Permaflora เป็นแบรนด์ดอกไม้ประดิษฐ์สัญชาติไทยที่มีชื่อเสียงระดับโลก 

หนึ่ง เพราะเรื่องงานฝีมือเราไม่เคยแพ้ชาติใดในโลก

สอง เพราะนวัตกรรมคิดค้นทำดอกไม้แบบไทยๆ ที่ใครก็ลอกเลียนแบบไม่ได้ จากการลองผิดลองถูกมาหลายปีจึงค้นพบดอกไม้ประดิษฐ์ที่สวยสมจริงมาก จนมีคนเดินทางมาขอซื้อตรงถึงโรงงาน 

Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก

น้อยคนจะรู้ว่าประเทศไทยเคยเป็นเจ้าแห่งการผลิตดอกไม้ประดิษฐ์ของโลก จนกระทั่งการมาของจีนที่ผลิตดอกไม้หน้าตาเหมือนกันด้วยเครื่องจักร ทำให้ใช้เวลาและต้นทุนน้อยกว่า แต่ Permaflora ก็ยังเอาชนะและยืนหนึ่งในตลาดได้อยู่

ขณะที่ดอกกุหลาบประดิษฐ์จากจีนราคา 80 บาท ดอกกุหลาบ Permaflora ราคา 400 กว่าบาท ทั้งยังวางประดับประดาอยู่ตามสถานที่สำคัญต่างๆ มากมาย ถึงขั้นมีคนเคยบอกว่างานของ Permaflora สวยเหมือนจริงจนแม่บ้านเผลอรดน้ำให้

วิธีทำ, ธุรกิจ, ส่งออก, Permaflora, ศิลปชัย วัชระ

The Cloud มีนัดพบกับ จอห์น-ศิลปชัย วัชระ ผู้ก่อตั้ง Permaflora ผู้เชี่ยวชาญด้านดอกไม้ประดิษฐ์มา 30 ปีผลิตดอกไม้ประดิษฐ์ทำมือในคอนเซปต์ Life Like Handmade Faux Flower ด้วยนวัตกรรมที่คิดค้นเอง ทำจริงจังเป็นธุรกิจส่งออกต่างประเทศ เป็นตัวแทนแบรนด์ไทยที่สร้างชื่อเสียงดังไกลไปทั่วโลก ทั้งอเมริกาและยุโรป เพื่อพูดคุยเรื่องที่เขาพาธุรกิจผ่านพ้นวิกฤตมาหลายครั้งหลายคราตลอดระยะเวลา 30 ปี พร้อมฟังมุมมองจาก จีน-กัญญาภัทร วัชระ นักออกแบบดอกไม้ผู้เป็นทายาท 

วิธีทำ, ธุรกิจ, ส่งออก, Permaflora, กัญญาภัทร วัชระ

เตรียมแจกันให้พร้อม แล้วไปฟังเรื่องราวของ Permaflora จากทั้งสองพ่อลูก ซึ่งก่อนอื่นเราขอพาย้อนเวลาไปทำความรู้จักกับประวัติความเป็นมาของวงการดอกไม้ประดิษฐ์ในไทยที่น่าภูมิใจเสียก่อน 

ยุคทองของดอกไม้ประดิษฐ์ไทย

แรกเริ่มเดิมที ดอกไม้ประดิษฐ์เกิดขึ้นที่ฝรั่งเศส แต่เติบโตจนมีตลาดขนาดใหญ่อยู่ที่สหรัฐอเมริกา โดยมีแหล่งผลิตอยู่ที่เอเชีย ซึ่งฐานการผลิตแรกอยู่ที่ไต้หวัน 

ต่อมาเมื่อไต้หวันเริ่มปรับค่าจ้างแรงงานฝีมือสูงขึ้น ส่งผลให้ไทยซึ่งเป็นประเทศที่ขึ้นชื่อเรื่องงานทำมืออยู่แล้วกลายเป็นแหล่งผลิตดอกไม้ประดิษฐ์สำคัญในยุคนั้น เกิดเป็นอุตสาหกรรมที่สร้างตัวเลขการส่งออกให้ประเทศอย่างมหาศาล

ดอกไม้ประดิษฐ์ของไทยมีจุดเด่นที่การใช้กระดาษพันก้าน ซึ่งเรียกว่า Hand Wrap และผ้าคอตตอนคุณภาพดีราคาแพง ก่อนพัฒนาต่อยอดเรื่อยมาจนเป็นดอกไม้จากกระดาษสา ซึ่งมีโครงสร้างใกล้เคียงธรรมชาติ และเป็นที่นิยมในตลาดอเมริกา

30 ปีที่แล้วถือเป็นยุคเฟื่องฟูของวงการดอกไม้ประดิษฐ์ไทยมาก จนเมื่อเวลาผ่านไป 2 ปี ภาษีการนำเข้าสินค้าจากประเทศไทยไปสหรัฐอเมริกาเพิ่มสูงขึ้น เกิดการเร่งซื้อ เร่งผลิต จนทำให้คุณภาพลดลง ดอกไม้จากไทยที่เดินทางไปถึงอเมริกาก็เหลือค้างสต็อก ขายไม่ออก ผู้ประกอบการที่ผลิตดอกไม้ประดิษฐ์ในยุคนั้นแทบจะหยุดผลิตกันหมด

ช่วงนั้นเองที่จอห์นตัดสินใจเปิดบริษัท Permaflora 

Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก
Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก

เอาชนะด้วยดอกไม้ที่ดูเหมือนจริง 

แต่เดิมครอบครัวของจอห์นทำธุรกิจอยู่ในวงการดอกไม้ประดิษฐ์มานานแล้ว จนเมื่อเกิดภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ เขาตัดสินใจแยกตัวออกมาทำธุรกิจเองเพื่อหาโอกาสใหม่ๆ โดยเปลี่ยนจากผลิตดอกไม้กระดาษสามาทดลองผลิตดอกไม้มีระดับ เน้นคุณภาพมากขึ้น เริ่มจากสั่งผ้าจากญี่ปุ่นมาทำดอกไม้สไตล์ญี่ปุ่นเพื่อเพิ่มมูลค่าสินค้า
แต่ไม่เป็นอย่างที่คิด ทำได้เพียง 1 ปีก็ขาดทุน 

จะบอกว่าเป็นความโชคดีในความโชคร้ายก็ได้ เพราะความล้มเหลวครั้งนั้นทำให้จอห์นตั้งคำถามอย่างจริงจังเพื่อหาทางรอดให้ธุรกิจ

จากพื้นฐานด้านวิศวกรรมศาสตร์ จอห์นตั้งข้อสังเกตว่า การทำดอกไม้ส่วนใหญ่ใช้วิธีทำแบบจากแม่พิมพ์และปูนปลาสเตอร์ ซึ่งทำให้ดอกไม้ที่ออกมาไม่เหมือนจริง ดูแล้วคล้ายดอกไม้แกะสลัก ไม่เป็นธรรมชาติ 

จอห์นเริ่มจากตั้งคำถามว่า เขาจะทำดอกไม้ที่เหมือนจริงได้ไหม

“ในเมื่อกลีบธรรมชาติก็มี จะไปแกะสลักทำไม เราเทปูนทับลงไปในกิ่งธรรมชาติได้ไหม จะมีวิธีการลอกลายธรรมชาติให้เกิดต้นแบบบนแม่พิมพ์ได้ยังไง เราจะลอกเลียนธรรมชาติในเชิงวัสดุได้ยังไง นี่คือคำถามของเรา แต่มันไม่ง่ายอย่างที่พูด ต้องมีกระบวนการในการพัฒนา” 

Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก
Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก

วิศวกรนักปลูกดอกไม้ประดิษฐ์ กับทฤษฎี 7 ขั้นตอน Eureka!

กระบวนการคิดค้นของจอห์นนั้นเรียบง่าย 

หนึ่ง ‘ตั้งคำถาม’ 

สอง ‘สังเกต’ ซึ่งนอกจากสังเกตวิธีผลิตแบบเดิมแล้ว เขายังมองหาวัสดุใหม่ๆ ด้วย สำหรับดอกไม้ประดิษฐ์รุ่นแรก จอห์นทดลองใช้กระดาษสามาทำเป็นโครง และใช้ยางพารามาเป็นวัสดุหลัก ผลก็คือดอกไม้คงรูปสวยแต่อยู่ได้ไม่นาน จอห์นจึงลงมือศึกษาเพื่อแก้ปัญหาต่อ

สาม ‘เปิดหนังสือ’ จอห์นเล่าว่าสมัยนั้น วิธีที่ง่ายที่สุดในการหาข้อมูล คือการเปิดสารานุกรม (Encyclopedia) เขาศึกษาสมการเคมีในหนังสือจนเจอกระบวนการที่ทำให้ยางคงทน 

จากวิศวกรที่ไม่มีความรู้เรื่องการจัดดอกไม้มาก่อน เขาใช้วิธีเปิดหนังสือเรื่องดอกไม้ในร้านหนังสือทีละหน้า เพื่อนับภาพดอกไม้ที่เจอ และเก็บเป็นสถิติว่ามีรูปดอกไม้ชนิดไหนมากที่สุด ก่อนนำไปพัฒนารูปแบบดอกไม้นั้นออกมา

สี่ ‘ไปหาเพื่อน’ เมื่อยางแบบเดิมไม่คงทน จอห์นจึงไปขอความรู้เรื่องวัสดุจากหัวหน้าแผนกผสมยาง ทำยางที่มีส่วนผสมทางเคมีเอง หาซื้อลูกบดกับแหล่งที่ดีที่สุด และสั่งทำเครื่องผลิตเล็กๆ ที่พัฒนาขึ้นมาเองหมด จนทำยางที่คงทนคงสภาพได้ในที่สุด

Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก

ห้า ‘ศึกษาจากคนทำจริง’ ระหว่างที่พนักงานในโรงงานต่างทดลองวิธีขึ้นรูปดอกไม้ใหม่ๆ นายกาแดงก็หยิบใบกุหลาบที่ทำขึ้นมาให้ดู “พี่จอห์น อันนี้ผมเคลือบก่อน แล้วเอาไปอัด ได้หน้าตาแบบนี้” 

ใบไม้ที่ได้มีผิวเรียบและเก็บรายละเอียดของธรรมชาติได้ชัดเจน ต่างกับดอกไม้จากแม่พิมพ์แบบเดิมๆ

หก ‘เชื่อ’ จอห์นเชื่อว่าคนของเขาทดลองทำอะไรก็ได้ 

“ตอนแรกทำสิบชิ้น ใช้ได้ชิ้นเดียว ถ้าเป็นคนอื่นคงเลิก แต่ปรัชญาของผมคือ ถ้าเขาทำหนึ่งชิ้นได้ แสดงว่าเขาต้องทำสิบชิ้นได้” จอห์นเล่า

หลังใช้เวลาพัฒนาร่วมสัปดาห์ กาแดงก็เริ่มดัดแปลงต่อยอดไปเรื่อยๆ ดึงให้ใยกระดาษของดอกไม้ยืดออก เพื่อให้โค้งได้คล้ายธรรมชาติ

เจ็ด ‘ดื้อ’ จอห์นเล่าถึงขั้นตอนทำแม่พิมพ์ดอกลิลลี่ซึ่งลักษณะกลีบโค้ง เดิมแม่พิมพ์สมัยนั้นทำไม่ได้ รวมถึงคนทำแม่พิมพ์ไม่ยอมทำให้ โดยให้เหตุผลว่า “ทรงแบบนี้อัดไม่ได้ ขึ้นรูปไม่ได้หรอก” 

แต่จอห์นกลับพูดสั้นๆ ว่า เขาเป็นคนจ่ายตังค์ 

ในที่สุด แม่พิมพ์ดอกลิลลี่ก็เกิดขึ้น 

Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก

 ดอกไม้ใหม่ในโลก 

เมื่อคิดค้นดอกไม้กระดาษสาเคลือบยางพาราซึ่งไม่เคยมีใครเห็นมาก่อนในโลกได้สำเร็จดอกเดียว จอห์นก็นำดอกไม้ดอกเดียวที่ได้นั้นติดโชว์ที่ผนังของห้องโชว์รูม ซึ่งผนังอีกด้านเรียงรายไปด้วยดอกไม้รุ่นที่ทำจากผ้าญี่ปุ่น 

Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก
ดอกไม้กระดาษสาชุบยาง
Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก
ดอกไม้รุ่นแรกที่พัฒนาจนสำเร็จ

วันหนึ่ง ขณะที่มีลูกค้าเข้ามาติดต่อ สายตาเขาเหลือบไปเห็นดอกไม้ประดิษฐ์รุ่นใหม่ดอกนั้น พร้อมยื่นข้อเสนอในทันทีว่า ขอให้จอห์นผลิตดอกไม้รุ่นใหม่นี้แก่เขาแต่เพียงเจ้าเดียวได้ไหม โดยลูกค้าผู้นั้นคือบริษัทผู้นำเข้าดอกไม้จากประเทศไทยที่ใหญ่ที่สุดในเวลานั้น ซึ่งมีประสบการณ์ทำธุรกิจมาแล้ว 50 ปี 

แล้วจอห์นก็ใช้หลักการเดิม เมื่อทำชิ้นแรกได้ ก็ทำชิ้นต่อๆ ไปได้ เขาเริ่มขายดอกไม้ประดิษฐ์ให้ลูกค้ารายใหญ่เจ้าแรกนี้ โดยผลิตดอกไม้ที่เพิ่งคิดค้นมาอีก 4 ตู้คอนเทนเนอร์ในเวลา 1 เดือน 

Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก

เพียงเท่านี้ Permaflora ก็แจ้งเกิดในวงการดอกไม้ประดิษฐ์ทันที 

จอห์นเล่าเรื่องสมัยไปออกงานแสดงสินค้าที่อเมริกาว่า “พอคนรู้ว่าเราเป็นใคร เขาก็ขอนัดกินอาหารเช้าด้วย อยากซื้อ แต่เราปฏิเสธ เพราะสัญญากับลูกค้าเจ้าแรกไปแล้ว” 

เขาบอกเสมอว่าเมื่อคู่ค้าให้ใจลงทุน ก็ต้องรักษาโอกาสและยึดมั่นในคำสัญญา

9,999 ดอก

ธุรกิจดำเนินต่อไปได้ดี แต่ก็ไม่วายเจอปัญหาเข้ามาทดสอบอีก

จอห์นพบว่า เมื่อดอกไม้ของเขาเดินทางไปถึงอเมริกา ดอกไม้ที่ทำจากยางพาราเกิดเป็นฝ้าและมีกลิ่นยางที่ไม่น่าอภิรมย์ หรือเมื่อเก็บดอกไม้ไว้บนชั้นขายของนาน สีดอกไม้ก็เริ่มออกโทนเหลือง ไม่สดสวยเหมือนเดิม ปัญหานี้กลายเป็นอุปสรรคใหญ่ที่ทำให้คู่ค้าเสียความเชื่อมั่นจนขอหยุดสั่งซื้อไป

เช่นเคย ทุกปัญหา ทุกบททดสอบ ย่อมมีทางแก้

“เราเริ่มเห็นว่ากระดาษสาเคลือบยางพารามีอนาคตไม่ยั่งยืน จึงเริ่มแสวงหาของทดแทน” 

Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก

จอห์นวิจัยเพิ่มเติมจนได้วัสดุยางเทียม เมื่อทดลองระยะแรกขึ้นรูปสวยงามดีมาก แต่ก็พบปัญหาเรื่องความคงทนอีก จึงหาทางต่อไปด้วยการปรับปรุงกระบวนการ ศึกษาหาวัสดุทดแทนจากญี่ปุ่น หมั่นพูดคุยกับคู่ค้าวัตถุดิบในประเทศ จนในที่สุดก็ได้พบกับโพลีเอสเตอร์ เคลือบด้วยสารเคลือบที่ยุคนั้นถือว่าดีที่สุด โดยจอห์นยังคงใช้ต่อเรื่อยมาจนปัจจุบัน ซึ่งต่อให้เป็นเป็นดอกไม้สีขาว สีก็ไม่ดร็อปออกสีเหลืองง่ายๆ แม้เวลาผ่านไปนาน 

ผลจากการคิดค้นวิธีทำดอกไม้รุ่นใหม่และการจับมือกับคู่ค้าฝีมือดี ก็ทำให้ Permaflora ดำเนินไปได้ดีอีกครั้ง

ดอกไม้ไม่ริมทาง

จอห์นบอกว่า ความเชื่อเป็นเรื่องสำคัญต่อการทำงาน 

ถ้าเชื่อว่าไม่สำเร็จ เราก็คงจะจบตั้งแต่เริ่ม

“อาจพูดได้ว่านี่เป็นธุรกิจสตาร์ทอัพยุคแรก เราทำธุรกิจของตัวเองปีแรกแล้วเจ๊ง แต่ก็ต้องดิ้นรนสุดขีด ต้องทำให้รอด ต้องรู้จักทนความไม่สำเร็จนั้นให้ได้ เราเชื่อเสมอว่าบนเส้นทางของการพัฒนา การพบเจอกับปัญหาเป็นเรื่องปกติ ไม่มีอะไรใหม่ๆ เกิดได้โดยไม่พบเจอความเจ็บปวด” คล้ายจะมีทฤษฎีมารองรับ แต่ทั้งหมดเกิดขึ้นจากการลงมือทำจริง ลองทำทุกอย่างจนได้สินค้าที่ดีที่สุด

เพราะเป็นผู้ประกอบการที่ไม่เคยหยุดนิ่ง จึงมีลูกค้าซึ่งเป็นผู้นำเข้าดอกไม้ประดิษฐ์รายใหญ่จากประเทศต่างๆ ทั้งฮอลแลนด์ อิตาลี สเปน แวะมาเยี่ยมเยียนที่บริษัทเสมอเพื่อถามหานวัตกรรมใหม่ๆ ของ Permaflora นั่นทำให้ธุรกิจเติบโตเรื่อยมาหลายสิบปี ได้รับความชื่นชอบจากทั่วโลก ซึ่งดอกไม้ของ Permaflora นอกจากขายดีแล้ว ยังมี Rate of Return ต่ำอีกด้วย คือลูกค้าแทบไม่คืนของเลยเพราะคุณภาพดี 

ไม้ดอก ไม้ประกอบ ฟันเฟืองคนสำคัญของโรงงาน

ระหว่างที่เดินชมกระบวนการทำดอกไม้ในโรงงานของ Permaflora เราคิดถึงโรงประกอบรถยนต์ในเวอร์ชันของดอกไม้ประดิษฐ์

ชิ้นส่วนของดอกไม้แต่ละดอกนั้นผลิตในโรงงาน แต่ส่งต่อให้ชาวบ้านประกอบด้วยมือ ซึ่งจอห์นเรียกว่าโรงงานย่อย

สมัยเริ่มเปิดโรงงาน Permaflora เป็นเพียงโรงงานขนาดเล็กที่สระแก้ว มีพนักงาน 30 – 40 คน ในจำนวนนี้มีพนักงานหลายคนที่ทำมาตั้งแต่รุ่นบุกเบิกโรงงาน 

Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก

“ทุกคนที่นี่มาเพื่อทำงานคราฟต์ เราเองอยากให้โอกาสคนท้องถิ่นมีงานที่ดีทำ จึงไม่จำเป็นว่าต้องมีคุณสมบัติอะไรพิเศษมาก แต่ให้ค่าจ้างสูงกว่าค่าจ้างแรงงานปกติ” 

สำหรับจอห์น ผู้เชี่ยวชาญที่สำคัญต่อในธุรกิจนี้ คือคนมีมือที่ลงมือทำจริง 

“ทักษะของคนเป็นสิ่งมหัศจรรย์ คนที่คิดเรื่องเป็นไปไม่ได้ คือคนธรรมดา ชาวบ้านที่ทำงานอยู่ในโรงงานนี่แหละ เราแค่ต้องตาดี รู้จักมองหา และมีระบบที่เช็กได้ว่าใครทำอะไรได้แค่ไหน” 

Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก
Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก

เมื่อตั้งโรงงานมาสักพัก จอห์นจัดตั้งศูนย์ฝึกอบรมเพื่อทำให้ประสิทธิภาพการทำงานเพิ่มขึ้น นำระบบจับเวลาเพื่อให้ได้เวลาการผลิตที่เป็นมาตรฐานเข้ามา คนที่ทำเยอะก็ได้ค่าตอบแทนเยอะ ทำให้ทุกคนอยากพัฒนาตัวเอง 

“ผมเข้ามาแก้ปัญหาไร้สาระ คือกระบวนการทำงานที่ไม่จำเป็น เช่น ย้ายชิ้นส่วนจากซ้ายมาขวา ย้ายจากขวาไปซ้าย พอเอาความเคยชินออกไป แล้วสอนว่าถ้าไม่ทำตรงนี้จะผลิตเพิ่มได้ ก็มีประสิทธิภาพดีขึ้น”
เมื่อพนักงานมีผลงานเพิ่ม รายได้ก็เพิ่มตามไปด้วย 

ศูนย์อบรมของ Permaflora ถือเป็น Non-formal Education Learning Center ที่อบรม สอนทักษะอื่นๆ นอกจากการทำงานด้วย เน้นให้คิดเป็น จนกลายเป็นต้นแบบมาตรฐานในระบบโรงงานต่างๆ ที่ใช้ทั่วประเทศจนทุกวันนี้ 

Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก
Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก

โลกเปลี่ยนไป ต้องรู้ว่าเรามีดีอะไร 

แม้การพัฒนาสินค้าจะแข็งแกร่ง แต่ตลอดระยะเวลาที่ทำธุรกิจ จอห์นบอกว่าเขาเจ็บตัวมาไม่น้อย เพราะธุรกิจส่งออกดอกไม้ประดิษฐ์ขึ้นอยู่กับเศรษฐกิจประเทศค่อนข้างมาก เช่น ค่าเงินบาทที่มีผลต่อธุรกิจมาก 

จอห์นเล่าย้อนวิกฤตในแต่ละช่วงว่า สึนามิลูกแรกที่เจอคือวิกฤตต้มยำกุ้ง ซึ่งเป็นผลดีกับคนส่งออกในระยะแรก แต่ก็ทำให้ลูกค้าต่อราคากันมาก ขณะที่ตั้งแต่ปี 2006 เป็นต้นมา ค่าเงินบาทก็แข็งตัวต่อเนื่อง ทำให้อุตสาหกรรมส่งออกในไทยขาดทุน ยิ่งกว่านั้นรูปแบบตลาดเริ่มเปลี่ยนไป

“สมัยนั้นเราไปออกงานแฟร์ คำพูดที่เราได้ยินคือ การค้าในโลกนี้จะไม่มีวันเหมือนเดิมอีกแล้ว”

Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก
Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก

แต่ก่อนลูกค้าจะซื้อดอกไม้ประดิษฐ์ตุนไว้เยอะๆ ส่วนที่ขายไม่ได้จะลดราคา เอามาขายตลาดเปิดท้าย แต่หลังปี 2008 เป็นต้นมา ลูกค้าไม่ตุนดอกไม้อีกต่อไปเพราะเสี่ยงขายไม่ออก จึงซื้อจำนวนน้อยลงจากเดิม 

จากที่ลูกค้ามักวางแผนซื้อโดยจัดทริปมาเลือกดูสินค้า 3 สัปดาห์ มีเส้นทางแวะหลายประเทศ อย่างฮ่องกง จีน ไทย ฟิลิปปินส์ ก็เปลี่ยนตัดทริปให้สั้นลง จำเพาะเจาะลงเลยว่าจะไปที่ไหน ไม่เพียงเท่านั้น อุตสาหกรรมการผลิตยังเริ่มย้ายฐานไปเวียดนาม การแข่งขันสูงขึ้นมากโดยเฉพาะเมื่อจีนเปิดประเทศ  

จอห์นบอกว่า Permaflora ยังคงมีเอกลักษณ์และมีของที่จีนทำไม่ได้ 

Permaflora แบรนด์ของวิศวกรผู้เชี่ยวชาญดอกไม้ประดิษฐ์ที่ส่งออกไปขายทั่วโลก

“ดอกไม้ของจีนเห็นเส้นพลาสติกเป็นเส้นๆ เห็นได้ชัดว่าเป็นดอกไม้พลาสติก ส่วนดอกไม้ของเรามีความละเอียดซ่อนพลาสติกไว้ มองไม่ออก ในขณะที่จีนเน้นราคา เราเน้นคุณภาพ”  

ดอกกุหลาบประดิษฐ์จากจีนราคา 80 บาท ดอกกุหลาบ Permaflora 400 กว่าบาท
ดอกไม้ของจีนอยู่ได้นาน 5 – 6 เดือน ส่วนของ Permaflora ประมาณ 2 ปี 

มีจุดอ่อนจุดแข็งคนละอย่าง 

เมื่อดอกไม้หล่นไม่ไกลต้น

ฟังการคิดค้นดอกไม้ประดิษฐ์ที่จอห์นดูแลมากว่า 30 ปี แล้ว ลองแวะมาฟังกันหน่อยว่าลูกสาวผู้สืบทอดที่เรียนจบด้านการออกแบบไม่ใช่สายวิศวะอย่างคุณพ่อมีมุมมองต่อดอกไม้ประดิษฐ์อย่างไร 

จีนบอกอย่างภูมิใจว่า Permaflora เป็นดอกไม้ประดิษฐ์ที่เหมือนจริงมาก

วิธีทำ, ธุรกิจ, ส่งออก, Permaflora, กัญญาภัทร วัชระ

“คนอาจคิดว่าดอกไม้ปลอมต้องไปแข่งกับดอกไม้จริง แต่เราว่าไม่จำเป็นเลยที่จะต้องออกตัวแข่งกับธรรมชาติ ดอกไม้ของเราใช้ฝีมือคนระบายสีกลีบดอกแต่ละกลีบ ทำให้ดอกไม้แต่ละดอกไม่เหมือนกัน” นี่คือจุดสำคัญ ที่งานทำมือส่งผลดีให้ดอกไม้ทุกดอกออกมาสมจริงเหมือนธรรมชาติ 

  จีนบอกว่าดอกไม้ส่งออกที่ได้รับความนิยมสูงสุดตลอดกาลคือกล้วยไม้ ขณะที่เธอยังคงคิดค้นและออกแบบดอกไม้สายพันธุ์อื่นอย่างไม่หยุด ไม่ว่าจะเป็นดอกทิวลิป แมกโนเลีย ไฮเดรนเยีย ป๊อปปี้ และอื่นๆ อีกมากมาย ไปจนถึงการทำคอลเลกชันดอกไม้ประดิษฐ์ในช่วงเทศกาลพิเศษ เช่น คริสต์มาส และนอกจากดอกไม้ยังมีกระบองเพชรปลอมที่เหมือนจริงมากและมีน้ำหนักเบา รวมทั้งมอสเทียม ดินปลอม กระถางปลอม 

วิธีทำ, ธุรกิจ, ส่งออก, Permaflora, ดอกไม้
วิธีทำ, ธุรกิจ, ส่งออก, Permaflora, ดอกไม้

คนทั่วไปอาจเข้าใจว่าดอกไม้ประดิษฐ์เหล่านี้มีหน้าที่เพื่อวางประจำตามโถงโรงแรม บ้าน หรือตามโต๊ะ แต่ในมุมมองของนักออกแบบ จีนถือว่าความรู้เรื่องดอกไม้นั้นมีความสำคัญ เพื่อสร้างโจทย์การใช้งานใหม่ๆ ให้ดอกไม้ประดิษฐ์เหล่านี้ไปตั้งอยู่ในที่ใหม่ๆ รวมถึงทำให้ลูกค้าเห็นว่าดอกไม้เหล่านี้เอาไปใช้อะไรอื่นๆ ได้อีกบ้าง จีนจึงจัดเวิร์กช็อปขึ้นมาให้คนทั่วไปได้ลองทำดอกไม้ รวมทั้งรับออกแบบดอกไม้ตามความต้องการพิเศษอีกด้วย 

“ถ้าถามว่าผมเป็นนักธุรกิจแค่ไหน ผมขอนิยามตัวเองเป็นนักอุตสาหกรรมที่ลงมือทำเป็นอาชีพ ธุรกิจแบบนี้ อุตสาหกรรมแบบนี้ ต้องลงทำแบบอุตสาหะจริงๆ จึงอยู่รอด” นักทำดอกไม้ผู้เป็นพ่อทิ้งท้าย ก่อนนักออกแบบดอกไม้ผู้เป็นลูกเล่าเสริม

“ในวงการสร้างสรรค์ ทุกคนล้วนอยากเป็นนักคิด ไม่ค่อยมีใครอยากเป็นฝ่ายผลิต ซึ่งเรารู้สึกว่าการเป็นแค่คนชี้นิ้วสั่งมันไม่พอ แต่หัวคิด มือก็ควรทำไปด้วยกัน” 

หาก Permaflora เป็นดอกไม้สักช่อ ก็คงสวยงามประเมินค่าไม่ได้ 

วิธีทำ, ธุรกิจ, ส่งออก, Permaflora, ดอกไม้


Lesson Learned 

สิ่งหนึ่งที่ทำให้ Permaflora ยืนหยัดมายาวนาน เพราะตั้งใจสนับสนุนลูกจ้างในโรงงานที่ยังอยากทำดอกไม้ต่อไป จอห์นมองว่าเรื่องกำไรขาดทุนสำคัญ แต่บางครั้งก็ไม่ได้สำคัญที่สุด ขึ้นอยู่กับปรัชญาของคนว่ามีความคิดต่อการดำรงชีวิตแบบไหน

“เวลาเราตัดสินใจแต่ละครั้ง เลือกดูว่าจะใช้ทฤษฎีไหน ทฤษฎีบริหารธุรกิจแบบทุนนิยมหรือทฤษฎีมนุษย์” เพราะใช้ทฤษฏีมนุษย์ที่พูดถึงการจ้างคนให้มีงานทำโดยไม่คัดเลือก จึงเป็นเหตุผลที่จอห์นให้ค่าจ้างแรงงานลูกน้องสูงกว่าเรทปกติในสมัยก่อน และสร้างโรงงานที่มีสวัสดิการดีจนทำให้การผลิตของโรงงานได้รับผลดีตามไปด้วย

Writer

Avatar

รตา มนตรีวัต

อดีตสาวอักษรผู้โตมาในร้านขายหวายอายุ 100 กว่าปีย่านเมืองเก่า เป็นคนสดใสเหมือนดอกทานตะวัน สะสมแรงบันดาลใจไว้ในบล็อคชื่อ My Sunflower Thought ขับรถสีแดงชื่อ Cherry Tomato ระหว่างวันทำงานในโลกธุรกิจ เวลาว่างซาบซึ้งในศิลปะ

Photographer

Avatar

ปฏิพล รัชตอาภา

ช่างภาพอิสระที่สนใจอาหาร วัฒนธรรมและศิลปะร่วมสมัย มีความฝันว่าอยากทำงานศิลปะเล็กๆ ไปเรื่อยๆ