‘ดาดฟ้า’ คือพื้นที่โล่งแจ้งชั้นบนสุดของบ้านหรืออาคารประเภทต่างๆ ที่เราไม่ค่อยได้ใช้ประโยชน์มากนัก เพราะมันทั้งร้อนและแล้ง คอลัมน์นี้เราจะชวนมาเนรมิตดาดฟ้าแสนร้อนให้กลายเป็นพื้นที่เติมออกซิเจนให้ร่างกาย และเพิ่มร่มเงาให้กับบ้าน

1. เช็กโครงสร้างอาคารให้ดี

ก่อนจะลงมือจัดสวนดาดฟ้า เราต้องตรวจสอบโครงสร้างของอาคารให้แน่ใจก่อนว่า จะรองรับน้ำหนักต้นไม้และกระถางได้มากแค่ไหน ข้อแนะนำเพื่อเพิ่มความปลอดภัยควรวางกระถางต้นไม้ไว้ตามแนวคาน หรือใกล้ๆ เสา เพื่อน้ำหนักของกระถางและต้นไม้จะได้ถ่ายเทลงไปตามคาน

2. ระบบน้ำให้ชัวร์

ระบบน้ำก็ต้องตรวจสอบให้มั่นใจ ไม่ว่าจะเป็นการระบายน้ำบนดาดฟ้า ป้องกันน้ำรั่วน้ำซึมลงมาชั้นล่าง และต้องดูกระถางแต่ละต้นดีๆ ไม่ให้รูระบายน้ำก้นกระถางอุดตัน เพราะหากต้นไม้อุ้มน้ำไว้มากเกินไป จะส่งผลเสียทั้งรากเน่า กระถางหนัก และอาจจะทำให้น้ำรั่วซึมลงสู่ชั้นล่างได้

3. ปรับพื้นสักหน่อย

พื้นซีเมนต์บนดาดฟ้านั้นร้อนจนทำให้เราไม่อยากออกไปเดิน การลดความร้อนทำได้หลายวิธี เช่น ปูพื้นไม้เพื่อช่วยกรองแสง จะเป็นไม้จริงหรือไม้เทียมก็ได้ ถ้าเลือกปูกระเบื้องก็ช่วยลดปัญหาน้ำซึมลงพื้นได้ด้วย แต่สิ่งที่ต้องให้ความสำคัญในการปูพื้นก็คือต้องมีความลาดเอียงเพื่อช่วยระบายน้ำออก

4. เลือกต้นไม้ให้ถูก

หลักข้อแรกในการเลือกต้นไม้ไปปลูกบนดาดฟ้า คือต้องรู้วัตถุประสงค์ของการทำสวนดาดฟ้าก่อน ว่าจะทำสวนเพื่ออะไร ถ้าจะเพิ่มร่มเงาเพื่อหาที่พักผ่อนยามเย็นก็ควรเลือกต้นไม้ที่มีทรงใบแผ่บังแสงแดดได้

5. พืชอวบน้ำทางเลือกของคนไม่มีเวลาดูแล

หากไม่มีเวลาขึ้นไปดูแลสวนดาดฟ้ามากนักก็ควรเลือกต้นไม้ที่ทนแดด ทนแล้ง เช่น แคคตัส ยูโฟเบีย และกลุ่มไม้อวบน้ำทั้งหลาย ต้นไม้พวกนี้ชอบแดด ต้องการน้ำน้อย และไม่ต้องการการตัดแต่ง ยิ่งโตก็ยิ่งมีรูปทรงสวยงาม

6. สวนกินได้

เราเปลี่ยนข้อเสียของสวนแดดฟ้าที่โดนแดดแรงตลอดทั้งวันให้เป็นข้อดีได้ ด้วยการเลือกปลูกพืชที่ต้องการแสงมาก นั่นก็คือพืชผักสวนครัวสมุนไพรทั้งหลาย ซึ่งเด็ดไปใช้ทำอาหารได้ด้วย สิ่งที่ควรระวังก็คือ พืชพวกนี้ชอบน้ำ แต่ไม่ชอบน้ำขัง ดังนั้นไม่ว่าจะปลูกในกระถางหรือปลูกในกระบะ ก็ต้องระบายน้ำได้ ส่วนพืชผักบางชนิดที่ไม่ชอบฝน ควรปลูกใต้ตาข่ายกรองแสง

7. เลือกภาชนะที่หนัก

ปัญหาที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ของการปลูกต้นไม้บนดาดฟ้า คือลม นอกจากการเลือกภาชนะปลูกให้เหมาะสมกับต้นไม้แล้ว ก็ต้องมีน้ำหนัก ไม่ควรใช้กระถางพลาสติกเพราะจะโดนลมพัดเคลื่อนที่หรือล้มได้ แต่ก็ต้องคำนึงถึงโครงสร้างอาคารด้วยว่ารับน้ำหนักได้มากแค่ไหน

8. วางเฟอร์นิเจอร์เพื่อหาเหตุผลในการขึ้นไปใช้งาน

ถ้าสวนดาดฟ้าที่มีแต่ต้นไม้เราอาจจะใช้เวลากับมันไม่มาก ลองหาเฟอร์นิเจอร์ไปวาง ไม่ว่าจะเป็นเก้าอี้ ม้านั่ง ชิงช้า หรือโต๊ะกาแฟเล็กๆ ไว้สำหรับนั่งพักผ่อนชมวิว ดูพระอาทิตย์ขึ้น พระอาทิตย์ตก ใช้เวลากับครอบครัว ปาร์ตี้ รวมไปถึงการรับแขก แค่นี้ดาดฟ้าร้อนๆ ที่ถูกทิ้งร้างก็กลายเป็นพื้นที่สีเขียวแสนอบอุ่นไว้ที่เหมาะกับการขึ้นไปนั่งพักผ่อนแล้ว