‘นี่น่าจะเป็นวัยรุ่นที่ให้ความรู้สึกสบายๆ ที่สุดตั้งแต่เคยสัมภาษณ์มา’…

นี่คือประโยคที่อยู่ในใจของเราตลอดเวลาที่ได้คุยกับน้อง น้ำหวาน-กันตพร ขจรเสรี

แรกเห็นเราก็คิดว่าเด็กบัญชี จุฬาฯ ปี 4 คนนี้คงเป็นเด็กที่เรียนเก่งคนหนึ่ง จนได้พูดคุยกับน้องไปเรื่อยๆ ก็ต้องสะดุดกับเรื่องราวมากมายในชีวิตของเธอ เช่น 

การเป็นไอดอลเกิร์ลกรุ๊ปที่ลาออกจากวงเพราะอยากมีเวลาปฏิบัติธรรม การเป็นตัวแทนเยาวชนไทยเข้าร่วมประชุมงาน International Buddhist Youth Exchange Program โดยองค์การพุทธศาสนิกสัมพันธ์แห่งโลกที่ประเทศเกาหลีใต้ การเป็นเจ้าของยูทูบแชนแนลชื่อ Ms Namwarn (มิสน้ำหวาน) ที่อยากพูดเรื่องการปฏิบัติธรรมให้ง่ายและเข้าถึงคนรุ่นใหม่ และการรวมกลุ่มกับเพื่อนๆ เพื่อทำหลักสูตรการฝึกสติสำหรับเด็กรุ่นใหม่ชื่อ ‘Mind Venture’

ยิ่งคุยยิ่งพบว่าชีวิตน้องช่างน่าสนใจ ยิ่งฟังยิ่งได้ยินว่าโลกภายในของน้องช่างกว้างใหญ่ไพศาล 

เนื่องในโอกาสที่ยุวพุทธิกสมาคมแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์จะมีงานครบรอบ 70 ปีใน พ.ศ. 2563 เราจึงขอโอกาสคุยกับตัวแทนเยาวชนจากบ้านแห่งธรรมหลังนี้เลยแล้วกัน

ชีวิตเราเอาไงดี?

สักครั้งในชีวิตนี้ เราคงเคยถามตัวเองว่า ‘เกิดมาทำไม’

ทำไมถึงมีมนุษย์มากมายอยู่บนโลก ทุกคนมาจากไหน มาทำอะไรที่นี่ และกำลังจะมุ่งหน้าไปไหน

คำถามนี้มาสู่ชีวิตเด็กหญิงน้ำหวานในวัย 8 ขวบจากการเดินผ่านหนังสือชื่อ ชีวิตเราเอาไงดี ซึ่งทำให้เด็กหญิงตัวน้อยเกิดความสงสัยว่า “นั่นน่ะสิ เอายังไงดี เราเกิดมาทำไมนะ” และเหมือนจักรวาลจัดสรร เมื่อพ่อแม่อยากหากิจกรรมที่มีประโยชน์ให้น้ำหวานทำในช่วงปิดเทอม จึงส่งเด็กหญิงอายุ 8 ขวบคนนี้ไปค่ายเยาวชนที่จัดโดยยุวพุทธิกสมาคมแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ องค์กรทางศาสนาที่ดำเนินงานเผยแผ่ธรรมะมานานกว่า 69 ปี เพื่อให้พระธรรมเป็นเครื่องนำทางชีวิตของผู้คน ผ่านการจัดกิจกรรมมากมายสำหรับเยาวชนและบุคคลทั่วไป โดยเน้นหลักวิปัสสนากรรมฐานตามแนวสติปัฏฐาน 4 

 สถานที่แห่งนี้คือจุดเริ่มต้นในการค้นหาคำตอบที่น้ำหวานสงสัยว่า ‘เกิดมาทำไม’

“ตอนเด็กๆ เราเป็นคนขี้อายมาก ไม่กล้าพูดกับผู้ใหญ่ ไม่กล้าแสดงความคิดเห็น ชอบหลบหลังพ่อแม่ แล้วก็เป็นคนที่ชอบสงสัย ชอบคิดตั้งคำถาม จำได้ว่าประมาณแปดขวบ เราซื้อหนังสือชื่อว่า ชีวิตเราเอาไงดี เพราะว่าตรงหน้าปกมันมีเขียนว่า ‘เราเกิดมาทำไม’ ซึ่งเป็นคำถามที่เราสงสัยมาตั้งแต่เด็กๆ คืออยู่ดีๆ มันก็ตั้งคำถามขึ้นมาว่าทำไมเราถึงมีร่างกาย ทำไมถึงเป็นมนุษย์แบบนี้ มันแค่สงสัยเฉยๆ แล้วระหว่างที่กำลังสงสัยพ่อแม่ก็ส่งไปค่ายธรรมะสำหรับเด็กและเยาวชนของยุวพุทธฯ เพราะเห็นพี่สาวไปแล้วมีความเปลี่ยนแปลง เหมือนเป็นคนมีสติมากขึ้น ก็เลยส่งน้ำหวานเป็นคนต่อไป

“ครั้งแรกที่ได้ปฏิบัติธรรมเป็นค่ายสี่วันสามคืนของเยาวชนรุ่นเจ็ดถึงสิบขวบ เราจำภาพได้ว่ามันมีการสวดมนต์ นั่งสมาธิ มีกิจกรรมฝึกสติ คือจำรายละเอียดหลักๆ ไม่ค่อยได้ แต่จำได้ว่าครูใจดีและเจอเพื่อนที่หลากหลาย แล้วก็จำความรู้สึกได้ว่าเราคิดถึงพ่อกับแม่ แล้วก็เหมือนเกิดศรัทธามั้ง

“ตอนนั้นเรารู้สึกว่าเราชอบบรรยากาศที่มันสงบ แล้วก็เชื่อเรื่องการสวดมนต์ เวลาที่เราไม่สบายใจหลังจากสวดมนต์มันเห็นผลได้ชัดเลยว่าอารมณ์เปลี่ยนแปลง ตอนนั้นเราแค่เห็นว่าเออ มันช่วยมากๆ เพราะฉะนั้นเราควรทำให้บ่อยขึ้นเพราะว่าเราเห็นประโยชน์ หลังจากความศรัทธาตรงนั้นก็ทำให้เราไปคอร์สของยุวพุทธฯ เรื่อยๆ ที่นี่มีหลักสูตรปฏิบัติธรรมเบื้องต้นสามวัน หลักสูตรเข้มข้นเจ็ดวัน สิบห้าวัน หลักสูตรสำหรับเด็กและเยาวชน แล้วก็มีกิจกรรมอื่นๆ ทั้งปี”

เมื่อเห็นว่าน้ำหวานไปปฏิบัติธรรมมาเยอะขนาดนี้ มันมีคำถามพรั่งพรูเข้ามาในหัวเรามากมาย ทำไมวัยรุ่นคนหนึ่งถึงไปปฏิบัติธรรมบ่อยๆ นั่งสมาธิมันไม่น่าเบื่อสำหรับชีวิตวัยรุ่นที่กำลังพลุ่งพล่านเหรอ การปฏิบัติธรรมช่วยอะไรในชีวิตน้อง และก็อดถามไม่ได้ว่าน้องเจอคำตอบที่ชีวิตตามหาหรือยัง

เราเลยถามทั้ง 4 คำถามออกไปพร้อมๆ กัน น้องน้ำหวานนั่งยิ้มสบายๆ แล้วบอกว่า “หนูจะเล่าเรื่องนึงให้ฟังค่ะ”

ชีวิตนี้มีพายุ

“หนูเคยอยู่วงไอดอลวงหนึ่งประมาณสี่เดือน แล้วตัดสินใจลาออกมาเพราะอยากมีเวลาปฏิบัติธรรม”

ว่าไงนะ…

“หนูเคยไปค่ายค้นหาตัวเองแล้วก็พบว่าตัวเองอยากเป็นนักแสดง แต่ครอบครัวไม่สนับสนุนเพราะเขาอาจจะกังวลหลายๆ อย่างเกี่ยวกับอาชีพนี้ เราก็โอเค ก็เรียนบัญชี จุฬาฯ ซึ่งเราโอเคกับมันนะ แต่เรายังคาใจเรื่องความฝันนี้ตลอด จนได้ไปคุยกับพี่คนหนึ่ง เขาบอกเราว่าถ้าอยากรู้ก็ลองทำเลย จะได้ไม่มีอะไรค้างคา เลยลองก้าวเข้าไปอยู่ในวงการไอดอลเกิร์ลกรุ๊ป ช่วงนั้นสภาวะจิตใจเราค่อนข้างปั่นป่วนมาก เพราะชีวิตไอดอลมัน Fast move มีเรื่องเข้ามาเต็มไปหมด ไม่ว่าจะเป็นเรื่องงาน สังคม เพื่อน วันๆ เราเอาแต่กังวลเรื่องของตัวเอง เวลาจะทำอะไรก็คิดว่าตัวเราจะได้อะไร เราไม่มี Mindset แบบคนอื่นจะได้อะไร สังคมจะได้อะไร มันก็เลยค่อนข้างดาวน์ ดาวน์มากๆ พอมีการปรับเปลี่ยนสัญญาให้ลาออกได้ เราก็เลยลาออกเพราะอยากมีเวลาปฏิบัติธรรม (หัวเราะ) เราอยากมีเวลาให้ตัวเองได้ทบทวน ตั้งสติ ได้อยู่กับชุมชนที่ซัพพอร์ตเราเรื่องการปฏิบัติธรรม

“พอลาออกมาเราก็ลองหาที่ปฏิบัติธรรม เราเลยไปเข้าคอร์สของท่านอาจารย์โกเอ็นก้า ก็พบว่าเป็นประสบการณ์ที่เปลี่ยนชีวิตมาก มากที่สุดแล้ว ตอนอยู่ที่นั่นได้เรียนรู้อะไรเกี่ยวกับร่างกายและจิตใจในมุมที่ไม่เคยสัมผัสมาก่อน เหมือนเข้าไปเจอและเห็นธรรมชาติของมัน เข้าใจมันมากขึ้น จากเราเป็นคนที่เอาแต่คิดว่าตัวเราได้อะไรจากสิ่งนี้ พอกลับออกมาเหมือนได้รับดวงตาดวงใหม่ เหมือนทำให้เราเข้าใจชีวิตมากขึ้น เหมือนเราเริ่มที่จะเห็นมองเห็นว่าทำสิ่งนี้เพื่อประโยชน์อะไรต่อคนอื่น มันอยากส่งต่อสิ่งดีๆ ให้คนอื่น

“ถ้าถามว่าการปฏิบัติธรรมมันดียังไง มันช่วยให้เราเท่าทันความคิดจิตใจของตัวเอง เวลาเรามีสมาธิมากๆ และมีสติประกอบด้วย พออารมณ์อะไรสักอย่างเกิดขึ้นเราเห็นมันทันมากขึ้น อย่างวันหนึ่งขณะปฏิบัติ เราซึ่งกลัวจิ้งจกมากโดนจิ้งจกกระโดดมาแปะตรงประตูห้อง แล้วเหมือนเราเห็นทันความรู้สึกว่า เห้ย พอเจอแล้วมันขนลุกทันทีเลย เห็นหัวใจเต้นแรง แล้วพออยู่กับความรู้สึกที่ไม่ได้ปรุงแต่งต่อก็ได้เห็นจริงๆ ว่าจิ้งจกมันก็เป็นจิ้งจก แต่ว่าเพราะเราไปจำภาพ ขยายนิยามของเรา เราเลยกลัว สุดท้ายก็เปิดประตูเข้าห้องโดยไม่มีอะไร ไม่ได้กรี๊ด ตกใจ มันมีความนิ่งมากขึ้น แล้วก็มองจิ้งจกด้วยสายตาที่เปลี่ยนไป 

“แต่สิ่งที่ทำให้เราเปลี่ยนแปลงภายในมากที่สุดในคอร์สท่านโกเอ็นก้า คือการกลับมาเห็นคุณค่าของตัวเอง จริงๆ เราเป็นคนมีปัญหาหนึ่งมาตลอด อาจเป็นเพราะย้ายโรงเรียนไปเจอสังคมใหม่ คือเราค่อนข้างดูถูกตัวเองและต้องการการยอมรับจากคนอื่น ซึ่งคิดว่านี่น่าจะเป็นปมปัญหาของเด็กวัยรุ่นหลายๆ คน พอเรามีสติเรียนรู้ร่างกายและจิตใจไปเรื่อยๆ แล้วใจมันนิ่ง เราก็ได้ไปเจอเด็กน้อยในตัวเอง เป็นเด็กหญิงน้ำหวานที่เราไม่ชอบ ที่เรา Ignore ที่เราทอดทิ้งเขาไป (ร้องไห้) เราได้เจอเขา ได้นอนกอดตัวเองร้องไห้ มันอยากจะขอบคุณเขา อยากจะบอกว่าเรารักน้ำหวานในแบบที่ไม่มีเงื่อนไขว่าเขาต้องเก่ง ต้องดี ต้องเป็นคนแบบไหน แต่มันรู้สึกว่าเขาดีพอแล้ว แค่เป็นเขา มันโอเคมากนะไม่ว่าเราจะเป็นอะไร (ร้องไห้) พอรักตัวเองได้มันดีมากๆ มันเหมือนเป็นอิสระ ไม่ต้องใช้ชีวิตด้วยความกลัวหรือกังวลว่าเราจะดีมั้ย เราจะทำได้มั้ย แต่เราได้ทำสิ่งต่างๆ ด้วยพลังงานของความรักจริงๆ

“นั่นแหละค่ะ ที่จะบอกคือการปฏิบัติธรรมมันไม่ใช่แค่การมาเดิน มานั่ง มันคือการที่เราใช้ชีวิตอย่างเท่าทันปัจจุบันเรียนรู้ร่างกายและจิตใจของเรา คือน้ำหวานก็เป็นเด็กทั่วไปเลยนะพี่ มีด้านมืด ไม่เพอร์เฟกต์ ยังโลภ โกรธ หลง ยังดาวน์ แต่สิ่งที่เปลี่ยนไปคือเรามีเครื่องมือของสติ เหมือนเราเป็นเรือในทะเลแล้วเจอพายุ สติเหมือนเป็นสิ่งที่ช่วยให้เรือไม่พลิกคว่ำหรือจมในพายุ มันมีสิ่งที่เราพอจะเกาะได้” 

นี่น่าจะเป็นวัยรุ่นที่ให้ความรู้สึกสบายๆ ที่สุดตั้งแต่เคยสัมภาษณ์มา…

ในหัวเราก็ยังได้ยินเสียงเดิมๆ ขณะสัมภาษณ์น้องน้ำหวานคนนี้

ยุวพุทธฯ… บ้านที่สร้างเมล็ดพันธุ์ของต้นไม้ใหญ่

“ภาพของคนทั่วไปเวลานึกถึงการปฏิบัติธรรมคือนั่งสมาธิ สวดมนต์ยาวๆ และเดินจงกรม ซึ่งความรู้สึกที่จะเกิดขึ้นคือน่าเบื่อมาก แต่ถ้ามีวัยรุ่นสักคนเขาอยากทำอย่างนี้เหมือนกัน อยากมีสติ น้ำหวานอยากแนะนำเขาว่ายังไง” เราถามน้ำหวาน

“ก่อนอื่นขออธิบายคำว่าการปฏิบัติธรรมก่อน แน่นอนว่ามันจะมีการปฏิบัติในรูปแบบนั่งสมาธิ สวดมนต์ เดินจงกรม เพื่อให้เราได้ลองฝึกเป็นแนวทาง แต่น้ำหวานคิดว่าความจริงแล้วมันคือการฝึกสติในชีวิตประจำวัน เช่น เรารอรถไฟฟ้า พูดคุย กินข้าว เราก็แค่รู้เท่าทันปัจจุบันของตัวเอง รู้สิ่งที่เกิดขึ้นตามความเป็นจริงของมัน โดยเรามองมันด้วยจิตใจที่มีความเมตตา ไม่ได้ไปตัดสินมัน จะรู้อะไรก็ได้ สิ่งที่เกิดขึ้นในร่างกาย จิตใจ

“ถ้าจะให้แนะนำอะไรก็คงลองฝึกผ่านแอปก็ได้ ทุกวันนี้มีแอปที่ทำมาเพื่อ Mindfulness เยอะมาก เช่น Headspace หรือ Calm หรือไม่ก็ลองหาวิถีปฏิบัติหรือครูบาอาจารย์ที่ใช่สำหรับเรา เพราะแต่ละที่ แต่ละชุมชน มีบรรยากาศที่แตกต่างกันออกไป แต่แก่นมันจะเหมือนกัน อย่างเพื่อนเราก็ชอบไปของหมู่บ้านพลัม ก็อยากให้ได้ไปในชุมชนที่ใช่ ฝึกวิธีที่ใช่สำหรับแต่ละคน และอยากให้กำลังใจทุกคนที่กำลังเริ่มว่านี่เป็นจุดสตาร์ทที่ดีมากในการดำเนินชีวิต

“สำหรับหวาน ตอนนี้ที่ๆ ใช่ก็คงเป็นที่ยุวพุทธิกสมาคมแห่งประเทศไทยฯ เพราะมันเหมือนที่ๆ เราเติบโตมา เป็นบ้านที่ให้สิ่งมีค่ากับเรา เป็นเมล็ดพันธุ์มีค่าเพราะมันเอาไปปลูกแล้วเป็นต้นไม้ใหญ่ที่ให้ร่มเงาได้ เมล็ดพันธุ์นั้นเป็นเมล็ดของความเชื่อว่า คนเราสามารถพัฒนาได้และให้ใช้ชีวิตอย่างมีสติ ตอนนี้เรายังไปที่นั่นเสมอ ไปช่วยเป็นกระบวนกร เป็นครูพี่เลี้ยง ไปทำกิจกรรมต่างๆ เป็นตัวแทนเยาวชนไปประชุมองค์กรพุทธศาสนิกสัมพันธ์แห่งโลก เราชอบบรรยากาศที่นี่เพราะห้องปฏิบัติธรรมค่อนข้างดี และมีหลายคอร์สให้เลือกตามจริตของแต่ละคน ถ้าใครอยากเริ่มเส้นทางปฏิบัติธรรมอาจจะมาลองเริ่มที่นี่ได้เช่นกัน”

น้องน้ำหวานเล่าให้ฟังว่าปีหน้ายุวพุทธิกสมาคมแห่งประเทศไทยฯ จะจัดงานฉลองครบรอบ 70 ปี ซึ่งมีกิจกรรมมากมายที่น้องน้ำหวานจะไปช่วยในฐานะตัวแทนเยาวชนของสมาคม โดยเฉพาะโครงการธรรมบรรยายปฏิบัติภาวนาในหัวข้อ ‘เอตทัคคะและพระอริยสาวกในพระพุทธศาสนา’ ศึกษาประวัติของพระอรหันต์ พระเถรี อุบาสก และอุบาสิกา เพื่อสร้างแรงบันดาลใจสำหรับทุกคนที่กำลังเดินในเส้นทางแห่งสตินี้

น่าแปลกที่วันนี้เราเริ่มต้นชวนน้องน้ำหวานคุยเรื่องการปฏิบัติธรรมที่ยุวพุทธิกสมาคมแห่งประเทศไทยฯ ไปสู่การเข้าคอร์สปฏิบัติธรรมของท่านอาจารย์โกเอ็นก้า ก่อนจะไปต่อกันเรื่องวิถีของหมู่บ้านพลัม โดยนั่งคุยกันที่สวนโมกข์ กรุงเทพ

คงเป็นเพราะการเรียนรู้ร่างกายและจิตใจไม่ได้จำกัดเฉพาะสำนักใดสำหนักหนึ่ง แต่เป็นเรื่องสากลที่มนุษย์ในโลกอยากเรียนรู้เพื่อทำความเข้าใจตัวเอง และมีวิธีการเข้าถึงองค์ความรู้นี้หลากหลายช่องทางอย่างที่น้องน้ำหวานพยายามอธิบายเรามา

ชีวิตเรา… เอาไงดี

เราคุยกันมาถึงช่วงสุดท้าย บรรยากาศในสวนโมกข์กรุงเทพ ช่วงวันเสาร์เช้าที่คนไม่พลุกพล่านช่างสงบเย็น สบาย เด็กหญิงตรงหน้ากำลังยิ้มสบายๆ ชมบรรยากาศ

“ตอนนี้น้ำหวานเจอคำตอบแล้วหรือยังว่าเกิดมาทำไม” เราถามคำถามสุดท้าย

“อืม คิดว่าเราเกิดมาค้นหาคำตอบนี่แหละว่าเกิดมาทำไม หวานคิดว่าชีวิตมันจะให้บทเรียนหรือคีย์เวิร์ดอะไรบางอย่างกับเราเรื่อยๆ ในตลอดเส้นทางที่เราเดินมาในชีวิต ตอนนี้คำที่หวานได้มาคือการสร้างความสมดุลให้ชีวิตตัวเองและผู้อื่น

“มันเหมือนเรื่องทางสายกลาง หวานเลยอยากเป็นส่วนที่ได้ช่วยสร้างสติ สร้างความสมดุลให้ใครก็ตาม ตอนนี้เลยทำยูทูบแชนแนลเรื่อง Mindfulness สำหรับคนรุ่นใหม่ อยากทำให้การฝึกสติเป็นเรื่องง่ายและเข้าถึงได้ เลยไปสัมภาษณ์คนที่เคยมีประสบการณ์และเล่าประสบการณ์ของตัวเอง แล้วก็กำลังรวมกลุ่มชื่อ Mind Venture อยากจะ Integrate Mindfulness มาให้เด็กเข้าใจ ตอนนี้กำลังฟอร์มทีมและหาคนที่สนใจทำคอร์สด้วยกัน

“หวานชอบคำสอนหนึ่งของพระพุทธเจ้ามากๆ คือเรื่อง ‘อนิจจัง’ ความไม่เที่ยง ทุกอย่างที่เกิดขึ้นจะค่อยๆ เสื่อมสลาย สุดท้ายไม่มีอะไรอยู่อย่างถาวรรวมถึงชีวิตเราด้วย ถ้าหวานตระหนักขึ้นมาได้ว่าวันนึงเราจะต้องตาย มันจะทำให้เราสามารถใช้ชีวิตอย่างมีคุณค่า มันทำให้เราอยู่อย่างมีความหมาย เพราะทุกอย่างมันไม่แน่นอนจริงๆ” 

เกิดมาเพื่อใช้ชีวิตอย่างมีความหมาย คือประโยคสุดท้ายที่เราได้ยินจากสายตาของวัยรุ่นอายุ 21 คนนี้