EGAT Learning Center หรือ ศูนย์การเรียนรู้ กฟผ. สำนักงานกลาง แหล่งเรียนรู้ด้านการผลิตไฟฟ้าและพลังงานซึ่งซ่อนตัวอยู่ในอาคารทรงโมเดิร์นริมแม่น้ำเจ้าพระยา รั้วเดียวกับโรงไฟฟ้าพระนครเหนือเชิงสะพานพระราม 7 กลับมาเปิดให้บริการอีกครั้งอย่างเต็มรูปแบบ หลังจากต้องปิดตัวยาวตั้งแต่เดือนเมษายนเพราะโรคระบาดตัวร้าย

ก่อนหน้านี้ ทุกคราวที่ขับรถผ่านแล้วเห็นควันพวยพุ่งฟุ้งออกมาจากโรงไฟฟ้าพระนครเหนือ ก็อดคิดสงสัยไปโดยอัตโนมัติไม่ได้ว่านั่นเป็นหมอกร้าย ยิ่งฝุ่น PM 2.5 เวียนมาเยือนชาวกรุงเทพฯ ในช่วงเวลาปลายปีอีกหน ยิ่งไม่สบายใจ เห็นอะไรส่งควันออกมาได้ ก็คาดโทษหมายหัวไว้ก่อน ด้วยความรู้เท่าไม่ถึงการณ์

ครั้น กฟผ. เจ้าบ้าน ชวนเรามาเยี่ยมเยือนถึงถิ่นบางกรวย พร้อมเปิดบ้านศูนย์การเรียนรู้ต้อนรับ เราก็ดีใจเป็นลิงโลด ด้วยอยากมาเปิดประสบการณ์ใหม่ แต่อีกใจหนึ่งก็ยังแบ่งรับแบ่งสู้ เพราะเกรงอันตรายจากโรงไฟฟ้าและเจ้าควันน่าสงสัยที่เห็นอยู่บ่อย ๆ

แต่หลังจากได้สำรวจ EGAT Learning Center ไปอย่างสนุกสนานจนลืมเวลา นอกจากเราพบว่านี่คือศูนย์การเรียนรู้ที่เล่าเรื่องไฟฟ้าและวิทยาศาสตร์ได้เห็นภาพแจ่มชัดที่สุด ผ่านแอนิเมชัน กิจกรรม เกม และนานาเทคโนโลยีน่าสนุกชวนติดตาม ชนิดที่ว่าเด็กอักษรฯ มนุษย์สายศิลป์โดยกำเนิดอย่างเราเข้าใจได้อย่างรวดเร็วแล้ว ยังเปลี่ยนความคิดเราไปโดยสิ้นเชิง ทำให้รู้ว่าโรงไฟฟ้าก็อยู่ร่วมกับชุมชนและสิ่งแวดล้อมได้อย่างกลมกลืนกลมเกลียว

คอลัมน์ Share Location คราวนี้ เราจึงขอชวนคุณผู้อ่านที่รักแบกเป้แพ็กกระเป๋า ตบเท้าเข้า EGAT Learning Center มาหาคำตอบกันว่าที่นี่มีกิจกรรมอะไรที่น่าพาลูกจูงหลานมาทอดทัศนา เพื่อจุดไฟเติมฝันสร้างแรงบันดาลใจ และเสริมความเข้าใจเรื่องพลังงานให้คนทุกเพศทุกวัย ตั้งแต่เยาวชนตัวจ้อยจนถึงผู้ใหญ่วัยโต

ไปเที่ยวท่องผ่านตัวอักษร ก่อนจัดแจงวางแพลนมาเยี่ยมเยียนในช่วงหยุดยาวปลายปีนี้กัน!

จากแสงแรกสู่แสงนิรันดร์

EGAT Learning Center มีทั้งหมด 7 โซน 4 ชั้น

หลังจากย่างเท้าผ่านจุดคัดกรองชั้นหนึ่งสู่ชั้นสอง แขกทุกท่านต้องเข้าชมแอนิเมชันแสนสนุกเพลินตา ฟังข้อแนะนำการเข้าชมงานและข้อปฏิบัติด้านความปลอดภัยยามมีเหตุฉุกเฉิน ก่อนเริ่มผจญภัยในโรงไฟฟ้า

หลังจากนั้นก็เป็นเวลาแห่งความสนุก!

เริ่มต้นที่โซนแรก ‘จุดประกาย’ เจ้าหน้าที่จะแจก RFID แท็กให้คนละชิ้น นำไปสแกนกับจอซึ่งอยู่ไม่ไกลกันเพื่อลงทะเบียน ระบุชื่อแซ่ ถ่ายภาพใบหน้าเพื่อสร้างร่างอวตารของตัวเอง ต้องใช้การ์ดใบนี้เยี่ยมชมศูนย์การเรียนรู้ตลอดงาน ทั้งยังมีจุดให้สแกนเพื่อเล่นเกมเก็บแต้ม มีปฏิสัมพันธ์กับนิทรรศการเป็นระยะ ๆ เก็บรักษาไว้ให้ดีล่ะ

ข้อสำคัญคือต้องกรอกอีเมลไว้ในระบบด้วย เพราะแต่ละโซนมีจุดให้สแกนรับข้อมูล เมื่อสำรวจศูนย์การเรียนรู้ครบทุกด่าน สื่อการเรียนรู้ทั้งหมดจะถูกยักย้ายถ่ายโอนไปสู่อีเมลให้กลับไปศึกษาเรียนรู้เองต่อได้ที่บ้าน เรียนรู้ได้ไม่สิ้นสุด

หลังจากลงทะเบียนเสร็จสรรพ ก็เคลื่อนทัพสู่โซนถัดไป ซอยเท้าขึ้นบันไดเลื่อนไปสู่ชั้น 4 บนสุดของอาคาร

อ้อ ตรงโถงบันไดเลื่อนมี 2 มาสคอตสำคัญที่น่าทำความรู้จักก่อนเริ่มทัวร์ชมจุดต่าง ๆ

ตัวแรกคือเจ้า Power ตัวเบิ้ม ยืนยิ้มอยู่ตรงทางขึ้นบันไดเลื่อน เป็นตัวแทนของความมุ่งมั่นทุ่มเทในการผลิตไฟฟ้าของ กฟผ. ลองเอามือไปไฮไฟว์กับน้องแล้วแหงนหน้ามาดูปฏิกิริยาที่หน้าน้องสิ

อีกตัวคือเจ้า Happy ภาพแทนของความสุข ตามสโลแกน ‘ผลิตไฟฟ้าเพื่อความสุขของคนไทย’ ที่บินลอยละลิ่วมาอยู่ด้านบน ตัวจิ๋วกว่าแต่น่ารักไม่แพ้กัน

เมื่อเดินเข้าสู่โซนที่ 2 ‘จากแสงแรกสู่แสงนิรันดร์’ จะพบกับห้องมืดสนิท ผนังห้องกว้างสีขาวโล่ง 3 ด้านผืนยาวต่อกันกว่า 40 เมตร ตรงข้ามมีเก้าอี้เว้นระยะตามมาตรการ เราจับจองที่นั่งตามอัธยาศัย ไม่นาน แอนิเมชันก็ฉายเงาทอดกายบนผนังผืนยาวฝั่งตรงข้าม

เพาเวอร์กับแฮปปี้พาทวนเข็มนาฬิกาย้อนเวลากลับไปหา ‘แสงแรก’ ยุคอดีตที่มนุษย์คิดค้นพลังงานไฟฟ้าและเริ่มใช้ไฟฟ้าพัฒนาชีวิต สู่วันที่ใช้มันอย่างฟุ่มเฟือยเกินความต้องการ ชี้ให้เห็นผลเสียด้านต่าง ๆ ก่อนทะลุมิติไปสู่โลกอนาคตที่ใช้พลังงานไฟฟ้าอย่างสมดุลยั่งยืน เป็น ‘แสงนิรันดร์’

แอนิเมชันเล่าเรื่องเข้าใจง่าย กระชับฉับไว สื่อสารให้ได้เห็นความสำคัญของพลังงานไฟฟ้าได้อย่างตรงเป้า

คืนสู่สมดุล

หลังจากเห็นภาพกว้างตั้งแต่จุดเริ่มต้นของไฟฟ้า ถึงอนาคตที่อาจเกิดขึ้นหากใช้พลังงานอย่างขาดสติ โซนที่ 3 คือห้องทดลองและห้องเล่นเกมไซส์เบิ้มที่จะตอบคำถามว่า โลกที่ใช้พลังงานได้อย่างสมดุลนั้นน่าอยู่อย่างไร

‘Energy Be Life’ ประติมากรรมต้นยางนาขนาดยักษ์กลางห้องดึงความสนใจเราไปตั้งแต่ก้าวแรกที่ย่างเข้าสู่บริเวณ นอกจากรูปทรงเก๋ไก๋ประหลาดตา เจ้าต้นไม้แห่งชีวิตนี้ยังเป็นต้นไม้ผลิตพลังงาน นวัตกรรมที่แสดงให้เห็นว่ามนุษย์ก็ผลิตพลังงานไฟฟ้าได้ ผ่านแผ่น Piezoelectricity ที่เปลี่ยนพลังงานกลเป็นพลังงานไฟฟ้า อย่างในญี่ปุ่น ติดตั้งแผ่นนี้ไว้บนทางเดินเข้าออกรถไฟฟ้า แล้วใช้พลังงานไฟฟ้าที่ผลิตมาได้เปิด-ปิดประตูกั้นแผงรถไฟฟ้าแทน

ใครไม่เชื่อลองชวนเพื่อนพ้องทุบ ตี กระโดดโยกกายบนเจ้าแผ่นนี้ แล้วสังเกตผลยางนาดูสิ

ฟากหนึ่งของห้องคือวิดีโอเล่าเรื่องโลกอนาคตที่ใช้พลังงานอย่างสมดุล ส่วนอีกฟากคือเกมจับผิดสี สอนทริคง่าย ๆ ในการเลือกใช้อุปกรณ์ไฟฟ้าประหยัดพลังงานคุ้มค่า และเกมสร้างเมืองสีเขียว ให้เลือกสิ่งปลูกสร้างแห่งอนาคต โรงไฟฟ้าแห่งอนาคต ออกแบบเมืองอย่างชาญฉลาดและยั่งยืน แม้ซับซ้อนกว่าเกมแรกนิด แต่ได้เห็นภาพอย่างชัดเจนและตอบคำถามในใจว่า เมืองแบบไหนกันที่เราอยากอาศัยอยู่

ลืมบอกเลยว่าอาคารนี้ออกแบบตามหลักอารยสถาปัตย์ หรือ Universal Design มีทางเดินลาดสำหรับผู้ใช้รถเข็น และหมุดบอกระยะสำหรับผู้พิการทางสายตา แต่ละจุดแต่ละโซนมีอักษรเบรลล์ให้ข้อมูลให้ได้สัมผัสเรียนรู้ อย่างในโซนนี้ก็มีประติมากรรมต้นยางให้ได้ลองลูบคลำสัมผัสเรียนรู้เช่นกัน

เดินออกมาจะพบกับทิวแถวต้นไม้ที่ปลูกในอาคารด้วยไฟหลากสี พิสูจน์ว่าอาคารนี้เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมจากภายในขนานแท้ ก่อนออกไปพบกับสวนลอยฟ้าเอาต์ดอร์ ซึ่งกินพื้นที่กว่า 15 เปอร์เซ็นต์ของหลังคา อุดมไปด้วยพืชผักสวนครัวและสมุนไพรไทย นอกจากเป็นเกราะกันความร้อน ยังได้เพิ่มพื้นที่สีเขียวให้ตัวอาคาร อาณาบริเวณตรงนี้กว้างขวางมากพอให้ออกไปเดินกินลมยามบ่าย ชมวิวแม่น้ำเจ้าพระยาได้สบาย ๆ จากจุดนี้จะเห็นแลนด์มาร์กสำคัญ คือเสาส่งไฟฟ้าแรงสูงที่ส่งไฟฟ้าจากโรงไฟฟ้าพระนครเหนือ ผลิตไปยังบ้านเรือนประชาชนในเขตลาดพร้าวและแจ้งวัฒนะ 

นิทรรศการห้องถัดไปอยู่ไม่ไกล เป็นห้อง ‘สายน้ำแห่งความภูมิใจ’ เมื่อสาวเท้าเข้าสู่โซนที่ 4 จะพบกับผืนผนังสีขาวเต็มไปด้วยภาพเขียนปากกาเมจิกสีดำเต็มทั้งผนัง ร้อยเรียงหลากเรื่องราวเข้าด้วยกัน ก่อนจะเจอกับเจ้าถิ่น น้อง ‘ENGY’ มาสคอตประจำ กฟผ. ที่จะเข้ามาต้อนรับขับสู้ ก่อนเชื้อเชิญให้เราหย่อนกายลงบนจุดมาร์กสีเหลือง จากนั้นแอนิเมชันจึงริ่มบรรเลงเรื่องราว

โปรเจกเตอร์ค่อย ๆ สาดเงาสีสันประหนึ่งจิตรกรประจงแต่งแต้มฝาผนัง เริ่มต้นด้วยเรื่องราวงาน CSR ของ กฟผ. ปลูกต้นกล้าป่าเขียว สร้างฝายเก็บความชุ่มชื้น อนุรักษ์สายน้ำและป่าเขา-สายธารของความอุดมสมบูรณ์แห่งความอยู่ดีกินดี โครงการคืนช้างสู่ป่า การผลิตกระแสไฟฟ้า ส่งเสริมเกษตรชีววิถีเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน จนถึงการผลิตไฟฟ้าอย่างเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม และพันธกิจการเป็นศูนย์การเรียนรู้เพื่อสังคมแห่งภูมิปัญญา

แอนิเมชันสุดตื่นตาจบลง ม่านเปิดเผยวิวท้องเจ้าพระยาอันอุดมสมบูรณ์ เห็นแล้วสดชื่นคลายอารมณ์ รับเรื่องกันได้เหมาะเจาะ หน้าบานกระจกมีจอ AR 3 ตำแหน่งตั้งเรียงรายกันอยู่ ชวนดูอนาคตอันสดใสเมื่อระบบนิเวศดีขึ้น

ก่อนออกจากห้อง เงยหน้าชมเพดานสักนิด จะพบแสงไฟรูปอินฟิตินี้ แสงแห่งนิรันดร์ สัญลักษณ์แห่งความยั่งยืนและการเรียนรู้ไม่สิ้นสุดของศูนย์การเรียนรู้แห่งนี้

โลกที่ยั่งยืน

ไม่รอช้า ขอให้ตัวอักษรพาผู้ท่านยักย้ายเข้าสู่โซนที่ 5 ‘นวัตกรรมเพื่อชีวิต’ ที่สนุกที่สุด

เพราะรวมเอาทั้งเรื่องประวัติศาสตร์การไฟฟ้า เทคโนโลยี จนถึงสารพัดนวัตกรรมการผลิตไฟฟ้าเพื่อชีวิต มาเล่าได้อย่างออกรสและเห็นภาพแจ่มชัด

เริ่มต้นตั้งแต่ ‘ใครทำอะไรในกิจการไฟฟ้าไทย’ ขยายความภารกิจของ กฟผ. กฟน. และ กฟภ. ก่อนใช้ไทม์ไลน์ขนาดยาวนำเสนอเรื่องประวัติการไฟฟ้าของไทยและของโลกควบคู่กัน จากอนาคตอันยั่งยืน ถอยกลับไปสู่การนำไฟฟ้าเข้ามาใช้ในไทยครั้งแรกที่พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท โดย จอมพล เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสง-ชูโต) จนถึงจุดเริ่มต้นการผลิตไฟฟ้าครั้งแรกของมนุษยชาติ

ไม่ไกลกันมีอีกหนึ่งไฮไลต์ คือโมเดลกระดาษจำลองพร้อมจอเอกซเรย์เครื่องผลิตกระแสไฟฟ้าเครื่องแรก อธิบายวิธีการทำงานแบบพื้นฐาน ยังมีวิดีโอเล่าเรื่อง ‘โรงครู’ ขั้นตอนการผลิตไฟฟ้าของโรงไฟฟ้าพระนครเหนือ ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นของการพัฒนาระบบไฟฟ้าสมัยใหม่ของประเทศที่คลายความกังวลใจเราได้ว่า เหล่าพวยควันแพะรับบาปที่พุ่งออกมา แท้จริงเป็นเพียงไอน้ำธรรมดา แบบเดียวกับที่ระเหยขึ้นมาจากกาน้ำร้อนอย่างนั้น ไม่เป็นอันตรายเลยสักนิด

ถัดมาคือสื่อการเรียนรู้ระบบการทำงานของโรงไฟฟ้านานาชนิด ก่อนย้ายมาสู่สเตชันเล่าเรื่องโรงไฟฟ้าเทคโนโลยีถ่านหินสะอาด ติดกันมีเกมให้ทดลองบังคับหุ่นยนต์ ตอบคำถามความรู้เกี่ยวกับโรงไฟฟ้าเพื่อทำมิชชัน รวมทั้งเกมวางเสาไฟและสายไฟให้สร้างเมืองในจินตนาการ และกิจกรรมสนุก ๆ อีกเกินจะนับนิ้วไหว

หลังจากได้เรียนรู้อย่างครบถ้วนกระบวนความ จนรู้จักพลังงานไฟฟ้า การผลิตไฟฟ้าในไทย และวิถีการใช้พลังงานไฟฟ้าอย่างเหมาะสมไปแล้ว โซนที่ 6 ‘โลกที่ยั่งยืน’ คือโซนที่จะพาเราไปสำรวจวิถีการใช้ไฟฟ้าอันหลากหลายจากนานาประเทศ

กลางห้องมีลูกโลกจำลองให้เราได้ทดลองหมุนโดยไม่ต้องใช้มือสัมผัส เพื่อเลือกเรียนรู้โมเดลจากประเทศอื่นว่า แต่ละที่มีวิธีการผลิตไฟฟ้าและแนวทางในการใช้พลังงานอย่างไร อย่างเยอรมนี ประชาชนเลือกได้ว่าจะใช้ไฟฟ้าจากโรงไฟฟ้าแบบไหน โรงไฟฟ้าถ่านหินที่ราคาย่อมเยาแต่เป็นมิตรน้อยกว่า หรือโรงไฟฟ้าพลังงานสะอาดอื่น ๆ ซึ่งราคาสูงกว่า

บริเวณเดียวกันยังมีสื่อจัดแสดงเล่าเรื่องพลังงานทางเลือกผ่านโฮโลแกรม โดยมีเพาเวอร์และแฮปปี้เป็นตัวดำเนินเรื่อง อีกฟากเป็นโซนให้ความรู้เรื่องโครงข่ายพลังงานไฟฟ้าของเหล่าประเทศในอาเซียน และเกมให้ทดลองบริหารจัดการกระแสไฟฟ้ายามวิกฤต

ก่อนออกจากห้องจะมีบอร์ดข้อมูลกำลังการผลิตไฟฟ้าในขณะนี้ และความต้องการไฟฟ้าของคนไทยขณะนี้แบบเรียลไทม์ ส่งตรงจากศูนย์ข้อมูลพลังงานไฟฟ้าแห่งชาติ

ปิดท้ายด้วยโซนที่ 7 ‘แสงนิรันดร์’ หลังจากได้เรียนรู้เกี่ยวกับเรื่องไฟฟ้ามาทั้งหมดแล้ว ที่แห่งนี้เป็นเหมือนสภาวะจำลอง ที่มนุษย์ใช้ไฟฟ้าอย่างสมดุลและอยู่ร่วมกับธรรมชาตินิเวศได้อย่างยั่งยืน กลางห้องมีโต๊ะกลมให้นำการ์ดมาสแกนเพื่อเช็กคะแนนว่าเรามีส่วนร่วมกับนิทรรศการและเล่นเกมได้เจ๋งแจ๋วเพียงไร แล้วจะมีร่างอวตารที่เราสร้างขึ้นไว้ตอนแรกปรากฏกายขึ้นบนจอ

แต่คะแนนไม่ใช่ประเด็น เพราะหากเราได้เข้าใจเรื่องไฟฟ้า และเรียนรู้วิธีใช้มันอย่างประหยัดมัธยัสถ์ พร้อมนำไปปรับใช้ในชีวิตประจำวันอย่างถูกวิธี ก็แปลว่าเราได้บรรลุจุดประสงค์ของงานทั้งหมดแล้ว

บ้านรักษ์พลังงาน

ถ้าหากเยี่ยมชม EGAT Learning Center ครบทั้ง 7 โซน แล้วยังไม่เห็นภาพรูปธรรมและการใช้งานไฟฟ้าอย่างยั่งยืนจริง ๆ เราขอชวนให้ขยับกายไปยัง ‘บ้านรักษ์พลังงาน’ โมเดลบ้านตัวอย่างไซส์ย่อมที่ใช้พลังงานได้อย่างคุ้มค่าทุกกระเบียดนิ้วซึ่งตั้งอยู่ใกล้กัน

เริ่มต้นตั้งแต่วัสดุรักษ์บ้าน ทั้งโครงสร้างผนังที่ใช้อิฐมวลเบาและสีทาภายในประหยัดพลังงาน โครงสร้างเหนือฝ้าที่เสริมฉนวนใยแก้วกันความร้อน และโครงสร้างกระจก วัสดุได้รับฉลากประสิทธิภาพสูง ช่วยให้บ้านหลังนี้ประหยัดพลังงานได้ 20 – 30 เปอร์เซ็นต์ เครื่องใช้ไฟฟ้าทุกชิ้นมีฉลากประหยัดไฟฟ้าเบอร์ 5 การันตีว่ามีประสิทธิภาพสูงและประหยัดพลังงานได้กว่า 30 เปอร์เซ็นต์ ยิ่งได้พลังงานแสงอาทิตย์จากโซลาร์เซลล์ ก็ยิ่งช่วยให้ประหยัดไฟได้ถึง 60 เปอร์เซนต์

ขอหยุดพักตัวเลขร้อยละความประหยัดก่อนที่จะเวียนหัวไปมากกว่านี้ เอาเป็นว่านี่คือบ้านตัวอย่างที่เจ๋งมาก ๆ นอกจากชุดข้อมูลด้านบน บ้านหลังนี้ยังควบคุมไฟฟ้าได้จากมือถือ เช็กค่าไฟ สลับมาใช้ไฟจากพลังงานทางเลือก รวมทั้งควบคุมเครื่องใช้ไฟฟ้าผ่านออนไลน์ได้ เป็นบ้านในฝันแห่งอนาคตชัด ๆ

ก่อนโบกมือลา EGAT Learning Center เราลัดเลาะเลียบอาคารไปยังอีกฟาก

ภาพตึกตั้งตระหง่านสาดเงาร่มมาให้สวนต้นไม้ด้านตะวันออกในช่วงบ่ายคล้อยของวัน ช่างเป็นภาพอันน่าอภิรมย์ สเปซว่างริมน้ำเจ้าพระยาเต็มไปด้วยไม้ใหญ่ใบดกแผ่ปกคลุมบริเวณ มีสนามหญ้าขนาดย่อม ลานปูนราบเรียบรับกับสเต็ปขั้นบันไดคล้ายอัฒจันทร์โคลอสเซียม ซึ่งเคยใช้จัดงานอีเวนต์สนุก ๆ มากมาย รวมทั้งตลาดร้านค้าและงานดนตรีปลายปี ที่แว่ว ๆ มาว่าปีนี้ก็มีแพลนจะจัดเช่นกัน ช่างเป็นพื้นที่ชวนมาเดินนั่งทอดอารมณ์ แม้ไม่ได้มาเพื่อเรียนรู้เรื่องไฟฟ้าโดยเฉพาะ เพียงเข้ามาใช้พื้นที่ให้คึกคักคึกครื้น EGAT Learning Center เขาก็ดีใจเหลือประมาณแล้ว

วิถีชุมชนริมน้ำแห่งบางกรวย

ลมหอมเอาไอเย็นจากแม่น้ำเจ้าพระยามาปะทะผิวกายเราอย่างจัง พาเรื่องราวการอนุรักษ์ผืนน้ำและการอยู่ร่วมกันระหว่างโรงไฟฟ้า ระบบนิเวศ และวิถีชุมชนดั้งเดิม จากโซนที่ 4 เข้าสู่ห้วงคำนึกของเราอีกครั้ง

เราปิดท้ายวันด้วยทริปเลียบล่องท่องคลอง สัมผัสชีวิตชุมชนริมแม่น้ำแห่งย่านบางกรวยรอบศูนย์การเรียนรู้ EGAT Learning Center 

เริ่มต้นลงเรือหางยาวจากวัดชลอ วัดเก่าแก่ริมน้ำที่มีมาแต่สมัยอยุธยาตอนปลาย เรือลำเล็กพาเราแล่นผ่านทิวแถวไม้น้ำ ทิวแถวผักบุ้งทอดยอด กอกกและธูปฤาษี จิกน้ำทิ้งกิ่งออกรวงดอกย้อยลงมาเกือบจรดผิวน้ำ สาดร่มเงาให้เราได้คลายร้อนเป็นพัก ๆ ละอองฟองฝอยของน้ำสะอาดในคลองกระเส็นกระสายฟุ้งขึ้นตามจังหวะเรือกระทบคลื่นน้ำ วามวับรับแสงระยิบระยับตา หากเราไม่ได้เยี่ยมชม EGAT Learning Center มาก่อน คงต้องนั่งเก็บความฉงนสนเท่ห์ไว้กับตัวอย่างทรมาน ว่าภาพอันแสนเพลิดเพลินเจริญใจของธรรมชาติและชุมชนรายล้อมโรงไฟฟ้าเช่นนี้ ยังงดงามอยู่ได้อย่างไร

ไม่นานก็ถึงวัดสักใหญ่ นมัสการหลวงพ่อสุโขทัยอายุ 600 ปี ก่อนออกมาแวะโฮมสเตย์ ‘เรือนริมน้ำ’ ยิงยาวไล่เรียงสองฝั่งคลองสู่วัดบางอ้อยช้าง แหล่งปลูกอ้อยช้างเพื่อส่งไปบำรุงกำลังทัพช้างสมัยอยุธยา แล้วจึงออกไปชมอู่ ‘จิตตะพรชัย’ อู่ต่อเรือชั้นเซียน แวะโบกมือทักทายแม่ป้าเจ้าบ้านเลียบคลอง แล่นฉิวผ่านร้านก๋วยเตี๋ยวริมน้ำ และเรือขายผลไม้ ของดีจากสวน ก่อนล่องกลับวัดสวนใหญ่ ทักทายนกแก้วโม่งฝูงสุดท้าย เครื่องการันตีว่าย่านนี้ยังอุดมสมบูรณ์

ระยะเวลาเกือบ 3 ชั่วโมงที่เราตะลอนทั่วคุ้งน้ำย่านบางกรวย ดื่มด่ำประวัติศาสตร์ 3 ราชธานี พอร์เทรตภาพอันแสนคอนทราสต์ระหว่างโรงไฟฟ้า เทคโนโลยีแห่งอนาคตที่ตั้งห่างออกไปไม่ไกล กับวิถีชุมชนริมน้ำดั้งเดิมที่เราได้สัมผัสมากับตาเนื้อ จนเราเชื่ออย่างสนิทใจว่า แม้โรงไฟฟ้านี้ตั้งอยู่ใกล้ย่านชุมชน ติดแหล่งน้ำลำคลอง แต่ก็สะอาดพอที่จะอยู่กลางเมืองร่วมกับวิถีชุมชนได้ เปลี่ยนใจคนที่เคยตั้งแง่กับโรงไฟฟ้าอย่างเราไปจากหน้ามือเป็นหลังมือ

EGAT Learning Center หรือ ศูนย์การเรียนรู้ กฟผ. สำนักงานกลาง

ที่ตั้ง : 53 หมู่ 2 ถนนจรัญสนิทวงศ์ ตำบลบางกรวย อำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี 11130 (แผนที่)

วัน-เวลาทำการ : เปิดวันอังคาร-อาทิตย์ เวลา 09.00 – 16.00 น. (หยุดวันจันทร์และวันหยุดนักขัตฤกษ์)

โทรศัพท์ : 0 2436 8953

Facebook : EGAT Learning Center