The Cloud x ไทยประกันชีวิต
แรงบันดาลใจในการใช้ชีวิต จากพลังเล็กๆ สู่การสร้างคุณค่าที่ยิ่งใหญ่ให้โลกใบนี้

‘ขุนดง’ คือเครือข่ายนักปลูกต้นไม้ที่มีสมาชิกกว่า 30,000 คน ทั่วประเทศไทย

กลุ่มขุนดงก่อตั้งโดย อาจารย์นพพร นนทภา เมื่อ 18 ปีที่แล้ว เพื่อสกัดกั้นกลุ่มมิจฉาชีพที่นำพันธุ์ไม้ป่ามาหลอกขายคนทั่วไปในลักษณะแชร์ลูกโซ่ สร้างความเดือดร้อนให้คนจำนวนมาก จากความไม่รู้เรื่องพืชพรรณ 

นพพร นนทภา นักวิทยาศาสตร์ผู้ปลูกต้นไม้ในใจคนด้วยการสร้างชุมชนนักปลูกต้นไม้ออนไลน์ 24 ชม.

เพื่อเปลี่ยนความไม่รู้ให้เป็นความรอบรู้ อาจารย์นพพรจึงสร้างกลุ่มขุนดงขึ้น เริ่มแรกในยุคที่โลกออนไลน์เพิ่งเบ่งบาน ‘ขุนดง 58 พันธุ์ไม้’ เป็นเว็บบอร์ดสาธารณะ จนทุกวันนี้กลายเป็นกรุ๊ปเฟซบุ๊กในชื่อ ขุนดง…พันธุ์ไม้ฟรี24ชั่วโมง ซึ่งเป็นชุมชนที่เหล่านักปลูกต้นไม้จะมาแลกเปลี่ยนข้อมูล ความรู้ และเมล็ดพันธุ์ไม้ป่า รวมถึงพืชผักและผลไม้พื้นบ้านที่ใกล้จะสูญพันธุ์กันได้ตลอดเวลาด้วยเทคโนโลยี

อาจารย์นพพรคือชายผู้ผิดหวังจากการสอบบรรจุเข้าเป็นนักวิชาการป่าไม้ แต่ยังคงไม่ทิ้งอุดมการณ์และปณิธานมุ่งมั่นที่จะ ‘ปลูกป่าในใจคน’ ตามพระราชดำรัสของรัชกาลที่ 9 เพื่อนำไปสู่การอนุรักษ์พันธุ์ไม้และระบบนิเวศที่กำลังค่อยๆ ถูกทำลายในประเทศเรา

นพพร นนทภา นักวิทยาศาสตร์ผู้ปลูกต้นไม้ในใจคนด้วยการสร้างชุมชนนักปลูกต้นไม้ออนไลน์ 24 ชม.
นพพร นนทภา นักวิทยาศาสตร์ผู้ปลูกต้นไม้ในใจคนด้วยการสร้างชุมชนนักปลูกต้นไม้ออนไลน์ 24 ชม.

แม้จะไม่ได้ทำงานในหน่วยงานด้านป่าไม้ แต่ด้วยสองมือเล็กๆ เขาสร้างลูกศิษย์นักปลูกต้นไม้จำนวนมากมายขึ้นตลอดเวลาหลายสิบปีที่ผ่านมา จากความรู้และประสบการณ์จริงที่เขาเฝ้าสังเกตมาตั้งแต่ยังเล็ก

และนี่คือบทสนทนาในสวนป่าอันอุดมสมบูณ์ไปด้วยพันธุ์ไม้นับร้อยชนิด สวนป่าขนาดเพียงไม่กี่ไร่ที่ถูกปลูกขึ้นด้วยมือมนุษย์ในวันนี้ แต่จะสร้างผลลัพธ์ยิ่งใหญ่ต่อไปอีกหลายร้อยปี ให้โครงข่ายสิ่งมีชีวิตรวมถึงลูกหลานของพวกเราในอนาคต

นพพร นนทภา นักวิทยาศาสตร์ผู้ปลูกต้นไม้ในใจคนด้วยการสร้างชุมชนนักปลูกต้นไม้ออนไลน์ 24 ชม.

01 เมล็ดพันธุ์แห่งชีวิต

ผมเป็นคนกาฬสินธุ์ ที่บ้านได้เปรียบ คืออยู่ระหว่างลุ่มน้ำ ทุ่งนา และป่าเต็งรัง ผมเติบโตมากับการสังเกตธรรมชาติรอบตัวเหล่านี้ ไม่จำเป็นต้องหาใครมาสอน อาศัยพาฝูงควายไปเล็มหญ้าในพื้นที่ธรรมชาติทั้งสามที่แตกต่างกัน ผมเรียนรู้มาตั้งแต่เล็กว่าเข้าป่าถ้ารู้จักต้นไม้ไม่มีวันอดตาย”

อาจารย์นพพรเล่าว่า ปู่เป็นหมอยาสมุนไพร แม้ตัวอาจารย์จะเกิดไม่ทันในช่วงที่ปู่มีชีวิต แต่ย่าก็ยังติดนิสัยพาหลานๆ เข้าป่า เพื่อหาวัสดุดิบตามวิถีชีวิตแบบลูกอีสานขนานแท้ ทำให้ได้เรียนรู้เรื่องพันธุ์สัตว์ พืชพรรณ และระบบนิเวศผ่านห้องเรียนธรรมชาติมาตั้งแต่นั้น

นพพร นนทภา นักวิทยาศาสตร์ผู้ปลูกต้นไม้ในใจคนด้วยการสร้างชุมชนนักปลูกต้นไม้ออนไลน์ 24 ชม.

“ช่วงที่ผมจะเอนทรานซ์ พี่สืบ นาคะสเถียร เสียชีวิต กลายเป็นแรงกระตุ้นให้ผมมั่นใจว่าตัวเองอยากจะเดินบนเส้นทางไหน ไม่ใช่เรียนอะไรก็ได้ที่สอบได้ และมั่นยิ่งชัดเจนขึ้นเรื่อยๆ ว่าผมอยากเรียนด้านป่าไม้ เพื่อที่จะไปปลูกต้นไม้ ไปฟื้นฟูป่า และได้โควตาศึกษาระดับปริญญาตรีที่คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

“ช่วงที่อยู่มหาวิทยาลัยได้เรียนรู้อะไรมากมาย ปีหนึ่งถึงปีสองเรียนวนศาสตร์ชุมชน พอขึ้นปีสามผมเลือกเรียนวิชาเลือกสังคมศาสตร์ จิตวิทยา และวิชาชีววิทยาป่าไม้ เป็นนักเรียนที่นับว่าเรียนคุ้มค่าเทอม (ยิ้ม) วิชาเลือกจากหลากคณะเหล่านั้นก็ติดตัวผมมาจนถึงทุกวันนี้ เวลาจะตัดสินใจหรือแก้ไขปัญหาอะไร ก็จะมองในหลายมุม”

หลังจบปริญญาตรี อาจารย์นพพรไปสอบเพื่อบรรจุเข้ารับราชการตำแหน่งนักวิชาการป่าไม้ ตามความตั้งใจที่ไม่เคยเปลี่ยน “ผมอ่านหนังสืออย่างหนัก รวมถึงแนวพระราชดำริของรัชกาลที่เก้า พระราชดำรัสของพระองค์ที่ผมท่องจำได้ขึ้นใจคือ ‘เจ้าหน้าที่ป่าไม้ควรจะปลูกต้นไม้ลงในใจคนเสียก่อน แล้วคนเหล่านั้นก็จะพากันปลูกต้นไม้ลงบนแผ่นดิน’ และรักษาต้นไม้ด้วยตัวเอง

นพพร นนทภา นักวิทยาศาสตร์ผู้ปลูกต้นไม้ในใจคนด้วยการสร้างชุมชนนักปลูกต้นไม้ออนไลน์ 24 ชม.

“ในการสอบบรรจุเข้ารับราชการ ผมสอบผ่าน ได้ขึ้นบัญชีลำดับที่หนึ่งร้อยห้าสิบสอง ความฝันที่จะได้เป็นนักวิชาการที่ดูแลรักษาป่าไม้คงไม่ไกลเกินเอื้อม แต่เมื่อครบกำหนดสองปี ตามอายุบัญชีผู้สอบผ่าน กรมป่าไม้เรียกบรรจุถึงลำดับที่หนึ่งร้อยสี่สิบเก้าเท่านั้น ผมจึงไปไม่ถึงฝันและเบนเข็มมาทำงานเป็นนักวิทยาศาสตร์ คณะเภสัชกรรมศาสตร์ มหาขอนแก่น แทนจนถึงทุกวันนี้

“เมื่อไม่ได้เป็นนักวิชาการป่าไม้แล้ว ผมจะปลูกต้นไม้ในใจคนได้อย่างไร”

02 เมื่อต้นกล้าแตกหน่อ

ช่วง พ.ศ. 2544 ขบวนการหลอกลวงประชาชนด้วยการประกาศขายกล้าไม้แบบแชร์ลูกโซ่แพร่ระบาดอย่างหนัก ทั้งในตลาดต้นไม้ทั่วประเทศและอินเทอร์เน็ต โดยเฉพาะต้นกฤษณา โฆษณาชวนเชื่อว่าจะสร้างกำไรจนร่ำรวยได้จากการปลูกต้นกฤษณา 

“ต้นกฤษณาคือไม้เนื้อหอมที่ให้น้ำมันหอมระเหยเพื่อการบำบัด (Aromatherapy) และยังเป็นที่ต้องการในอุตสาหกรรมน้ำหอม แต่ด้วยความไม่รู้ว่าไม้กฤษณาที่ให้น้ำมันนั้นใช้เวลาปลูกหลายปี และไม่ใช่ว่าทุกคนจะตกน้ำมันได้ดีทุกต้น ทำให้คนจำนวนมากที่อาจจะโลภอยากรวยเร็วๆ กู้หนี้ยืมสินมาลงทุนซื้อกล้าไม้กฤษณา จากขบวนการแชร์ลูกโซ่กันหลักหลายล้านบาท โดยไม่มีอะไรการันตีได้เลยว่าจะได้รับผลตอบแทนดังคำโฆษณาจริง 

นพพร นนทภา นักวิทยาศาสตร์ผู้ปลูกต้นไม้ในใจคนด้วยการสร้างชุมชนนักปลูกต้นไม้ออนไลน์ 24 ชม.

“ด้วยความที่ผมมีความรู้เรื่องต้นไม้ ก็รู้สึกว่าเราน่าจะทำอะไรบางอย่างได้ เลยพยายามเข้าไปตามเว็บไซต์ชวนเชื่อพวกนี้ เพื่อให้ข้อมูลด้านชีววิทยาของต้นกฤษณา และให้แนวทางการปลูกต้นไม้อย่างยั่งยืนตามแนวพระราชดำรัสของรัชกาลที่เก้าที่ถูกต้องตามหลักวิชาการป่าไม้”

อาจารย์นพพรอธิบายว่า เมื่อได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง คนที่ไม่รู้ก็จะเกิดความเข้าใจ วิเคราะห์ความเป็นไปได้ ในการปลูกต้นกฤษณาในแต่ละพื้นที่ได้ว่าคุ้มค่าที่จะลงทุนไหม แทนที่จะหน้ามืดอยากได้เงินจนไม่ทันได้คิดให้ถี่ถ้วน

“จากแค่ต้นกฤษณา ผมก็เริ่มให้ความรู้ต้นไม้อื่นๆ ทางอินเทอร์เน็ตด้วยและค้นพบว่ามีคนอีกมากมายที่ต้องการปลูกต้นไม้ แต่ขาดความรู้และแหล่งพันธุ์ไม้ที่หลากหลาย และเหมาะกับแต่ละพื้นที่ในประเทศไทย โดยไม่ไปคุกคามพันธุ์ต้นไม้ที่มีอยู่เดิมในระบบนิเวศ ผมจึงก่อตั้ง ‘ขุนดง’ ขึ้นมา”

นพพร นนทภา นักวิทยาศาสตร์ผู้ปลูกต้นไม้ในใจคนด้วยการสร้างชุมชนนักปลูกต้นไม้ออนไลน์ 24 ชม.

03 ผลิดอกออกผลงดงาม

อาจารย์นพพรเล่าว่า ‘ขุนดง’ เริ่มต้นจากเว็บบอร์ด ถือเป็นศูนย์กลางของกลุ่มนักปลูกและคนรักต้นไม้ เพื่อแลกเปลี่ยนความรู้ ข้อมูล ประสบการณ์ ในการปลูกต้นไม้ และที่สำคัญที่สุด คือการแจกเมล็ดพันธุ์ไม้ตามฤดูกาลให้สมาชิกเว็บบอร์ด บนโลกออนไลน์ยุคแรกสมัยยังไม่มีโซเชียลมีเดีย 

“วันหยุดและหลังเลิกงาน ผมจะขี่ซาเล้งออกเก็บเมล็ดพันธุ์ไม้ทั้งที่หาง่ายและยาก ที่ตกตามฤดูแถวหัวไร่ปลายนา มาแจกจ่ายเหล่าขุนดง โดยใช้เว็บบอร์ดเป็นพื้นที่ประกาศ ว่าใครสนใจอยากได้เมล็ดพันธุ์เหล่านี้ไปบ้าง พร้อมให้ความรู้เรื่องต้นไม้แต่ละชนิด รวมถึงสอนวิธีเพาะ ปลูก ดูแล เวลาใครมีข้อสงสัยอะไรถามมา ผมก็จะตอบอย่างสม่ำเสมอ จนกลายเป็นกิจวัตรประจำวัน”

ตอนนี้ไม่มี www.khundong.com อีกแล้ว เพราะเครือข่ายขุนดงทั่วประเทศกว่า 300,000 คน ย้ายศูนย์กลางชุมชนคนรักต้นไม้มาอยู่บนโซเชียลมีเดียอย่างเฟซบุ๊กแทนตามยุคสมัยที่เปลี่ยนไป

“สมาชิกที่รับเสม็ดพันธุ์ไม้ไป ส่วนใหญ่จะนำไปเพาะและนำลงปลูกบนพื้นที่ของตัวเอง ซึ่งก็มีทั้งการปลูกเพื่อเศรษฐกิจ ปลูกเพื่ออนุรักษ์ และปลูกเพื่อป้องกันแนวคิดดินถล่ม การปลูกต้นไม้แบ่งได้เป็นสามประเภทใหญ่ๆ นี้ ดังนั้น ก่อนจะลงมือปลูก คุณต้องรู้วัตถุประสงค์ รู้จักพื้นที่และรู้จักพันธุ์ไม้เสียก่อน จึงจะวิเคราะห์เพื่อเลือกชนิดต้นไม้ได้เหมาะสม ถ้าไม่รู้ก็ต้องไปเพียรหาความรู้มา

นักวิทยาศาสตร์ผู้ปลูกต้นไม้ในใจคนด้วยการสร้างชุมชนนักปลูกต้นไม้ออนไลน์ 24 ชม.

“สมาชิกบางคนก็นำกล้าไม้ไปปลูกตามพื้นที่สาธารณะ อย่างวัด โรงเรียน หรือสถานที่ราชการ เพื่อเพิ่มพื้นที่สีเขียวและอากาศบริสุทธิ์สำหรับชุมชน” เพราะต้นไม้ผลิตออกซิเจน การปลูกต้นไม้อย่างถูกวิธี ถูกที่ถูกเวลาจึงไม่มีข้อเสีย ภาวะโลกร้อนเกิดจากปริมาณก๊าซเรือนกระจกในชั้นบรรยากาศที่เพิ่มมากขึ้น และในขณะเดียวกันต้นไม้ในป่าทั่วโลกก็ถูกตัดทำลายไปเรื่อยๆ

อาจารย์นพพรเป็นผู้มีความรู้เรื่องพันธุ์ไม้ชนิดหาตัวจับยากในประเทศไทย ข้อมูลของต้นไม้บางชนิดไม่อยู่ในตำรา แต่มาจากการสังเกตความเป็นไป อย่างการพยากรณ์อากาศจากต้นไม้ “ผมเฝ้าสังเกตการร่วงหล่นของดอกยางนาในแต่ละปี พบว่าแม้จะเป็นต้นเดียวกันแต่ดอกไม้กลับร่วงหล่นจากต้นไม่พร้อมกันในแต่ละปี ประกอบกับสมัยเป็นนักศึกษาได้เรียนรู้ว่าไม้วงศ์ยางนากระจายพันธุ์ด้วยลมจากวิชาป่าไม้ ทำให้ผมเริ่มตั้งคำถามว่า ต้นไม้รู้ไหมว่าวันไหนฝนจะตก เพราะทุกครั้งที่ดอกยางนาร่วงหล่นจะต้องมีพายุฝนทุกครั้งไป”

อาจารย์นพพรบอกว่า ต้นยางนาเป็นต้นไม้พยากรณ์พายุฝนที่แม่นยำมาก เพราะตัวมันต้องอาศัยลมและฝนพาเมล็ดไปตกยังพื้นที่ไกลออกไป แถมยังต้องผลิใบออกมาภายใน 3 วัน ไม่เช่นนั้นเมล็ดจะเน่า

“นั่นเป็นเพราะต้นไม้จะรับรู้มวลอากาศล่วงหน้า จากนั้นมันจะวางแผนวันที่จะออกดอกเพื่อให้ผลแก่จัด และร่วงหล่นจากต้นในวันที่มีลมพายุหรือฝนตก ในทางกลับกันปีไหนที่แล้งไร้ฝน ต้นไม้จะไม่ออกดอกผลเพื่อทิ้งเมล็ดลงจากต้นเลย และไม่ใช่แค่ต้นยางนาเท่านั้น แต่ต้นไม้ชนิดอื่นยิ่งอายุมากยิ่งก็บอกสภาพอากาศล่วงหน้าได้แม่นยำ” 

อาจารย์นพพรพูดยิ้มๆ ว่า ต้นไม้นั้นมีคุณประโยชน์อีกมากมายที่เราอาจคาดไม่ถึง 

นักวิทยาศาสตร์ผู้ปลูกต้นไม้ในใจคนด้วยการสร้างชุมชนนักปลูกต้นไม้ออนไลน์ 24 ชม.

04 หยัดยืนหยั่งรากลึก

ตลอดเวลาเกือบ 20 ปีที่ผ่านมา อาจารย์นพพรแจกเมล็ดพันธุ์ไม้ไปนับแสนเมล็ด สร้างพื้นที่สีเขียวไปนับพันนับหมื่นไร่ จากแปลงเพาะกล้าไม้รอบบ้าน ตอนนี้เขาสร้างสวนป่าเล็กๆ ที่มีพื้นที่เก็บเมล็ดและกล้าไม้พันธุ์หายากที่เขาเพาะด้วยตัวเอง และยินดีส่งให้คนที่มีหัวใจสีเขียวเช่นกันฟรีๆ แบบไม่มีค่าใช้จ่าย

เพราะพันธุ์ไม้บางชนิดนั้น แทบจะหายสาบสูญไปจากระบบนิเวศประเทศไทย นับจากที่มีการบุกรุกผืนป่า เปลี่ยนความหลากหลายทางชีวภาพเป็นเกษตรกรรมเชิงเดี่ยว เมล็ดพันธุ์เล็กๆ ที่อาจารย์นพพรแจกจ่ายออกไปยังเครือข่ายขุนดง จึงเป็นคลังแห่งพันธุ์ไม้ที่มีความสำคัญและเป็นความหวังของวงการป่าไม้ไทย

“จากเมล็ด เพาะให้เป็นกล้าไม้ เป็นขั้นตอนที่บางคนว่าง่าย บางคนว่ายาก ขึ้นอยู่กับวิธีการและพรสวรรค์” อาจารย์นพพรเล่ากลั้วหัวเราะ

เครือข่ายขุนดงมีทั้งคนที่รับกล้าไม้จากอาจารย์ไปปลูกเลย และก็มีอีกไม่น้อยที่รู้สึกท้าทายที่จะได้เพาะเมล็ดด้วยตัวเอง แน่นอนว่าอาจารย์คือผู้เชี่ยวชาญ การเพาะเมล็ดจึงถือเป็นสิ่งที่ไม่ยากเย็น แต่สำหรับลูกศิษย์ของอาจารย์นพพร นี่ถือเป็นภารกิจที่ต้องพิชิตเลยทีเดียว

นักวิทยาศาสตร์ผู้ปลูกต้นไม้ในใจคนด้วยการสร้างชุมชนนักปลูกต้นไม้ออนไลน์ 24 ชม.

“ลูกศิษย์บางคนเมื่อได้รับเมล็ดไป ก็เฝ้ารายงานความคืบหน้าทุกเช้าเย็น บางคนตื่นปุ๊บ ต้องรีบถลาไปดูความเปลี่ยนแปลงของเจ้าเมล็ดว่างอก แตกยอด และแตกใบ หรือยัง เป็นความสุขปนความภาคภูมิใจของคนปลูกต้นไม้อย่างเราๆ

“แทบไม่น่าเชื่อเลยว่ามีคนติดตามผมมากขึ้นทุกวันๆ เครือข่ายขุนดงก็ใหญ่ขึ้นทุกวันเช่นกัน จากที่เราแลกเปลี่ยนความรู้รวมถึงเมล็ดพันธุ์กันบนโลกออนไลน์และไปรษณีย์ เราเริ่มมาเจอกันบ้างเพื่อทำกิจกรรมช่วยเหลือสังคมด้วยกัน โดยเฉพาะการปลูกป่าและอนุรักษ์ป่าไม้ เช่น โครงการช่วยเหลือผู้ได้รับผลกระทบจากการอนุรักษ์ผืนป่า โครงการมอบขวัญและกำลังแก่คนปลูกป่า  โครงการสนับสนุนกิจกรรมของนิสิตนักศึกษาด้านการปลูกป่า”

นักวิทยาศาสตร์ผู้ปลูกต้นไม้ในใจคนด้วยการสร้างชุมชนนักปลูกต้นไม้ออนไลน์ 24 ชม.

โครงการล่าสุดที่อาจารย์นพพรกำลังทำคือ ‘โรงเรียนปลูกป่า’ ที่เปิดสอนนักเรียนรุ่นแรกตั้งแต่ พ.ศ. 2549 โดยสอนทั้งแต่การเก็บเมล็ดพันธุ์ การเพาะกล้า ไปจนถึงการดูแลรักษาให้ได้ป่าตามวัตถุประสงค์เมื่อต้นไม้เติบใหญ่ และเปิดสอนในปีต่อๆ มา ปีละ 3 รุ่น จนถึงปัจจุบัน

“ทุกเรื่องที่สอนในหลักสูตรโรงเรียนปลูกป่าเป็นไปตามหลักทางวิชาการ ซึ่งผมสอนทางช่องทางออนไลน์ของกลุ่มขุนดงมาก่อน โดยโรงเรียนปลูกป่าเน้นการสอนภาคปฏิบัติ โดยจะเปิดสอนช่วงเดือนมีนาคม-เมษายน ที่พันธุ์ไม้ชนิดต่างๆ ในพื้นที่จังหวัดขอนแก่นทิ้งเมล็ดให้สามารถเก็บไปเพาะกล้าได้”

อาจารย์นพพรเล่าต่อว่า โรงเรียนปลูกป่านั้นเปิดสอนฟรีไม่มีค่าใช้จ่าย เพราะได้ตั้งปณิธานไว้ตั้งแต่เมื่อตอนก่อตั้งกลุ่มขุนดง ว่าจะไม่ขายความรู้โดยเด็ดขาด

นักวิทยาศาสตร์ผู้ปลูกต้นไม้ในใจคนด้วยการสร้างชุมชนนักปลูกต้นไม้ออนไลน์ 24 ชม.

05 ไม้ใหญ่ที่คงอยู่คู่ผืนดิน

ต้นไม้ไม่ใช่แค่เรื่องของต้นไม้ อาจารย์นพพรเอ่ย

“ต้นไม้นั้นผูกโยงไปสู่ป่า สัตว์ คน ชุมชน สัมพันธ์โยงใยกันเป็นโครงข่ายสิ่งมีชีวิตขนาดใหญ่ สิ่งที่ผมสงสัยแะลเฝ้าหาคำตอบอยู่นานนับสิบปี ว่าเมื่อผมไม่ได้เป็นนักวิชาการป่าไม้ แล้วจะปลูกป่าในใจคนตามพระราชดำรัสของรัชกาลที่ 9 ได้อย่างไร ตอนนี้ผมได้คำตอบแล้ว

“มันคือความรู้ ความจริงใจ และความใส่ใจที่จะคอยอยู่เคียงข้างเครือข่ายขุนดงและประชาชน ที่พร้อมจะปลูกต้นไม้ และสร้างสวนป่าในพื้นที่หัวไร่ปลายนาและพื้นที่ของเขาเอง เพื่อเป็นสาธารณะประโยชน์ต่อการผลิตอากาศบริสุทธิ์ 

“เมื่อเราอยู่เคียงข้างพวกเขา พวกเขาก็พร้อมที่จะปลูกป่า และวันหนึ่งที่พวกเขาทำสำเร็จพวกเขาก็จะขยายผลและช่วยเราปลูกป่าในใจคนต่อไป”

นักวิทยาศาสตร์ผู้ปลูกต้นไม้ในใจคนด้วยการสร้างชุมชนนักปลูกต้นไม้ออนไลน์ 24 ชม.

Writer

Avatar

มิ่งขวัญ รัตนคช

อดีต Urban Designer ผู้รักการเดินทางสำรวจโลกกว้าง สนใจงานออกแบบเชิงพฤติกรรมมนุษย์ และยุทธศาสตร์การพัฒนาประเทศ เชื่อว่าทุกการเปลี่ยนแปลงเริ่มต้นจากน้ำหยดเล็กที่ไหลมารวมกัน

Photographer

Avatar

รักอิสระ มุกดาม่วง

เป็นคนจังหวัดอุดรธานี-ถิ่นภาคอีสาน โดยกำเนิด รักอิสระเคยดร็อปเรียนตอนมัธยมแล้วไปเป็นเด็กล้างจานที่ร้านอาหารไทยในอเมริกา 1 ปี ชอบเดินทางท่องเที่ยว ถ่ายรูป และสนใจภาพเชิงสารคดีเป็นพิเศษ