L’elisir d’amore (2020)

ประเภท : Opera

ประเทศ : ไทย

Director : ธาริน ปริญญาคณิต

ความยาว : 2 ชั่วโมง (รวมพักครึ่งการแสดง)

*บทความนี้เปิดเผยเนื้อหาบางส่วนของละครเวที

“จะทำโอเปร่าภาษาอิตาเลียนให้คนไทยดูจริงๆ เหรอ”

ทิม-ธาริน ปริญญาคณิต พยักหน้าแทนคำตอบ หลายเดือนก่อน L’elisir d’amore (เลลิซีร์ ดามอเร่) เปิดฉากที่หอศิลปกรุงเทพมหานคร (BACC) เรามีนัดคุยกับบัณฑิตศิลปการละครผู้หลงใหลการแสดงสด จนเรียนต่อและทำงานที่โรงละครในอิตาลี ผู้กำกับรุ่นใหม่ไฟแรงเล่าโปรเจกต์ของเขาให้ฟังในช่วงก่อร่างสร้างโครง

ความตั้งใจดัดแปลงบทละครโอเปร่าชวนหัวยอดนิยมของ กาเอตาโน่ โดนิเซตตี (Gaetano Donizetti) ครั้งแรกบนเวทีไทย จากฉากหลังดั้งเดิมในหมู่บ้านชนบทยุโรปกว่า 2 ศตวรรษที่แล้ว สู่ฉากกรุงเทพมหานครในยุคปัจจุบัน เป็นไอเดียที่เราชื่นชมอย่างยิ่ง แต่ยังเลิกคิ้วกังขาว่าผู้ชมจะตอบรับอุปรากรความยาว 2 ชั่วโมงภาษาอิตาเลียน ที่นักแสดง นักดนตรี และทีมงานแทบทั้งหมดเป็นคนไทยอย่างไร 

ความสงสัยต่างๆ มลายหายเมื่อเห็นการตอบรับอบอุ่นคับคั่งในวันเปิดการแสดง ส่วนประกอบของวัฒนธรรมตะวันตกและตะวันออก บทละครจากอดีตกาลในฉากปัจจุบัน เป็นรสชาติฟิวชันที่สดใหม่แปลกตา ไม่ใช่กำแพงที่ทำให้โอเปร่าเข้าถึงยาก ทิมดัดแปลงละคร 2 องก์ที่เรื่องราวเกิดในศตวรรษที่ 18 อย่างน่าสนใจ เรื่องราวชนชั้นในโอเปร่าอิตาเลียนถูกขับเน้นด้วยแง่มุมทุนนิยมในศตวรรษที่ 21

เนโมริโน่ ตัวเอกหนุ่มน้อยยากจน กลายเป็นคนรับจ้างส่งอาหารเดลิเวอรี่ ส่วนอดิน่า สาวสวยเจ้าของที่ดิน กลายเป็นคุณหนูเจ้าของร้านชาไข่มุกในห้างสรรพสินค้ากลางเมืองหลวง ตามฉบับพล็อตเรื่องดอกฟ้ากับหมาวัดที่เราคุ้นเคยกันดี สาวเจ้าเสน่ห์อย่างอดิน่าย่อมมีหนุ่มหลายคนหมายปอง คู่แข่งหัวใจคนสำคัญของพ่อหนุ่มรับจ้างคือจ่าเบลคอเร่ หนุ่มในเครื่องแบบผู้หยิ่งผยอง 

จุดเปลี่ยนสำคัญของเรื่องคือ L’elisir d’amore อาหารเสริมที่ด็อกเตอร์ดูลคามาร่า นักต้มตุ๋นเจ้าเล่ห์นำมาหลอกขายชาวเมืองทั้งหลายว่าเป็นยาเสน่ห์และยาอายุวัฒนะมากสรรพคุณ บรรจุขวดติดฉลากอย่างดีเหมือนอาหารเสริมที่โฆษณาแพร่สะพัดในโลกออนไลน์และตามรถไฟฟ้า 

ความงมงายหลงใหลคือหัวใจสำคัญของความตลกขบขันในเรื่องรักสามเส้า ท่ามกลางเสียงบรรเลงดนตรีสดและคอรัสขับขาน พระเอกผู้โง่เขลามัวเมากับยาเสน่ห์ถึงสองแขนง สูตรแรกคือเลลิซีร์ ดามอเร่ หรือ The Elixir of Love อาหารเสริมที่ด็อกเตอร์กำมะลอเอาไวน์ถูกๆ มาย้อมแมวขาย ว่าถ้าใครได้ดื่มจะกลายเป็นคนเนื้อหอม เนโมริโน่ยอมจ่ายเงินจนสิ้นเนื้อประดาตัวเพื่อให้ได้ยาแห่งรักนี้มาครอบครอง ซ้ำร้ายกว่านั้น ถึงขั้นยอมสมัครเป็นทหารใต้สังกัดศัตรูหัวใจอย่างเบลคอเร่ เพื่อให้ได้เงินเดือนมาซื้อเลลิซีร์ ดามอเร่ เพิ่มอีกหลายขวด 

ยาเสน่ห์สูตรถัดมาที่ผู้กำกับเลือกมาเติมอย่างฉลาด คือชานมไข่มุกร้าน CHADINA ของนางเอกหน้าหวาน อดิน่ารู้ตัวดีว่าเธอไม่จำเป็นต้องใช้ตัวช่วยใดๆ แค่โปรยเสน่ห์เล็กน้อย ชายหนุ่มแสนซื่อก็ตกหลุมรักชนิดโงหัวไม่ขึ้น 

ทุกคนต่างหัวเราะเยาะเย้ยเนโมริโน่ ผู้อาจเอื้อมหลงรักหญิงสาวสูงส่ง และโง่เขลาพอจะเชื่อว่าเขาจะได้ความรักตอบแทน ถึงกระนั้นตัวละครแทบทุกตัวก็สรรเสริญเยินยอด็อกเตอร์ดูลคามาร่า และพากันซื้อ The Elixir of Love มาดื่มอย่างบ้าคลั่ง 

เหล่าคนดูหัวเราะเยาะเรื่องราวงมงายบนเวทีกันอีกทอด ในความขำขัน เราแอบสะเทือนใจเล็กน้อยว่ากาเอตาโน่ โดนิเซตตีคงเขียนเรื่องนี้ได้คลาสสิกร่วมสมัยเกินไป 200 ปีต่อมา ความศรัทธาต่อสิ่งอัศจรรย์พันลึกในเมืองไทยยังคงเข้มข้น ไม่ว่าเครื่องประดับสายมูเตลู ตุ๊กตาลูกเทพ และสารพัดของขลังความเชื่อ ทุกวันนี้ก็เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจประชากรหลากอายุ พื้นเพ และสถานะ 

เลลิซีร์ ดามอเร่ ภาคกรุงเทพมหานคร สะท้อนชีวิตของชาวเมืองฟ้าอมร ตั้งแต่หนุ่มรับจ้าง เจ้าของกิจการ พนักงานออฟฟิศ คนในเครื่องแบบ ไปจนถึงคนดังการศึกษาสูง ในฉากห้างหรู ต่างคนขับขานโอเปร่าโดยมีโทรศัพท์มือถือเป็นเครื่องมือช่วยเล่าเรื่อง ทำให้ผู้ชมหันไปจ้องจอพร้อมอ่านซับไตเติ้ลภาษาไทยพร้อมกันไปโดยปริยาย

ในแง่การแสดง ตัวละครหลักร้องเพลงและดำเนินเรื่องได้ชัดเจนแข็งแรง โดยเฉพาะอดิน่า ศศินี อัศวเจษฎากุล นำทิศทางด้วยเสียงร้องทรงพลังและการแสดงอันโดดเด่น เสียดายแค่วันที่เราชมการแสดง ก๊กคอรัสดูขัดเขินประหม่าและอ่อนแรงไปหน่อย ตัวฉากและการใช้พื้นที่บนเวที ก็น่าจะมีลูกเล่นสนุกกว่านี้ได้อีก อย่างไรก็ดี ภาพรวมของเรื่องนี้ก็น่าประทับใจ และเป็นรสชาติที่น่าสนใจในวงการละครเวทีปีนี้ 

ได้ข่าวมาว่าโอเปร่าภาษาอิตาเลียนนี้มียอดจองตั๋วแน่นเอี้ยด เป็นนิมิตหมายอันดีสำหรับผู้กำกับ นักแสดง และทีมงาน ว่าภาษาและรูปแบบการแสดงที่คนไทยไม่คุ้นเคย ไม่ใช่อุปสรรคเสมอไปในการนำเสนอการแสดงสด