“คุณได้ DNA การแสดงมาจากใครรึเปล่า แล้วถ่ายทอด DNA การแสดงของคุณไปให้ใคร”

ณ คฤหาสน์หลังงามในปารีส Fabienne (รับบทโดย Catherine Deneuve) ดาราสาวรุ่นใหญ่ฝรั่งเศสพ่นควันบุหรี่ นี่ดูจะเป็นคำถามเดียวที่แตกต่างและชวนขบคิดจากนักข่าว แน่นอนว่าเธอตอบปฏิเสธ ตัวเธอมีคนเดียวและไม่มีใครเสมอเหมือน

The Truth หนัง ตปท. เรื่องแรกของโคเรเอดะที่เล่าเรื่องครอบครัวฝรั่งเศสสุดแสบ
The Truth หนัง ตปท. เรื่องแรกของโคเรเอดะที่เล่าเรื่องครอบครัวฝรั่งเศสสุดแสบ

ทันใดนั้น Lumir (รับบทโดย Juliette Binoche) ลูกสาวนักเขียนบทของเธอก็พาครอบครัวจากนิวยอร์กเข้ามาเยี่ยมที่บ้าน สมาชิกประกอบด้วย Hank (รับบทโดย Ethan Hawke) สามีอเมริกันผู้ประกอบอาชีพนักแสดงสมทบ และ Charlotte (รับบทโดย Clementine Grenier) ลูกสาววัยประถมซุกซน พวกเขาเปิดประตูแทรกปราการความปั้นปึ่งวางท่าของดาราปารีเซียง แล้วความแตกร้าวอลหม่านก็ค่อยๆ เผยตัวออกมาผ่านหน้าจอ

The Truth หรือ La vérité เป็นหนังเรื่องแรกของ ฮิโรคาสุ โคเรเอดะ (Hirokazu Kore-eda) ที่กำกับนอกญี่ปุ่น ถ้าเขาเลือกอเมริกา หนังคงโฉ่งฉ่างฉูดฉาดกว่านี้มาก และถ้าหนังเรื่องนี้ทำโดยคนฝรั่งเศสล้วนๆ เรื่องนี้คงมีเลือดตกยางออกกันไปข้าง ฝรั่งเศสผสมผสานช่างเป็นการตัดสินใจที่เข้าท่าและเหมาะกับโคเรเอดะเป็นอย่างยิ่ง ความตลกร้ายเย็นชา ดิบนิดๆ แบบฝรั่งเศส ผสานกับความร้าวลึกนุ่มละมุนแบบญี่ปุ่น วัฒนธรรมรุ่มรวยของสองชาติทำให้ความสัมพันธ์ของครอบครัวศิลปินนี้อึงอล น่าอับอาย และสวยงามยิ่ง 

เดอเนิฟสวมบทบาทที่ล้อเลียนประวัติตัวเอง กระทั่งชื่อฟาเบียนน์ก็เป็นชื่อรองของเธอ ดวงหน้างดงามดุจสลักจากน้ำแข็งนี้เคยได้รับเลือกเป็นหน้า Marianne หญิงสาวผู้เป็นสัญลักษณ์ของประเทศฝรั่งเศส สาวผมทองคนนี้คือตำนานภาพยนตร์ฝรั่งเศสที่ยังมีชีวิต ในวัย 70 กว่าๆ เรามักเห็นคัทรีนรับบทสมทบประเภทคุณนายแม่หรือคุณยายร่ำรวยผมตีกระบัง แต่งานนี้เธอคือตัวละครหลักสุดแสบ

The Truth หนัง ตปท. เรื่องแรกของโคเรเอดะที่เล่าเรื่องครอบครัวฝรั่งเศสสุดแสบ
The Truth หนัง ตปท. เรื่องแรกของโคเรเอดะที่เล่าเรื่องครอบครัวฝรั่งเศสสุดแสบ

ทุกคนรวมตัวกันมาเยี่ยมฟาเบียนน์ เพราะเธอเพิ่งเขียนหนังสือชีวประวัติตัวเองเสร็จแบบไม่ให้ใครอ่านต้นฉบับก่อน เนื้อหาข้างในสวยสดตอหลดตอแหล ไม่ตรงกับชีวิตจริงของเธอสักเท่าไหร่ ความจริงที่เคี้ยวคดและความจำที่คดเคี้ยวของฟาเบียนน์และลูมีร์ คือแกนหลักของสงครามระหว่างแม่และบุตรสาว โดยมีลูกเขยและหลานสาว คอยเป็นผู้ชมและผู้รับผลกระทบอยู่เนืองๆ

แม้ขุ่นเคืองหัวใจ เพราะแม่ไม่ยอมเขียนถึง Sarah ดาราสาวเพื่อนสนิทของแม่ผู้ล่วงลับ ซึ่งเลี้ยงดูเธอมาเหมือนแม่อีกคน แถมฟาเบียนน์ยังแต่งเติมความสัมพันธ์แม่ลูกเสียเลิศเกินจริง ลูมีร์จำต้องอยู่ดูแลคุณนายแม่เอาแต่ใจ เพราะในหนังสือเล่มนี้ แม่ไม่ยอมเขียนถึง Luc (รับบทโดย Alain Libolt) คุณพ่อบ้านที่ดูแลแม่มาหลายสิบปีสักบรรทัดเหมือนกัน ผู้ช่วยคนสำคัญของฟาเบียนน์น้อยใจจึงเก็บกระเป๋าลาออก หน้าที่ดูแลดาราใหญ่แห่งฝรั่งเศสจึงตกเป็นของลูกสาว จนกว่าแม่จะถ่ายหนังเสร็จ

เรื่องเริ่มสนุกตุงนังตรงหนังซ้อนหนัง ฟาเบียนน์กำลังเล่นหนังไซไฟเรื่อง Memories of My Mother เป็นเรื่องของแม่คนหนึ่งที่ป่วยใกล้ตาย เธอจึงไปใช้ชีวิตในอวกาศเพื่อรักษาตัวให้ไม่แก่เฒ่า ทุกครั้งที่ลงมาเยี่ยมลูกในดาวโลก ลูกสาวก็แก่ขึ้นเรื่อยๆ 

ผู้รับบทลูกสาววัยชราคือฟาเบียนน์ ขณะที่ Manon (รับบทโดย Manon Clavil) ดาราสาวมาแรงรับบทแม่ ฟาเบียนน์รับเล่นเรื่องนี้เพราะมานงคล้ายซาราห์มาก แต่การเล่นเรื่องนี้ไม่ง่ายอย่างที่คิด นอกจากต้องต่อสู้กับสังขารร่วงโรย ความจำที่ชักเลอะเลือน มานงดันเก่งเฉิดฉายอย่างน่าโมโห อุตส่าห์ทุ่มเททั้งชีวิตเพื่อการแสดงแท้ๆ แต่ก็ยังไม่อาจเอาชนะคลื่นลูกใหม่ที่เป็นเหมือนผีเพื่อนสาวตามมาหลอกหลอน 

The Truth หนัง ตปท. เรื่องแรกของโคเรเอดะที่เล่าเรื่องครอบครัวฝรั่งเศสสุดแสบ

Memories of My Mother สะท้อนตัว La vérité อย่างชาญฉลาด บางคราวเราไม่แน่ใจว่าหญิงชราที่สั่นเทิ้มหลงลืม คือตัวละครลูกสาวเฒ่า ฟาเบียนน์ หรือเสี้ยวหนึ่งของเดอเนิฟตัวจริง บางครั้งคุณแม่ที่สาวตลอดกาลก็เหมือนซาราห์อย่างน่าขนลุก แต่คิดอีกที คุณแม่ที่ไม่ยอมแก่ตาย ใช้ชีวิตนิรันดร์บนอวกาศ ก็คือฟาเบียนน์เองที่เลือกใช้ชีวิตอยู่ในฟองดารา มากกว่าจะลงมาเป็นแม่หรือเป็นเมียเหมือนคนอื่นทั่วไป 

ครอบครัวฝรั่งเศส-อเมริกันนี้แตกต่างจากผลงานก่อนหน้าของโคเรเอดะอย่าง Nobody Knows, Shoplifters หรือ Like Father, Like Son ด้วยภาษาและวัฒนธรรมที่ผิดกัน แต่ดูแล้วก็มีเสน่ห์อยู่ไม่น้อย คุณยายฟาเบียนน์ที่ร้ายกาจจนหลานสาวเชื่อว่าเป็นแม่มด มีมุมน่ารักให้เราอมยิ้มกับแฟมิลี่ดราม่าเป็นระยะ เดอเนิฟ บิโนช และฮอว์ก เป็นแคสต์ในฝันของผู้กำกับชาวญี่ปุ่น จูเลียตและอีธานรับมือกับดาราใหญ่อย่างไม่น้อยหน้า ตัวละครแวดล้อมอื่นๆ ก็น่าเอ็นดู โดยเฉพาะมานงที่ส่องประกาย ขับความสัมพันธ์ระหว่างแม่และลูกสาวของผู้หญิงสามรุ่นในเรื่องให้มีมิติละเอียดอ่อนยิ่งขึ้น 

The Truth หนัง ตปท. เรื่องแรกของโคเรเอดะที่เล่าเรื่องครอบครัวฝรั่งเศสสุดแสบ
The Truth หนัง ตปท. เรื่องแรกของโคเรเอดะที่เล่าเรื่องครอบครัวฝรั่งเศสสุดแสบ

สิ่งอ่อนหวานประเภทการหวีผม อ่านนิทานเด็ก หรือบ้านกระดาษของเล่น ถูกแทรกมาช่วยเล่าเรื่องอย่างไม่ขัดเขิน เมื่อมีตัวละครเด็กหญิงกระโดดโลดเต้นไปรอบๆ บ้านและกองถ่าย ความจริงของ The Truth ถูกโยนไปมาระหว่างหลานสาวที่เชื่อว่าคุณยายสาปคุณตาให้กลายเป็นเต่ายักษ์ในสวนหน้าบ้าน ลูกสาวเชื่อว่าแม่ใจร้ายเห็นแก่ตัว และแม่ที่เชื่อว่าลูกสาวไม่รักตัวเอง 

เส้นแบ่งระหว่างความจริงและการแสดงของครอบครัวนี้พร่าเลือนตลอดเวลา ไม่รู้ว่าท่วงท่าสำนึกผิดหรือดีต่อสมาชิกครอบครัวของฟาเบียนน์ เธอรู้สึกจริงหรือเสแสร้ง ลูมีร์ผู้เขียนบทให้แม่ท่องไปพูดจาดีๆ กับชาวบ้านชาวช่อง ก็แอบเขียนบทให้ลูกสาวแสดงใส่แม่ตัวเอง ดูเหมือนว่าชีวิตของคนบ้านนี้แยกจากชีวิตใต้แสงไฟไม่ได้ โลกคือละคร ทุกคนต้องแสดง ทุกคนทนไป

อาจฟังดูขมขื่น แต่ที่สุดแล้ว โทนหนังและสายสัมพันธ์ครอบครัวออกไปทางมองโลกในแง่ดีมากกว่าพังทลาย พูดได้เต็มปากว่านุ่มละมุนมากหากเทียบกับมาตรฐานหนังฝรั่งเศส ขณะเดียวกันก็ไม่ทิ้งลายตลกร้ายตามประสา มุกที่เราชอบมากคือสีหน้าของฟาเบียนน์เมื่อคนทั้งบ้านพูดชม Brigitte Bardot (บาร์โดและเดอเนิฟเคยคบผู้กำกับ Roger Vadim แต่คนละช่วงเวลากัน แถมบรีจิตต์ยังบังเอิญเคยเป็นนางเอกหนังชื่อเรื่อง La Vérité เหมือนกันใน ค.ศ. 1960)

ท้ายเรื่อง ฟาเบียนน์เรียกนักข่าวมาสัมภาษณ์เธอใหม่ ไม่รู้ว่า ‘ความจริง’ ที่เธอจะมอบให้เขาเป็นอย่างไร แต่เงา DNA ของเธอปรากฏแล้วล่ะ

The Truth หนัง ตปท. เรื่องแรกของโคเรเอดะที่เล่าเรื่องครอบครัวฝรั่งเศสสุดแสบ

Writer

ภัทรียา พัวพงศกร

ภัทรียา พัวพงศกร

บรรณาธิการ นักเขียน ที่สนใจตึกเก่า เสื้อผ้า งานคราฟต์ กลิ่น และละครเวที พอๆ กับการเดินทาง