Neko no Hondana (Cat’s Bookshelf Tokyo) เป็นร้านหนังสือเล็ก ๆ ที่ซ่อนตัวอยู่ในย่านศักดิ์สิทธิ์ของคนรักหนังสืออย่าง Jimbocho ในโตเกียว
ย่านนี้มีร้านหนังสือจำนวนมาก เป็นแหล่งหาหนังสือมือสองระดับแพลตินัมของญี่ปุ่น จะเรียกว่าแดนสวรรค์ของคนรักหนังสือแห่งสุดท้ายในญี่ปุ่นก็พูดได้เต็มปาก แต่ Neko no Hondana ไม่ใช่ร้านหนังสือมือสองทั่วไป ที่นี่เป็นร้านที่รวบรวมเจ้าของร้านหนังสือรายย่อย (มาก ๆ) ถึง 170 คนไว้ในพื้นที่ 1 คูหา ไม่เน้นการขายเพื่อผลกำไร แต่ให้ความสำคัญกับการได้พบกันโดยบังเอิญ และมีความฝันอยากจะช่วยเหลือแมวทุกตัวบนโลกใบนี้!
ในเว็บไซต์เขียนไว้ว่า ร้านนี้บริหารโดยเจ้าของผู้หลงใหลหนังสือ ภาพยนตร์ และแมว หลังได้พบและพูดคุยกับ Naofumi Higuchi และ Kumi Mizuno สองสามีภรรยาเจ้าของร้าน ก็เข้าใจประโยคนั้นอย่างแจ่มแจ้ง ใครเล่าจะอธิบายร้านหนังสือที่เต็มไปด้วยกิมมิกทุกตารางนิ้วได้ดีไปกว่าสองคนนี้
แบ่งปันความเป็นเจ้าของร้านหนังสือ
Neko แปลว่า แมว Hondana แปลว่า ชั้นหนังสือ ชื่อร้านหมายถึงชั้นหนังสือของแมว ตรงตามชื่อร้านภาษาอังกฤษ Cat’s Bookshelf Tokyo เลย แต่มนุษย์อย่างพวกเราติดต่อขอเจ้านายเช่าพื้นที่นำหนังสือที่ชอบมาวางขายได้
ภายในร้านมีชั้นหนังสือเต็ม 3 ฝั่งผนัง แต่ละชั้นแบ่งเป็นช่องขนาด 30 x 35 เซนติเมตร รวมทั้งหมด 170 ช่องให้เลือกจับจองได้ตามใจ บางคนก็เลือกจากตำแหน่ง บางคนก็เลือกจากหมายเลขที่ถูกใจ ถึงก่อนมีสิทธิ์ก่อน โดยทั่วไปผู้เช่าชั้นจะนำอะไรมาวางขายก็ได้ ทั้งหนังสือใหม่ หนังสือเก่า Zine โดจิน หนังสือพิมพ์เอง หรือดนตรีอย่างซีดี ดีวีดี แผ่นเสียง ขอเพียงแค่ไม่ใช่สิ่งที่มีเนื้อหาผิดกฎหมาย สื่อลามกอนาจาร หรือการเชื้อเชิญคนเข้าลัทธิ/ขายตรงต่าง ๆ
“เหตุผลที่เลือกทำช่องขนาดนี้ เพราะอยากให้วางหนังสือเล่มใหญ่ ๆ อย่างพวกหนังสือภาพได้ด้วยค่ะ ร้านหนังสือทั่วไปไม่ค่อยมีที่วางหนังสือพวกนี้ นอกจากสูงแล้วยังลึกด้วย เผื่อคนนำแผ่นเสียงมาวาง นี่ก็ยังรอคนนำแผ่นเสียงมาวางอยู่นะคะ” คุมิ เจ้าของร้านคนสวยอธิบายที่มาที่ไปพร้อมรอยยิ้ม
Neko no Hondana เพิ่งเปิดได้ 2 – 3 เดือน แต่มีคนมาจับจองพื้นที่แล้วมากมายแม้ไม่ได้โปรโมตล่วงหน้า อีกทั้งยังรวบรวมคนจากหลายวงการ เช่น อาจารย์มหาวิทยาลัย คุณแม่บ้าน พนักงานบริษัท นักเต้น ผู้กำกับ ช่างภาพ นักวาดภาพประกอบ
“ก่อนเปิดร้านไม่ได้คิดว่าจะมีคนอยากเปิดร้านหนังสือเยอะขนาดนี้นะคะ แม้แต่คนรู้จักก็บอกว่าน่าสนใจ อยากลองเช่าชั้นดูบ้าง ส่วนตัวฉันชอบหนังสืออยู่แล้วเลยอยากเปิดมาโดยตลอด ตอนเปิดก็ไม่รู้เลยค่ะว่าจะเป็นยังไง แค่อยากลองดู” คุมิเล่า
“ในใบสมัครเช่าชั้น เรามีช่องให้เขียนแรงจูงใจในการสมัคร มีหลายคนเลยครับที่เขียนว่าอยากเปิดมานานแล้ว” นะโอะฟุมิเสริม
สิ่งที่ทางร้านเตรียมไว้ให้ใช้เหมือนกัน มีเพียงป้ายชื่อร้านและใบบอกราคาที่มีน้องแมวโลโก้ร้านแสนน่ารัก นอกจากจะได้เลือกหนังสือมาวางขายตามใจชอบ เจ้าของร้านยังได้รับอิสระในการตกแต่งจัดวางหนังสือ และขอใช้โต๊ะไม้ใหญ่กลางร้านในการจัดซุ้มโปรโมตหนังสือได้ ที่สำคัญ ใครอยากทดลองเป็นผู้จัดการร้านหนังสือมาเฝ้าเองด้วย ก็ติดต่อทั้งสองได้เลย
Share Passion
ในเว็บไซต์เขียนไว้ชัดเจนเลยว่า คนที่สนใจมาเช่าชั้นหนังสือ อย่าคาดหวังผลกำไรจะดีกว่า
Neko no Hondana เก็บค่าแรกเข้า 11,000 เยน และค่าเช่ารายเดือน 4,400 เยนซึ่งนับว่าเป็นมิตรมาก เราไม่แน่ใจด้วยซ้ำว่าต่อให้มีคนเช่าครบ 170 ช่อง จะได้ค่าเช่าร้านหรือยัง ด้วยความที่เจ้าของร้านเป็นคนรักหนังสือและเข้าใจฝันของคนแบบเดียวกัน เลยอยากสร้างโอกาสให้คนเหล่านั้นได้สัมผัสประสบการณ์และความสนุกในการเปิดร้านหนังสือของตัวเอง เช่น การตั้งชื่อ การเลือกหนังสือมาขาย การตกแต่งร้านและการโปรโมตกรุบกริบในโซเชียลมีเดีย
อาจจะเพราะแนวทางชัดเจนตั้งแต่แรก ที่นี่จึงรวบรวมคนหลายสไตล์ หลากความถนัดและความสนใจมาไว้ด้วยกัน แต่ละช่องมีความเป็นตัวของตัวเองสูงมาก และรวมหนังสือสุดแรร์ที่แสดงถึงความอินอันเข้มข้น
ตัวอย่างเช่น อาจารย์มหาวิทยาลัยซึ่งจัดเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติ เลือกนำหนังสือเกี่ยวกับภาพยนตร์ ใบปลิว บุ๊กเลตของเทศกาลต่าง ๆ ที่หาซื้อที่ไหนไม่ได้มาขาย แล้วก็ยังมีนักเต้นทาสแมวชื่อดังผู้ผันตัวมากำกับหนัง นักวาดมีชื่อเสียงซึ่งร่วมงานกับหนังที่เราคุ้นเคยกันดีอย่าง อุลตร้าแมน, ก๊อตซิล่า รวมไปถึงทำโปสเตอร์ให้หนังฮอลลีวูดอย่าง Ready Player One นำหนังสือออกแบบและหนังสือสุดเท่ที่เพื่อนนักวิจัยของเขารวบรวมข้อมูลภาษาต่าง ๆ ในหนังและนิยายที่ไม่มีอยู่จริงมาทำเป็นสารานุกรมเล่มยักษ์ เขียนเอง พิมพ์เอง ไม่มีขายที่ไหน แรร์ในแรร์ ทำด้วยใจล้วน ๆ
“เล่มนี้เจ้าของไม่ได้อยากขายนะคะ แต่อยากเอามาให้คนอื่นได้รับรู้ว่ามีหนังสือแบบนี้อยู่ด้วยนะ” คุมิหัวเราะพลางเล่าเพิ่มเติมว่า ผู้เช่าชั้นที่นี่ต่างสมัครเข้ามาด้วยวัตถุประสงค์แตกต่างกัน
“บางคนก็แค่อยากแชร์ความชอบของตัวเอง บางคนก็มาด้วยความตั้งใจที่ต่างออกไปเลย เช่น ช่องนี้เป็นหนังสือของศาสตราจาย์ด้านเศรษฐศาสตร์ชื่อดังของมหาวิทยาลัยโตเกียว ตัวอาจารย์ท่านเสียไปแล้ว แต่ลูกสาวเห็นพ่อมีหนังสือเยอะ จึงเช่าช่องนี้แล้วนำหนังสือและของใช้บนโต๊ะทำงานของพ่อมาวาง เพราะอยากทำเหมือนคุณพ่อยังอยู่
คนมาเช่าชั้นที่นี่ไม่มีใครคิดเรื่องขายเพื่อเงินจริงจัง ไม่งั้นเลือกหนังสือที่ขายง่าย ๆ ก็ได้ ส่วนมากมองว่าที่นี่เป็นงานอดิเรก ทำเพื่อความสนุกมากกว่าค่ะ”
แม้ตัวร้านและผู้เช่าชั้นจะแทบไม่แสวงหาผลกำไร แต่กำไรที่ได้จะถูกแบ่งไปสนับสนุนองค์กรดูแลแมวต่าง ๆ ด้วย เจ้าของร้านออกตัวตั้งแต่ในเว็บแล้วว่าเป็นทาสแมว จึงไม่น่าแปลกใจที่เราจะได้เห็นการตกแต่งด้วยแมวในรูปแบบต่าง ๆ เต็มไปหมด โลโก้เจ้าเหมียวขนฟูดูรักการอ่าน ก็ได้แบบมาจากเจ้านายของทั้งคู่ (ในร้านมีรูปตัวจริงให้ดูด้วยนะ) ลูกค้าหลายคนที่พลัดหลงเข้ามาในร้าน ก็คือทาสที่โดนตุ๊กตาน้องแมวกวักบนชั้นตกเข้ามา
“ฉันชอบแมวมาก จนอยากจะให้แมวทุกตัวบนโลกนี้มีความสุข นั่นก็เป็นหนึ่งในจุดประสงค์ของการทำร้านนี้ค่ะ”
แบ่งปันการพบกันโดยบังเอิญ
ส่วนอีกจุดประสงค์หลักของการทำร้านนี้คือ การสร้างโอกาสให้คน หนังสือ และสิ่งของ ได้มาพบกันโดยบังเอิญ เพราะสมัยนี้คนส่วนมากซื้อหนังสือในอินเทอร์เน็ต ซึ่งลดโอกาสจะได้เจอหนังสือที่อาจจะชอบโดยไม่ได้ตั้งใจ เช่น หนังสือเล่มที่อยู่ข้าง ๆ กับเล่มที่ตั้งใจมาซื้อหรือเล่มอื่นบนชั้นที่บังเอิญสะดุดตา
“เสน่ห์ของร้านหนังสืออยู่ตรงนั้นนะครับ” นะโอฟุมิ ผู้เป็นทั้งเจ้าของร้าน ครีเอทีฟไดเรกเตอร์ของ Dentsu ผู้กำกับหนังและนักเขียนเริ่มเกริ่น
“ตามนั้นเลยค่ะ ถ้าซื้อในเว็บ เราจะได้เล่มนั้นเล่มเดียว แต่ถ้ามาที่ร้าน เจอเล่มอื่น ๆ เราอาจจะซื้อเล่มอื่นแทนก็ได้ การซื้อของที่ตัวเองต้องการ เราก็จะไม่ได้ก้าวข้ามตัวเอง สมมติเข้ามาเดินเล่น ๆ ที่นี่ อาจจะ อ๊ะ เล่มนี้ เดินไปอีกหน่อยอาจจะแบบ เอาเล่มนี้ดีกว่า การมาที่ร้านหนังสือเหมือนเราได้ทำความรู้จักตัวตนที่เราก็ยังไม่รู้จัก ฉันคิดว่าการได้พบเจอโดยบังเอิญเป็นเรื่องที่สำคัญมากเลยค่ะ ดังนั้นเลยอยากสร้างบรรยากาศแบบนั้นขึ้นมาในโลกแห่งความเป็นจริง”
นอกจากคนกับหนังสือแล้ว Neko no Hondana ยังอยากเชื่อมโยงผู้คนเข้าหากันด้วย เช่น ระหว่างผู้เช่าชั้น ลูกค้ากับผู้ขาย รวมไปถึงกับสองสามีภรรยาผู้ก่อตั้งด้วย
“เวลามีคนมาซื้อหนังสือ บางทีเขาจะถ่ายรูปอัปลงโซเชียล พร้อมแท็กเจ้าของร้านว่าซื้อเล่มนี้มา พวกเขาเลยได้รู้จัก คุยกันทางออนไลน์ หรือบางทีผู้เช่ามาดูชั้น เห็นของคนอื่น เอ้ย คนนี้ดูน่าสนใจ อยากลองอ่านหนังสือของคนนี้ ถ้าไม่มีที่นี่ คนเหล่านี้ก็คงไม่ได้มาเจอกัน ฉันอยากสร้างการพบเจอกันเยอะ ๆ ค่ะ” อดีตก๊อปปี้ไรเตอร์สาวเล่าด้วยสายตาเป็นประกาย
การพบเจอดูจะเป็นเรื่องสำคัญของร้านจริง ๆ แม้แต่คอนเซ็ปต์การเจอกันโดยบังเอิญครอบคลุมไปถึงการตกแต่งอินทีเรียของร้านด้วย!
“บรรยากาศของร้านนี้ก็สร้างจากการเจอกันของสิ่งของที่ไม่น่ามีทางมาเจอกันได้เลยในสมัยก่อน เช่น ไม้แกะสลัก ซึ่งใช้สำหรับตกแต่งวัดญี่ปุ่น เป็นของเก่าแก่ที่มีอายุประมาณ 160 ปี โต๊ะไม้ที่วางอยู่กลางร้านซึ่งเป็นของเก่าอายุ 100 ปีจากอังกฤษ แชนเดอเลียนี้อายุประมาณ 50 ปี ได้มาจากยุโรป สิ่งของจากต่างสถานที่และช่วงเวลาก็ได้มาเจอกันที่นี่โดยบังเอิญ เราไม่อยากให้ที่นี่เป็นแค่จุดที่คนกับสิ่งของมาเจอกัน อินทีเรียเลยทำตามธีมนั้นด้วย” คุมิพาชมร้านพลางเล่ารายละเอียดเล็ก ๆ น้อย ๆ อย่างตั้งใจ
เมื่อถามเธอว่าทำไมใส่ใจกับเรื่องนี้ขนาดนี้ เธอหัวเราะร่าก่อนตอบว่า ถ้าเธอสนุก คนอื่นก็น่าจะสนุกเหมือนกัน
“การได้พบเจอโดยบังเอิญ เป็นต้นกำเนิดของการสร้างสรรค์สิ่งต่าง ๆ ซึ่งเปลี่ยนแปลงชีวิตเรามากกว่าที่คิดนะคะ”
แบ่งปันความเหงา
คำถามสุดท้ายของวันนี้คือ ทำไมกล้าเปิดร้านหนังสือในช่วงที่โควิดก็ยังดูไม่มีวี่แววจะคลี่คลาย
คำตอบที่ได้เกินความคาดหมายของเราไปไกลนัก
พวกเขาบอกว่าร้านหนังสือเป็นสถานที่ที่เรียกว่ากำลังดี สำหรับคนที่อยากออกจากบ้านช่วงโควิด
“คนอยู่บ้านนาน ๆ ไม่ได้เจอคนก็อาจจะอยากออกจากบ้านบ้าง ร้านหนังสือเป็นจุดที่ความเสี่ยงน้อย แวะมานิด ๆ หน่อย ๆ ได้อย่างสบายใจ” นะโอฟุมิเริ่มเล่า
“ร้านหนังสือมีพื้นที่กว้าง ไม่ใช่สถานที่ที่คนจะมารวมตัวกันอย่างแออัด คนที่มาก็ต่างคนต่างเลือกเงียบ ๆ ค่ะ” ภรรยาคนสวยช่วยอธิบายเพิ่มเติม
“นอกจากนี้ร้านเราไม่เหมือนร้านอื่น เรามีคนมากมายมาเช่าชั้นขายหนังสือ หนังสือมีความหลากหลายกว่าร้านทั่วไปมาก เพราะความสนใจของแต่ละคนไม่เหมือนกันเลย เวลามีคนซื้อหนังสือของใคร ก็มักจะไปทักทายกันในทวิตเตอร์หรือโซเชียลอื่น ๆ ว่าอ่านแล้วนะ กลายเป็นได้เพื่อนใหม่ผ่านการพบเจออีกรูปแบบในช่วงโควิด สื่อสารกันได้ปลอดภัย
“พวกเราแค่ลองเปิดดู ปรากฏว่ามีคนได้ประโยชน์จากสิ่งนี้มากกว่าที่คิดก็ตกใจเหมือนกันครับ แต่ดีใจนะ” ทั้งคู่หัวเราะพร้อมกันเป็นการปิดการสนทนาอย่างรื่นเริง
Neko no Hondana
ที่ตั้ง : 2 Chome-2-6 Nishikanda, Chiyoda City, Tokyo 101-0065 Japan (แผนที่)
วัน-เวลาทำการ : เปิดวันพฤหัสบดี-อาทิตย์ เวลา 14.30 – 19.30 น.
เว็บไซต์ : nekohon.tokyo
Instagram : catsbookshelftokyo
