ในช่วง 4 – 5 ปีนี้ สกลนครเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว

จากจังหวัดเล็กๆ ที่คนแวะเวียนมาเพียงเพื่อไหว้พระธาตุเชิงชุมหรือเที่ยวแค่วันเดียวกลับ กระแสความนิยมผ้าครามที่แพร่สะพัดและปรากฏการณ์กลับบ้านของคนรุ่นใหม่ ทำให้ ‘City of Indigo’ เต็มไปด้วยแบรนด์สินค้าคราฟต์ที่น่าจับตามอง

เทศกาลตลาดสินค้าทำมือ ‘สกลเฮ็ด’ ที่เพิ่งจัดขึ้นเมื่อเดือนธันวาคมที่ผ่านมา คือความสำเร็จของกลุ่มสกลเฮ็ด ดีไซเนอร์และเจ้าของแบรนด์ท้องถิ่นต่างๆ ที่จับมือกันเพื่อพัฒนาบ้านเกิด งานแฟร์เล็กๆ บน My business park พื้นที่โล่งกว้างแสนสวยของอุฬารฟาร์ม ทำให้เราเห็นว่าความสร้างสรรค์ผลิบานในเมืองแห่งคราม และยังจะออกดอกออกผลให้เราหลงรักเมืองสีน้ำเงินนี้มากขึ้นเรื่อยๆ

นี่คือรายชื่อแบรนด์ต่างๆ ในกลุ่มสกลเฮ็ดที่เราอยากแนะนำให้รู้จัก ไม่ใช่แค่เพราะสินค้าทำมือของพวกเขาน่ารักน่าช้อป แต่ความตั้งใจเบื้องหลังและการหยิบภูมิปัญญาท้องถิ่นมาเล่าใหม่ให้ไม่เชยนั้นเปี่ยมพลัง น่าเอาใจช่วย และชวนให้หัวใจอบอุ่นฮึกเหิมจริงๆ

สกลเฮ็ด สกลเฮ็ด

สกลเฮ็ด

แม่ฑีตา

แบรนด์ผ้าครามรุ่นบุกเบิกที่เน้นการทอและย้อมมือแบบโบราณ

แม่ฑีตา ผ้าย้อมคราม แม่ฑีตา

เมื่อเกือบ 30 ปีก่อน ภูมิปัญญาย้อมผ้าครามในสกลนครเคยซบเซาเพราะผู้คนเลิกย้อมผ้าใช้เอง ครอบครัวของแม่ฑีตาเข้าไปเรียนรู้วิชากับชาวบ้านชุมชนต่างๆ และก่อหม้อครามที่แห้งผากขึ้นมาใหม่ในช่วงนั้น จุดเด่นของแบรนด์แม่ฑีตาจึงเป็นการร่วมมือที่แข็งแรงกับชาวบ้านมากมาย ใช้เทคนิคการทอและย้อมแบบดั้งเดิมที่มีคุณภาพสูง

เมื่อทายาทรุ่นสามเข้ามาสืบทอดกิจการครอบครัว ก็ปรับดีไซน์ให้ตอบโจทย์คนรุ่นใหม่ๆ มากขึ้น ผ้าผืนดั้งเดิมกลายเป็นเสื้อผ้าแฟชั่นหญิงชายและม้วนผ้าลวดลายเก๋ไก๋ สินค้าของแม่ฑีตาเลยสวมใส่ได้ตั้งแต่วัยหนุ่มสาวจนถึงวัยผู้ใหญ่ แถมยังถูกใจคนต่างชาติอย่างชาวญี่ปุ่นมากๆ นับเป็นแบรนด์ผ้าครามแถวหน้าของไทยที่ไว้ใจเรื่องดีไซน์และคุณภาพได้เสมอ

Facebook : แม่ฑีตา

Gypsy Coffee Drip

ร้านกาแฟดริปของนักย้อมครามที่อบอุ่นเหมือนบ้าน

Gypsy Coffee Drip ยิปซี จันทร์เพ็งเพ็ญ

ยิปซี จันทร์เพ็งเพ็ญ คือหลานคุณย่าฑีตา และมือย้อมผ้าครามประจำครอบครัวที่กลับมาเปิดร้านกาแฟดริปที่บ้านเกิดเมื่อ 4 ปีที่แล้ว ด้วยเหตุผลง่ายๆ ว่าไม่อยากหอบผ้าไปขายคนกรุงเทพฯ ตลอดไป แต่อยากกลับมาอยู่บ้านเกิดกับเพื่อนและครอบครัว

หลังจากผ่านความขลุกขลักจากการก่อตั้งคาเฟ่มาได้ ทุกวันนี้ร้านกาแฟดริปยิปซีเปิดเป็นบ้านไม้บรรยากาศดีริมถนนที่ขายกาแฟรสเถื่อนเข้มถ่างลูกตา แต่ถ้าลูกค้าง่วงจริงๆ ยิปซีจะยื่นหมอนให้แล้วบอกให้นอนพักในร้านก่อนขับรถไปต่อ เพราะการนอนคือวิธีแก้ง่วงที่ดีที่สุด การต้อนรับแขกอย่างกันเองและฝีมือชงกาแฟแบบช้าๆ ที่ถูกใจลูกค้านี่เองที่ทำให้ใครต่อใครแวะเวียนมาคาเฟ่นี้แบบปากต่อปาก

นอกจากร้านกาแฟ ชายหนุ่มยังพยายามสร้างพื้นที่สำหรับคนรุ่นใหม่ที่สกลนครด้วยการจัดยิปซีแคมป์ ตลาดนัดขายของมือสอง งานประดิษฐ์และงานศิลปะ ที่กระตุ้นความสร้างสรรค์ของหนุ่มสาวชาวสกลในทุกๆ เดือน ดังนั้นถ้าอยากอัพเดทความเคลื่อนไหวเรื่องกิจกรรมสร้างสรรค์ในเมืองผ้าคราม แวะไปคาเฟ่ดงมะไฟของเขาได้เสมอ

Facebook : Gypsy Coffee Drip

ดอนหมูดิน

เซรามิกปั้นสดที่ใช้ดินและแรงบันดาลใจจากสกลนคร

จานเซรามิก เปิ้ล-วัลย์ริยา เพ็งสว่าง

หนึ่งในกิจกรรมเอกของเทศกาลสกลเฮ็ดคืองาน Chef Table ที่เปิ้ล-วัลย์ริยา เพ็งสว่าง ศิลปินเซรามิกปั้นภาชนะเกือบ 200 ใบด้วยตัวคนเดียว และคัดเลือกภาชนะจากธรรมชาติมาให้กลุ่มเชฟ Those Fcuking Chef ออกแบบคอร์สอาหารจากชุดจานชามและวัตถุดิบที่มีในป่าสกลนคร

เซรามิกดอนหมูดินเน้นความดิบของธรรมชาติ จินตนาการและความรู้สึกของผู้ปั้น วัตถุดิบทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นดินเหนียวสีเหลือง ดินเค็ม เปลือกหอย หรือสีเคลือบอย่างคราม ล้วนมาจากแผ่นดินบ้านเกิดของเปิ้ลทั้งสิ้น อดีตนักออกแบบพรมเล่าว่างานเซรามิกเรียบง่ายของเธอพึ่งเคมีภัณฑ์น้อยมาก และไม่รับงานปั้นรูปทรงและลงสีตามสั่ง ผลงานปั้นอิสระของเธอล้วนมีที่มาที่ไปน่าสนใจทุกชิ้น

สินค้าของแบรนด์ดอนหมูดินวางขายในงาน OTOP และขายออนไลน์เท่านั้น ไม่ออกร้านตามงานแฟร์ใหญ่ๆ ศิลปินสาวถ่อมตนว่าผลงานของเธอคืองานฝีมือชาวบ้าน และเธอเองก็ตั้งใจจะลดอีโก้กับความเป็นอุตสาหกรรมออกจากกระบวนการให้มากที่สุด

Facebook : ดอนหมูดิน

Mann Craft

จับเทคนิคเพนต์และพิมพ์ผ้ามาสร้างลูกเล่นใหม่ๆ ให้ผ้าคราม

ย้อมคราม แมน-ปราชญ์ นิยมค้า

หนึ่งในแบรนด์ผ้าครามที่ดังที่สุดของสกลนครคือ Mann Craft ของแมน-ปราชญ์ นิยมค้า ที่จับภูมิปัญญาการทอและย้อมครามมาทดลองทำสิ่งใหม่ๆ นอกกรอบ เช่น การย้อมสี Indigo Spectrum ไล่เฉดสีครามตั้งแต่อ่อนจนเข้มจัดได้ถึง 52 เฉดสี คิดค้นหมึกครามสำหรับเพนต์ลงบนผ้าแทนการย้อมแบบดั้งเดิม คลี่คลายลายผ้าทอมัดหมี่ ลายลูกแก้ว หรือลายเก่าแก่ต่างๆ ให้อยู่ในฟอร์มร่วมสมัย หรือดึงเทคนิคพิมพ์ผ้าแบบอินเดียมาสร้างคอลเลกชันใหม่ ลูกเล่นสร้างสรรค์สนุกๆ เหล่านี้ทำให้แบรนด์มีความเป็นศิลปะสูง มีตัวตนชัดเจน และผลงานสวยบาดใจจนเรียกได้ว่ารักแรกพบ เห็นแล้วต้องตะปบซื้อทันที

Facebook : Mann Craft Shop

นาคำหอม

ข้าว ชา คอมบูฉะ และสารพัดอาหารออร์แกนิกของสกลนคร

คอมบูฉะ อิ๋ม-รติกร ตงศิริ

นอกจากเปิดคาเฟ่คำหอมในตัวเมือง อิ๋ม-รติกร ตงศิริ ยังเป็นชาวนาที่ปลูกข้าว ชา และสารพัดอาหารออร์แกนิก ความสนใจเรื่องความยั่งยืนด้านอาหารทำให้อดีตคนทำงานในเมืองหันมาศึกษาการปลูกและแปรรูปอาหารปลอดภัยอย่างเต็มที่ นาคำหอมเลยมีสินค้าทั้งข้าว ไอศครีมข้าว ชา คอมบูฉะจากมะกอก เสาวรส สับปะรด และมะขามป้อม น้ำส้มมะนาวอินทรีย์หมัก และสารพันอาหารเพื่อสุขภาพที่งอกเงยจากแผ่นดินสกลนคร ลองไปชิมอาหารออร์แกนิกเหล่านี้ได้ที่ร้านคำหอมได้เสมอ

Facebook : นาคำหอม

ก็ฝ้าย

ร้านผ้าเฉดสีเอิร์ธโทนเจ้าแรกที่ย้อมสีด้วยมูลควาย

ผ้าย้อมมูลควาย อ้อย-สายสุณี ไชยหงษา

นาเชือกอุดมสมบูรณ์ด้วยไร่นาและแหล่งน้ำ แต่ไม่เคยย้อมครามมาก่อน เมื่อครามเริ่มกลายเป็นของฮิตประจำจังหวัดที่สร้างรายได้เสริมให้ชุมชน ชาวบ้านนาเชือกรู้ตัวว่าการเลียนแบบไม่อาจเอาชนะชุมชนต้นตำหรับอื่นๆ ได้ เลยเริ่มใช้มูลควายที่มีเยอะในชุมชนมาย้อมผ้าแทน จนเกิดเป็นร้านผ้าย้อมมูลควายเจ้าแรกของเมืองไทยเมื่อ 9 ปีที่แล้ว มีสินค้าหลากหลาย ทั้งผ้าพันคอโครเชต์ ตุ๊กตาควาย และของกระจุกกระจิกน่ารักสารพัด

‘ก็ฝ้าย’ พัฒนาเทคนิกการย้อมผ้าให้เกิดเฉดสีหลากหลาย อ้อย-สายสุณี ไชยหงษา อธิบายว่า สีที่ได้จากมูลควายแต่ฤดูกาลจะไม่เหมือนกัน ขึ้นอยู่กับอาหาร ฤดูหนาวจะได้ผ้าสีเข้ม ฤดูร้อนจะได้สีเขียวอมเหลืองเพราะหญ้าแห้ง และฤดูฝนจะได้ผ้าสีอมเขียวเพราะหญ้าได้น้ำมาก นอกจากนี้ยังมีการย้อมดินโคลนและเปลือกไม้ ได้เป็นคอลเลกชันผ้าสีเอิร์ธโทนที่สวย ปลอดภัย และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมแบบสุดๆ

Facebook : ก็ฝ้าย

ฮูปแต้ม

แบรนด์ผ้าครามและสมุดทำมือกาบกล้วยของอาจารย์สอนศิลปะ

สมุด อำนาจ สุนาพรม

แบรนด์สินค้าเล็กๆ ของอำนาจ สุนาพรม อาจารย์ภาควิชาศิลปกรรมแห่งมหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร คือแหล่งปล่อยความคิดสร้างสรรค์และงานทำมือของคนทำงานกราฟิก เขาเริ่มผลิตผ้าทอและผ้ามัดย้อมครามลายแปลกๆ โดยเรียนรู้จากชาวบ้าน และสินค้าที่เก๋ที่สุดคือสมุดทำมือกาบกล้วยย้อมครามที่ใช้ใบบัว ใบสัก ผักติ้ว และสารพัดใบไม้ มาสร้างลวดลายให้ปกสมุดแต่ละเล่มงดงามด้วยรูปทรงธรรมชาติ เห็นความบรรจงตั้งใจแล้วอยากอุดหนุนไปซะทุกเล่มเลย

Facebook: ฮูปแต้ม

Jetsada Studio

แบรนด์ Sportwear และเสื้อผ้าแคชวลที่มัดย้อมด้วยครามแท้

กระเป๋าเป้  เจษฎา กัลยาบาล

Jetsada Studio ของ เจษฎา กัลยาบาล เป็นแบรนด์ผ้าครามที่จริงจังด้านเสื้อผ้า กระเป๋า หมวก ที่ใช้ในชีวิตประจำวันได้ง่าย จับแนวทางเสื้อผ้าวัยรุ่นเท่เรียบง่าย อย่าง bomber jacket, เป้ผ้าครามผสมหนังฟอกฝาด หรือเคสโน้ตบุ๊ก กลายเป็นของใช้ดีไซน์ดีที่ตอบโจทย์คนยุคใหม่ โดยวัตถุดิบที่แบรนด์ใช้มาจากชุมชนย้อมผ้าครามในสกลนครทั้งหมด จะหยิบจับชิ้นไหนมาใช้อวดใครก็สวยเก๋ แล้วพูดได้เต็มปากว่านี่งานคราฟต์แท้ๆ จากสกลเลยนะ

Facebook : Jetsada Studio

ชญตว์

ภาพพิมพ์เจลาตินที่ได้แรงบันดาลใจจากวุ้นงานบุญ

ภาพพิมพ์  บี-ชญตว์ อินทร์ชา

ชญตว์ (อ่านว่า ชะ-ยะ-ตะ) เป็นชื่อจริงของ บี-ชญตว์ อินทร์ชา อาจารย์ศิลปะแห่งมหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด ศิลปินชาวสกลนครคนนี้เรียนจบด้านภาพพิมพ์มาโดยตรง และออกแบบวิธีผลิตภาพพิมพ์แบบ Gelatin Plate ที่ใช้เจลาตินเป็นแท่นพิมพ์ แรงบันดาลใจของเธอมาจากตอนกินวุ้นนางเงือกชิ้นละบาทในงานบุญ เมื่อบังเอิญทาบวุ้นหน้าซ่าหริ่ม ข้าวโพด ทับทิม บนกระดาษ ลวดลายก็เกิดขึ้นมา

ปัจจุบันบีพัฒนากระบวนการเจลาตินเพื่อสร้างงานศิลปะภาพพิมพ์ รวมถึงสินค้าในชีวิตประจำวันอย่างสมุดและกระเป๋า กลายเป็นแบรนด์เล็กๆ ที่ทำให้เราเข้าใจและเข้าถึงศิลปะภาพพิมพ์อย่างง่ายดาย

Facebook : ชญตว์

ภูคราม

ร้านผ้าครามที่ปักด้วยดอกไม้และความตั้งใจของผู้หญิงภูพาน

ผ้าย้อมคราม

มะเหมี่ยว-ปิลันธน์ ไทยสรวง

แบรนด์ผ้าพันคอและเสื้อผ้าฝ้ายปักลายดอกไม้ของ มะเหมี่ยว-ปิลันธน์ ไทยสรวง นี้ขายดีตลอดกาล เพราะลายดอกไม้ในป่าภูพานนี้ถูกใจตั้งแต่สาวรุ่นไปจนถึงวัยผู้ใหญ่ จากนักประวัติศาสตร์ชุมชนที่ทำงานในกรุงเทพฯ มะเหมี่ยวตัดสินใจกลับบ้านและทำแบรนด์เล็กๆ ที่ชาวภูพานทำเองทุกกระบวนการ ตั้งแต่ปลูกและทอฝ้าย ย้อมสีธรรมชาติ ไปจนถึงปักลวดลายและตัดเย็บเป็นเสื้อผ้า จุดเด่นของแบรนด์คือลายดอกไม้เล็กๆ อิสระที่สาวๆ สกลนครหยิบแรงบันดาลใจจากภูเขาบ้านเกิดมาปักลวดลาย (อ่านเรื่องราวเต็มๆ ของภูครามได้ที่นี่) ถ้าอยากสั่งซื้อออนไลน์ก็ขอให้อดใจรอหน่อย เพราะทุกกระบวนการคืองานคราฟต์จริงๆ

Facebook : ภูคราม

ภิรมย์บุรี

คาเฟ่ทดลองที่ทำขนมจากวัตถุดิบตามฤดูกาล

ทำขนม ภิรมย์บุรี

ใครรู้จักวงอภิรมย์ น่าจะพอเดาออกว่าชื่อคาเฟ่นี้เป็นของต่าย นักร้องนำวงอภิรมย์แห่งสกลนคร ชายหนุ่มเปิดร้านร่วมกับคนรัก ขิม-ดรุณวรรณ หลิ่วสุวรรณ นอกจากเมนูเครื่องดื่มทั่วไป จุดเด่นของร้านนี้คือเมนูขนมฝีมือขิมที่ครีเอทีฟมากๆ โดยนำวัตถุดิบออร์แกนิกตามฤดูกาลมาทำขนม โดยเฉพาะข้าวอีสาน เช่น energy bar ทำจากข้าวเหนียวแดง ข้าวเหนียวดำ ข้าวเหนียวก่ำ ทั้งยังมีไดฟุกุข้าวเม่า เค้กต้มยำกุ้ง ไปจนถึงขนมฝรั่งและไทยอีกสารพัดชนิดที่ใช้ของดีต่อสุขภาพ แถมภาชนะและอุปกรณ์ไม้ในร้าน ฝ่ายชายเป็นคนลงมือทำด้วยตนเองอีกต่างหาก ยิ่งรู้เบื้องหลังน่ารักอย่างนี้ การชิมขนมของภิรมย์บุรีจึงทำให้ชีวิตน่าอภิรมย์สมชื่อร้าน

Facebook : ภิรมย์บุรี

สุขชม

แบรนด์กระเป๋าเศษผ้าย้อมครามของนักเย็บผ้าปะติดปะต่อ

กระเป๋าผ้า ปลา-กุลธิดา อุปพงษ์

ปลา-กุลธิดา อุปพงษ์ เป็นคนชอบงานประดิษฐ์ โดยเฉพาะงานต่อผ้า patchwork เธอบอกว่าทำเท่าไหร่ก็ไม่เคยเบื่อ หลังจากลองทำของชิ้นเล็กๆ มาหลายปี ตอนนี้แบรนด์ ‘สุขชม’ เน้นการนำเศษผ้าที่เหลือจากการทอผ้ามาประดิษฐ์เป็นย่ามหรือกระเป๋าง่ายๆ ที่คนรุ่นพ่อแม่เคยใช้ ย้อมด้วยวัตถุดิบจากธรรมชาติของสกลนคร เช่น ครามและเปลือกไม้ จุดเด่นคือการปะต่อผ้าละเอียดยิบจนกระเป๋าทุกใบหน้าตาไม่ซ้ำกันเลยซักใบ พิถีพิถันขนาดเราซื้อกระเป๋าแล้ว ปลายังขอเอากลับไปปักต่ออีกคืนแล้วค่อยเอามาให้ใหม่! เพราะอยากสร้างของใช้ที่ผู้รับชื่นชมและสุขใจจริงๆ

Facebook : สุขชม

Writer

ภัทรียา พัวพงศกร

ภัทรียา พัวพงศกร

บรรณาธิการ นักเขียน ที่สนใจตึกเก่า เสื้อผ้า งานคราฟต์ กลิ่น และละครเวที พอๆ กับการเดินทาง

Photographer

มณีนุช บุญเรือง

มณีนุช บุญเรือง

ช่างภาพสาวประจำ The Cloud เป็นคนเชียงใหม่ ชอบแดดยามเช้า การเดินทาง และอเมริกาโน่ร้อนไม่น้ำตาล