ทำงานที่บ้าน (Work from Home) เพราะเชื้อโควิดแผลงฤทธิ์ ลากยาวมาหลายเดือนติด ทั้งกายหยาบและกายละเอียดได้รวมตัวกันเพื่อส่งสัญญาณเตือนเจ้าของร่างว่า “พักเดี๋ยวนี้ ไม่งั้นจะได้ไปพักที่โรงพยาบาลแทน” เพราะตัวฉันเองแยกเวลาส่วนตัวกับเวลางานออกจากกันไม่ได้ จึงทำงานมากกว่า 8 ชั่วโมงติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน ก็เลยส่งผลกระทบทางลบทั้งกายและจิตใจ โดนเตือนมาขนาดนี้จะรออะไรล่ะคะ ไปพักร้อนกันเลยค่ะ

ท่ามกลางสถานการณ์ที่ยังไม่เอื้อให้เดินทางไปไหนได้ไกล ๆ ฉันจึงเลือกที่จะออกเดินทางเป็นครั้งแรกในรอบหลายเดือนโดยรถยนต์ส่วนตัว พร้อมเพื่อนสาวผู้ที่กดปุ่ม Pause ให้กับปัญหา แล้วหันหน้าไปมีความสุขกับการกินของอร่อย (กองทัพต้องเดินด้วยท้อง เพื่อนคนนี้ได้กล่าวไว้) มุ่งหน้าไปที่ชุมชนริมน้ำคลองบางหลวง เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร ชุมชนโบราณย่านฝั่งธนบุรี

วัดกำแพงบางจาก กราบสักการะหลวงพ่อบุษราคัมศักดิ์สิทธิ์

บรรยากาศบริเวณวัดมีต้นไม้น้อยใหญ่จำนวนมากร่มรื่น เราจอดรถด้านหน้าวัดกำแพงบางจาก ทันทีที่ก้าวเท้าลงจากรถ ผิวกายของเราก็สัมผัสกับสายลมเย็นพัดมาเอื่อย ๆ ที่ธรรมชาติส่งมาต้อนรับพวกเรา 

วัดกำแพงบางจากเป็นวัดเก่าแก่ สันนิษฐานว่ามีมาตั้งแต่สมัยอยุธยา ตั้งอยู่ริมคลองบางหลวง ปัจจุบันคือคลองบางกอกใหญ่ เป็นพุทธสถานสำคัญของชุมชนริมน้ำคลองบางหลวงตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

เมื่อเรามุ่งหน้าไปอุโบสถของวัด จะพบกับพระพุทธฉายขนาดใหญ่สีทองเรืองรองอร่ามตัดกับพื้นหลังสีแดง ซึ่งเป็นศิลปะการเขียนของช่างสมัยโบราณ ประดิษฐานอยู่ในซุ้มปูนปั้นลวดลายประณีตหน้าอุโบสถ มองเห็นได้จากระยะไกล พอมาถึงทางเข้าวัดเราจะเห็นภาพพระพุทธฉายอยู่ตรงกลางระหว่างศาลาไม้แฝดด้านหน้าทางเข้า นับว่าเป็นทางเข้าวัดที่สร้างความตระการตา แต่กลับให้ความรู้สึกสงบในเวลาเดียวกัน 

ภายในอุโบสถประดิษฐาน ‘หลวงพ่อบุษราคัม’ ซึ่งเป็นพระประธานปางมารวิชัย และมีภาพจิตรกรรมฝาผนังเก่าแก่อันทรงคุณค่าทั้ง 4 ด้าน ด้านหน้าอุโบสถมีเจดีย์ย่อมุมไม้สิบสองขนาดกลาง 2 องค์ และมีวิหาร 2 หลังขนาบทั้งทางซ้ายและขวา ด้านหลังอุโบสถมีเจดีย์ทรงปรางค์ 2 องค์ และเจดีย์ทรงกลมที่ภายในบรรจุอัฐิของ ‘พระพิศาลผลพานิช’ หรือ ‘จีนสือ’ ขุนนางเชื้อสายจีน สันนิษฐานว่าท่านมีความสำคัญต่อวัดนี้เป็นอย่างมาก

ครัวคุณอ๋อย ร้านอาหารตามสั่งริมน้ำ สั่งอะไรก็อร่อย

อิ่มอกอิ่มใจจากการกราบสิ่งศักดิ์สิทธิ์ภายในบริเวณวัดกำแพงบางจากเรียบร้อยแล้ว เราก็ไปหาอะไรทานที่ครัวคุณอ๋อย ร้านดังในชุมชนที่ตั้งอยู่ริมน้ำหน้าวัดกำแพงบางจาก เพื่อเติมพลังงานให้กับร่างกายในมื้อเที่ยง 

ทันทีที่เราก้าวเท้าเข้าร้าน ก็จะได้ยินเสียงทักทายต้อนรับที่กระฉับกระเฉงของเจ้าของร้านและพนักงาน ถ้าฟังดูดี ๆ เสียงทักทายนั้นแฝงไปด้วยความหวังเป็นอย่างมาก ใช่ค่ะ การแพร่กระจายของโรคโควิด-19 ส่งผลกระทบเป็นวงกว้าง ไม่เว้นแม้กระทั่งร้านครัวคุณอ๋อย

ระดับความหิวเริ่มพุ่งสูง เราสั่งอาหารอย่างใช้สติมากที่สุด ผลปรากฏว่าพนักงานเดินมาทวนเมนูอีกครั้งว่า 

“สั่งส้มตำถาด 1 ถาด ส้มตำปู 1 จาน สเต๊กหมู 1 จาน คอหมูย่างอีก 1 จาน และข้าวไข่ดาว 1 จาน ถูกต้องไหมคะ” เราสองคนพยักหน้ายืนยันเมนูที่สั่งอย่างหนักแน่น (กองทัพต้องเดินด้วยท้อง) 

จากการพูดคุยกับแฟนเจ้าของร้านก็ได้ความว่า ก่อนหน้าที่จะมีการแพร่ระบาดของโควิด-19 ทางร้านมีรายได้หลักจากนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างชาติ ที่นั่งเรือหางยาวมาจากตลาดน้ำต่าง ๆ ในกรุงเทพมหานคร เช่น ตลาดน้ำคลองลัดมะยม ตลาดน้ำตลิ่งชัน เป็นต้น เพื่อมาชมวิถีชีวิตริมคลองบางหลวง แล้วแวะทานข้าวที่ร้านครัวคุณอ๋อย กิจการเติบโตดีจึงตัดสินใจขยายร้าน และเพิ่มการบริการแบบโฮมเสตย์ แต่ยังไม่ทันจะได้รับลูกค้าเพิ่มก็ต้องปิดซะก่อนเพราะสถานการณ์โควิด

เรากับแฟนเจ้าของร้านนั่งพูดคุยถามสารทุกข์สุขดิบตามประสาคนแปลกหน้ากันสักพักก็ถึงเวลากล่าวคำลา โดยก่อนจากกันเราได้ทราบข่าวว่า ทางวัดกำแพงบางจากจะมีการทอดกฐิน ซึ่งเราตั้งใจว่าจะมาร่วมงานบุญครั้งนี้ด้วย

บ้านศิลปิน จิบกาแฟชมการแสดงหุ่นละครเล็ก

อิ่มท้องเรียบร้อย เราก็เดินลัดเลาะไปตามทางเดินเล็ก ๆ ริมน้ำเพื่อไปบ้านศิลปิน เป็นบ้านไม้เก่าแก่ 2 ชั้น ลักษณะคล้ายตัวแอล (L) ที่กลายเป็นแกลเลอรี่และโรงแสดงหุ่นละครเล็ก ภายในบ้านมีการจัดแสดงผลงานภาพถ่ายชุมชน ภาพศิลปะ หุ่นละครเล็ก มีกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การวาดภาพ ร้อยสร้อยข้อมือ การจัดดอกไม้ เป็นต้น และมีร้านกาแฟด้วย

ลานการแสดงหุ่นละครเล็กที่บ้านศิลปินนี้อยู่ที่ชั้น 1 เป็นลานโล่งไม่มีหลังคา อยู่นอกบ้านในฝั่งที่ไม่ติดคลอง ด้านหลังลานการแสดงมีเจดีย์องค์ใหญ่ที่ไม่ทราบแหล่งที่มาที่ชัดเจนตั้งเด่นเป็นสง่า นับว่าเป็นลานการแสดงที่เรียบง่ายแต่มีอัตลักษณ์ที่ชัดเจน 

เนื่องจากเวลาที่เราไปถึงบ้านศิลปินยังไม่ใช่เวลาการแสดงหุ่นละครเล็ก เราจึงเดินดูรอบ ๆ บ้านแล้วตัดสินใจเลือกกิจกรรมการกิน โดยการสั่งกาแฟมานั่งจิบริมน้ำด้านหน้าบ้านศิลปินอย่างสบายอารมณ์ (ทานคาวมาแล้ว ก็ต้องทานหวานต่อสิคะ) 

เดินเล่นในชุมชนริมน้ำคลองบางหลวง ชุมชนเก่าแก่ของฝั่งธนบุรี

หลังจากนั่งทอดอารมณ์จิบกาแฟยาว ๆ ที่บ้านศิลปินจนหนำใจแล้ว เราก็เดินทอดน่องต่อในชุมชน บรรยากาศวันที่เราไปนั้นร้านรวงยังเปิดไม่มาก เราเห็นคนนั่งวาดภาพอย่างสบายอารมณ์ริมน้ำ แต่ติดป้ายว่าร้านปิด เด็กน้อยนอนหลับปุ๋ยอย่างสบาย คุณลุงคุณป้านั่งดูโทรทัศน์ ร้านขายของชำยังคงเปิดปกติ มีนักท่องเที่ยวชาวไทยประปรายเดินถ่ายรูปเล่น มีแก๊งปั่นจักรยานกลุ่มเล็ก ๆ นั่งกินกวยจั๊บและข้าวเหนียวมะม่วงที่ร้านป้าเล็ก

ทั้งหมดนี้คือวิถีชีวิตของคนในชุมชนแห่งนี้ ที่ถึงแม้จะไม่มีการท่องเที่ยว พวกเขาก็ดำรงชีวิตกันตามปกติ แต่เพิ่มเติมในเรื่องการใส่หน้ากากอนามัย ล้างมือบ่อยขึ้น และเว้นระยะห่าง

เราเดินเล่นมาจนสุดทางก็พบกับวัดคูหาสวรรค์ จึงตัดสินใจซื้ออาหารปลาสีสันสดใส (พบเห็นได้ทั่วทั้งชุมชนแห่งนี้) ที่ร้านขายของชำและเดินมานั่งให้อาหารปลาที่ท่าน้ำฝั่งตรงข้ามกับที่พัก ‘บางหลวง เฮ้าส์’ แล้วเริ่มถามไถ่สารทุกข์สุขดิบซึ่งกันและกันตามประสาคนคุ้นเคย เพราะเราสองคนก็ไม่ได้เจอหน้ากันมาหลายเดือนเช่นกัน

งานทอดกฐินสามัคคี วัดกำแพงบางจาก

วันงานทอดกฐินก็มาถึง เราสองคนก็มาตามที่ตั้งใจ วันนี้ต่างจากวันที่เรามาก่อนหน้านี้โดยสิ้นเชิง เพราะมีพุทธศาสนิกชนแต่งกายเรียบร้อยสวยงามตามแบบฉบับของตนเอง ทั้งชาวไทยและประเทศเพื่อนบ้านที่เข้ามาทำงานในประเทศไทยได้มาร่วมงานบุญในครั้งนี้อย่างครึกครื้น

หลังจากลงจากรถเราก็เดินไปที่โรงทานก่อนเลย ก็กองทัพต้องเดินด้วยท้องนี่คะ และภาพที่เราเห็นคือ พุทธศาสนิกชนหลากหลายเชื้อชาติต่างนำอาหารคาวหวานและเครื่องดื่มมาช่วยในงานบุญครั้งนี้ เป็นภาพที่ให้ความรู้สึกอบอุ่นใจเป็นอย่างมาก ที่ได้เห็นความสามัคคีและความตั้งใจของทุกคนช่วยกันทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา รวมถึงช่วยกันรักษาประเพณีการทอดกฐินให้ยังคงอยู่

บริเวณบันไดทางขึ้นอุโบสถตกแต่งด้วยต้นไม้ที่มีธงกฐินแขวนอยู่ เพื่อเป็นสัญลักษณ์ว่าวัดนี้กำลังจัดงานทอดกฐิน จนเวลา 10.00 น. ก็ถึงเวลาทอดผ้ากฐินสามัคคีในอุโบสถ เรานั่งสงบจิตพนมมือเพื่อกล่าวคำถวายผ้ากฐินและร่วมพิธีกรรมจนเสร็จเรียบร้อยด้วยความอิ่มเอมใจ

ถึงแม้เราจะเป็นคนนอกชุมชน แต่พอได้มาเยือนและร่วมทำกิจกรรมกับคนในชุมชนริมน้ำคลองบางหลวง กลับไม่ใช่อุปสรรคที่เราจะเอ่ยปากถามถึงสารทุกข์สุขดิบและให้กำลังใจซึ่งกันและกัน เพราะทั้งเราและคนในชุมชนต่างก็เป็นทั้งผู้ให้และผู้รับในคนคนเดียวกัน ความรู้สึกแบบนี้สินะที่เรียกว่า ‘ความสมดุลทางใจ’

หากคุณกำลังเหนื่อยล้า เราแนะนำว่า “ปิดคอมพิวเตอร์ แล้วลาพักร้อนค่ะ”