จะเป็นยังไงถ้าจิตรกรรมฝาผนังไทยเคลื่อนไหวได้? 

เราขอเสนอ รามาวตาร แอนิเมชันที่ก้าวข้ามขีดจำกัดของจิตรกรรมฝาผนังและสร้างความแปลกใหม่ให้วงการแอนิเมชันด้วยการใช้ภาพจริงจากจิตรกรรมรอบพระระเบียงพระอุโบสถวัดพระแก้ว แทนการใช้หุ่นปั้นในโปรแกรมแบบแอนิเมชันที่เราคุ้นเคย ทั้งยังเป็นแอนิเมชันเรื่องแรกของโลกที่เสนอเรื่อง รามเกียรติ์ จากจิตรกรรมฝาผนัง

จากการชมแอนิเมชันมาแล้ว 1 รอบ ขอกระซิบว่า อย่าเพิ่งกลัวว่าดูแล้วจะงงตาแตกตามไก่  ไม่ต้องมีความรู้เรื่อง รามเกียรติ์ ว่าใครลูกใคร และไม่ต้องยืนอึ้งหน้าฝาผนังยาวเป็นพืดว่าจะชมยังไง เพราะ รามาวตาร ดูง่ายและภาพดีงามเหมือนได้เดินรอบวัดพระแก้วด้วยตัวเอง

ถ้าพร้อมแล้ว ขอเชิญลงทะเบียนเพื่อรับชม 

นั่งไทม์แมชชีนย้อนเวลากลับไปเมื่อ 12 ปีที่แล้ว อธิปัตย์มีโอกาสร่วมทำ DVD Interactive จิตรกรรมฝาผนังรอบพระระเบียงวัดพระเเก้วประกอบคำอธิบายแและบทร้อยกรอง เขาเห็นว่าจิตรกรรมแสนเก๋ที่ตนได้สัมผัส ไม่ได้ไทยประเพณีจ๋า แต่มีความร่วมสมัยซ่อนอยู่ ทั้งยังเป็นเรื่องที่มีคุณค่าแต่ไม่ค่อยมีใครเห็นค่าเพราะดูล้าสมัย เขาจึงปิ๊งไอเดียต่อยอดงานครั้งนั้นเป็นแอนิเมชันจากจิตรกรรมฝาผนังขนาดสั้น ตอน ธรรมะแห่งราชา เมื่อ พ.ศ. 2554 เพื่อนำเสนอเรื่องราวของพระราม ราชาผู้ทรงธรรม จากนั้น เรื่องราวของ รามาวตาร จึงถือกำเนิดขึ้น 

ทีมงาน รามาวตาร พยายามระดมทุนสนับสนุนภาพยนตร์ตอน รามาวตาร อีกหลายปีจนกระทั่งใน พ.ศ. 2561 ไทยเตรียมตัวเป็นเจ้าภาพอาเซียน และโขนไทยได้ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกของยูเนสโก ความฝันของทีมงานและผู้ที่เคยชมแอนิเมชันจิตรกรรมฝาผนังตอน ธรรมะแห่งราชา จึงเป็นจริง

นอกจากจักรวาล Marvel ที่ทุกคนรู้จักดี จักรวาลรามเกียรติ์เป็นอีกหนึ่งจักรวาลที่ทีมผู้สร้างอยากนำเสนอให้ทุกคนรู้จัก 

จักรวาล Marvel บู๊ล้างผลาญขนาดไหน จักรวาลรามเกียรติ์ก็บู๊พ่นไฟไม่แพ้กัน รามาวตาร เล่าเรื่องกระชับฉับไว แต่ไม่ทิ้งใจความสำคัญที่จะสื่อ ฝ่ายพระรามคงเป็นเหล่าฮีโร่แบบที่ Iron Man เป็น และแน่นอน ทศกัณฐ์ต้องเป็นเหล่าร้ายที่มาล้างโลก (ขอจัดให้เป็นธานอสใน The Avengers) 

“จักรวาลรามเกียรติ์จะมัดใจคนดูยังไง เพราะ รามเกียรติ์ นั้นดูเก่าเกินที่เด็กน้อยวัยใสและผู้ใหญ่วัยมันสมัยนี้จะเข้าถึง” เราถาม

“ธรรมะย่อมชนะอธรรม เป็นเรื่องจริงที่เกิดขึ้นในชีวิตมนุษย์ทุกชนชั้น ถ้ามีรัก โลภ โกรธ หลง จะเกิดอะไร แก่นยังตรงกับปัจจุบันที่คนทั่วไปสัมผัสได้ไม่ยาก” นนทรีย์เฉลยสิ่งที่เขาสัมผัสได้จากการอ่านบทภาพยนตร์ แท้จริงแก่นของ รามาวตาร กับเรื่องราวในจักรวาล Marvel นั้นเหมือนกัน เพียงนำเสนอต่างรูปแบบและเทคนิคเท่านั้น

ไม่ใช่เรื่องง่ายเลยที่จะทำให้จิตรกรรมฝาผนัง 44 ห้องภาพ และวรรณคดีไทยขนาดยาว 40 จาก 117 เล่มสมุดไทยกลายเป็นภาพยนตร์ 1 ชั่วโมง 

ทีมเขียนบทเป็นอีกทีมที่ต้องแก้งานแล้วแก้งานอีก เพื่อให้ร้อยกรองหลายบรรทัดกลายเป็นคำพูดเพียง 2 ประโยคด้วยภาษาปัจจุบัน กวีบอกกับเราว่า เรื่องนี้เหมือนนำโขน 10 ตอนที่ปะติดปะต่อยากมาเสนอผู้ชมให้เข้าใจง่ายในตอนเดียว

ฟังแล้ววิงเวียนศีรษะคล้ายจะเป็นลม แต่ความยากยังไม่หมดเท่านั้น ทีมงานต้องตีความและใส่เหตุผลทุกฉากทุกตอนเพื่อให้คนดูเข้าใจแนวคิดที่แฝงอยู่เบื้องหลังการกระทำของตัวละคร ขจัดความสงสัยของผู้ชมว่าเรื่องเล็กน้อยแค่นี้ทำไมต้องรบกัน 

หลังจากเราดูไปแล้ว 1 รอบ ขอบอกว่าภาพดี เสียงปัง และบทเลิศ รามาวตาร มีความเป็นภาพยนตร์อย่างปฏิเสธไม่ได้ การกระทำของตัวละครมีเหตุผลและเดินเรื่องดี มีจุดเริ่ม จุดไคลแม็กซ์ และแม้จะเล่าไม่ถึงตอนท้ายเพราะเป็นเพียงภาคแรก แต่ก็ลงจบตอนจองถนนได้อย่างสวยงาม ปูเรื่องให้เรารอชมตอนต่อไปแทบไม่ไหว

ทีมงานใช้เวลาในการเก็บภาพ 44 ห้องภาพจาก 178 ห้องภาพ นานเกือบ 2 เดือน แบ่งเก็บภาพ 2 ส่วน ส่วนแรกคือถ่ายเต็มห้องภาพ แต่ละ 1 ห้องภาพต้องถ่ายทั้งหมด 120 ครั้ง เพื่อได้ภาพใหญ่เท่าขนาดฝาผนังจริง อีกแบบคือถ่ายโคลสอัพสารพัดส่วนของตัวละคร แทบไม่อยากคิดว่าภาพทั้งหมดที่ต้องเก็บมีกี่ล้านภาพ! 

เพราะผนังวัดมีอายุตั้งแต่ต้นรัตนโกสินทร์ ย่อมผุพังตามกาลเวลาและอุดมด้วยความชื้น บางภาพที่ต้องการก็ไม่เหลือให้เก็บ 

กระบวนการสร้างตัวละคร 1 ตัว ในแอนิเมชันเรื่องอื่นมักสร้างหุ่น 1 ตัว แล้วใส่ข้อต่อลงไปเพื่อเปลี่ยนขยับเป็นท่าทางอะไรก็ได้ตามชอบ 

 ไม่พอ! แอนิเมชันส่วนใหญ่ที่เราดูมักเป็นสามมิติ เช่น Toy Story หรือเป็นสองมิติอย่าง Mulan เวอร์ชันการ์ตูน แต่ รามาวตาร ใช้เทคนิค 2.5 มิติ คือสร้างตัวละครแบนราบแบบสองมิติไปใส่ในฉากหลังที่มีความตื้นลึกแบบสามมิติ 

แล้วทำไมไม่ทำเป็นสามมิติเหมือนแอนิเมชันอื่น? 

อธิปัตย์บอกเราพร้อมสายตามุ่งมั่นที่จะคงความเป็นจิตรกรรมให้มากที่สุดว่า “ไม่ใช่ว่าเราทำไม่ได้ แต่เราเลือกโดยตรงที่จะทำแบบนี้ อยากให้เป็นภาพจิตรกรรมที่เคลื่อนไหวได้ สร้างโลกจิตรกรรมให้คนเข้าไปอยู่” เพื่อให้ผู้ชมเข้าใจวัฒนธรรมและสิ่งรอบตัวได้อย่างลุ่มลึกและสนุกกว่าเดิม 

“เราจะทำยังไงให้เขาใส่วิญญาณ ให้เชื่อว่าตัวละครมีชีวิต แต่ยังสื่อความหมายและอารมณ์ตามเรื่อง ทัพลิงเดินขบวนปรากฏหลายครั้ง เด็กๆ ก็คิดกันว่าครั้งแรกลิงจะไม่ค่อยเป็นกองทัพเท่าไร พอมาอยู่กับพระรามแล้วจะเป็นระเบียบมากขึ้น สุดท้ายจะกลายเป็นทัพพระรามที่ดุดันและมีพลังเพื่อบุกไปลงกา เด็กเขาพัฒนา เจ๋งมากนะ” อธิปัตย์เล่าอย่างภูมิใจ

“การอบรมนี้ทำให้เรารู้ว่าถ้าเด็กรุ่นใหม่ได้รู้ที่มาจริงๆ เขาจะสนุกมาก เข้าใจแล้วก็เริ่มสร้างสรรค์ กำแพงต่างๆ จะหายไปหมดเลย” ดลยาเสริม

กว่า 10 ปีที่รวบรวมทุนและพัฒนาเทคนิคการสร้าง และ 1 ปีที่ทุ่มเท เราถามว่า เหนื่อยขนาดนี้ทำไมยังมุ่งมั่นทำอยู่

“อุปสรรคเกิดขึ้นทุกวัน แต่ทุกคนพร้อมจะแก้ไขเพราะมองเห็นผลเลิศกับเรื่องนี้ ไม่มีใครพูดเรื่องเงิน พูดแต่เวลา ถ้าแก้ตรงนี้จะทันมั้ย” นนทรีย์เล่าความในใจแทนทีมงานทุกคนที่ร่วมเดินทาง

“ศิลปะคือเครื่องส่งต่อแรงบันดาลใจ ศิลปินตีความเรื่องราวเป็นภาพที่วิจิตรงดงาม เป็นโอกาสดีถ้าเราทำให้อยู่ในรูปแบบที่คนรุ่นใหม่เสพได้ง่าย สนุกตื่นเต้นกับหนังที่เราเล่า” อธิปัตย์ปิดท้ายอย่างสวยงามตามความตั้งใจที่จะส่งภาพยนตร์ชุดนี้ไปให้ถึงภาคสุดท้าย

การเดินชมจิตรกรรมฝาผนังวัดพระแก้วอย่างเข้าใจและซาบซึ้งคงเป็นเรื่องยาก ทั้งนักท่องเที่ยวจำนวนมหาศาลและความเข้าใจจิตรกรรมฝาผนัง รามาวตาร จึงเสมือนเป็นไกด์นำทางคนสำคัญที่จะพาทุกคนท่องฝาผนังและอยากกลับไปเดินที่วัดพระแก้วอีกครั้ง

สำหรับเรา รามาวตาร เป็นแอนิเมชันสุดเจ๋งเรื่องหนึ่ง ไม่ใช่เพียงเพราะเป็นวรรณคดีและจิตรกรรมที่มีคุณค่า แต่ถือเป็นอีกก้าวใหม่ของทั้งวงการแอนิเมชันไทยและศิลปะไทยโบราณ เป็นการเก็บจิตรกรรมไทยบนผนังที่ไม่คงทนให้อยู่ยืนยงส่งต่อได้ในรูปแบบไฟล์ ทั้งยังเป็นการแลกเปลี่ยนและส่งทอดความรู้ระหว่างคนต่างศาสตร์ และจากรุ่นเก่าสู่รุ่นใหม่ นำเสนอความเป็นไทยแบบไม่จำเจด้วยการเปลี่ยนวรรณคดีบนหน้ากระดาษและจิตรกรรมที่ถูกตรึงบนฝาผนังกว่า 250 ปี ให้มีชีวิตโลดเเล่นอยู่บนจอภาพยนตร์

เราเชื่อว่าพวกเขามีชีวิต 

ยังไม่ต้องเชื่อเราก็ได้ ขอท้าให้คุณไปพิสูจน์ในโรงภาพยนตร์เอง