เรารู้จักส่วนใหญ่มักถูกทิ้งไว้ให้รั้งท้าย เมื่อเงยหน้าขึ้นมาก็หาเพื่อนที่ลงดำน้ำมาพร้อมๆ กันไม่เจอแล้ว เพราะพวกเขาจะเคลื่อนตัวช้ากว่านักดำน้ำที่ชื่นชมฝูงปลาและทิวทัศน์ ในจุดที่คนปกติว่ายผ่าน พวกเขากำลังแกะลายแทงล่าขุมทรัพย์ ลายแทงส่วนใหญ่จะชี้นำไปยังจุดหมายที่คนทั่วไปไม่ได้ลงดำน้ำกัน อย่างเช่นอ่าวเงียบๆ แห่งนี้
พี่โต๊สกวักมือเรียกเราอีกครั้ง เรารีบเตะขาตามไป พร้อมกับลุ้นว่าพลอยเมล็ดนี้จะมีสีสันแบบไหนอยู่ในใจ