26 มิถุนายน 2018
8 K
The Cloud X สารคดีสัญชาติไทย

กองหินกลางทะเลกว้างที่โผล่พ้นน้ำอยู่ข้างหน้านั้นมีขนาดเล็กประมาณห้องนั่งเล่นในบ้านตึกแถว ด้านบนมีประภาคารเก่าไร้คนดูแลยืนผุพังท้าลมทะเลอยู่ ประภาคารนี้ถูกติดตั้งเพื่อให้กองหินได้รับสถานะ ‘เกาะ’ เกาะโลซินทำให้เขตแดนทางทะเลของฝั่งอ่าวไทยได้กินพื้นที่เพิ่มออกไปอีก

เมื่อเข้าหน้าฝนก็ถึงเวลาที่ใกล้จะได้กลับไปเยือนอีกครั้ง

ในอดีตจะมีเรือพานักดำน้ำไปที่นี่เพียงแค่ช่วงเดือนเดียวต่อปี เพราะตำแหน่งที่ตั้งที่ห่างไกล เกาะอื่นที่ใกล้สุดก็ห่างออกไปถึงครึ่งวัน สำหรับบางคนการดำน้ำในพื้นที่เดิมซ้ำกัน 2 – 3 วัน เป็นเรื่องที่น่าเบื่อเกินไป แต่ที่นี่คือจุดที่มีแนวปะการังแข็งที่สมบูรณ์ที่สุดแห่งหนึ่งของไทย และเป็นจุดที่เรารู้ว่าจะมีโอกาสได้เจอหนึ่งในปลาหายากที่สุดได้

การเดินทางฝ่าพายุไปเกาะโลซินเพื่อหา 'โรนัน' ปลาหายากแห่งทะเลไทย

หนึ่งในแนวปะการังแข็งที่กว้างใหญ่และสมบูรณ์ที่สุดของไทย

การเดินทางฝ่าพายุไปเกาะโลซินเพื่อหา 'โรนัน' ปลาหายากแห่งทะเลไทย

ปะการังแข็งเจริญเติบโตซ้อนกันอย่างอัดแน่น

เรือของเราแล่นออกจากท่าตอนกลางดึก การเดินทาง 10 ชั่วโมงในทะเลมืดสู่เกาะใต้สุดของฝั่งอ่าวไทยกำลังจะเริ่มขึ้น ลมยังคงพัดแรงสมกับเป็นหน้ามรสุม ถ้าคืนนี้ลมแรงขึ้นไปอีกกัปตันจะเปลี่ยนแผน เราอาจจะไปไม่ถึงโลซิน ในห้องนอนเล็กๆ ตัวเราไหวกลิ้งไปตามแรงคลื่น อวัยวะภายในช่องท้องขยับตามแรงแกว่งซะจนปั่นป่วน พอเริ่มจะหลับก็ต้องตกใจตื่นเพราะความรู้สึกที่เหมือนตกจากที่สูงเมื่อเรือทิ้งตัวลงจากยอดคลื่น คืนนี้ยังอีกยาวไกลทั้งระยะทางและระยะเวลา การเดินทางสู่โลซิน แทบทุกครั้งไม่เคยมีการเดินทางที่เรียบรื่นไร้คลื่นลม ที่แห่งนี้ทำให้วลี ‘คืบก็ทะเลศอกก็ทะเล’ ผุดขึ้นมาในใจอยู่บ่อยๆ

หลายปีก่อนที่อีกฝากหนึ่งของทะเลไทย เรือของเราจอดอยู่หลังเกาะตาชัย

คืนนั้นพวกเราเข้านอนกันแบบทุลักทุเลเพราะเรือโยกตัวตามคลื่นไม่หยุด เราตกใจตื่นกลางดึกเพราะน้ำที่สาดเข้ามาทางหน้าต่างห้องนอน เตียงนอนเปียกท่วม ตัวคนสละห้องนอนย้ายไปรวมกันที่ห้องนั่งเล่นกลางด้านบนเพื่อพบว่าทีวีและข้าวของบนตู้ในห้องกลางนั้นก็ตกลงมากระแทกพื้นแตกหมด สภาพเละเทะไม่ต่างกับห้องนอนเราเท่าไหร่นัก

กิจวัตรประจำวันของนักดำน้ำที่มากับเรือนอนแบบนี้มีอยู่แค่ 3 อย่าง กิน ดำน้ำ และนอน สองอย่างแรกนั้นจะวนไป 4 รอบต่อวัน แล้วค่อยเข้ามาถึงกิจกรรมที่ 3 วนอยู่อย่างนี้ไปจนกระทั่งกลับเข้าฝั่ง เมื่อโดนพายุกระหน่ำอยู่อย่างนี้ทุกอย่างก็ต้องเปลี่ยนไป เหลือแค่กินกับนอน อาหารถูกปรับให้เป็นแบบทำแล้วกินง่าย เรือจอดทอดสมอหลบพายุอยู่ด้านหลังเกาะ จุดหลบลมที่ดีที่สุดในละแวกนี้ แต่มันก็ยังดีไม่พอให้เรายืนนิ่งๆ บนเรือได้ เรือโยกเหวี่ยงซะจนเห็นแค่วิวฟ้าสลับกับพื้นน้ำตลอดเวลา ไม่มีจังหวะที่ได้เห็นขอบฟ้านิ่งๆ เลย

การเดินทางฝ่าพายุไปเกาะโลซินเพื่อหา 'โรนัน' ปลาหายากแห่งทะเลไทย

กระเบนนก (Eagle Ray) ร่อนผ่านตัวเราไปอย่างรวดเร็ว

ลมและคลื่นซัดทุกอย่างบนเรือให้แกว่งตลอดเวลา ทุกคนมีสิ่งที่คิดอยู่ในใจแต่ไม่มีใครเอ่ยเป็นคำพูดออกมา สบตากับหลายคนก็รู้ว่านี่ไม่ใช่เรื่องปกติ แต่ไม่มีใครทำให้เป็นเรื่องใหญ่ ในเมื่อดำน้ำไม่ได้ก็เลยมานั่งรวมตัวกันฟังเรื่องเล่าประวัติชีวิตอันโลดโผนของพี่นักดำน้ำคนหนึ่งในเรือ ซึ่งทั้งตลกและน่าทึ่งจนทุกคนอดขำออกมาพร้อมกันไม่ได้ สภาพจิตใจที่ดีในยามที่สภาพแวดล้อมเลวร้ายคือสิ่งที่ดีที่สุด

พายุร้ายกักตัวเราไว้บนเรืออยู่เต็มวัน เช้าวันต่อมากัปตันตัดสินใจออกเรือสู้คลื่นเพื่อกลับเข้าฝั่ง ยอดคลื่นด้านหน้าเรือปะทะมาอย่างไม่หยุด เรือเร่งกำลังไต่ไล่ไปทีละยอด คลื่นยกสูงทำให้เรือทำความเร็วไม่ได้ เรือประคองตัวไปช้าๆ เหมือนไม่ได้เคลื่อนที่ไปข้างหน้า เป็นการเดินทางที่ยาวนานเหลือเกิน

เสียงกระดิ่งปลุกให้ตื่นขึ้นมาพบกับแสงสว่าง เรือยังโยกเคลงอยู่ แต่ไม่หนักหนาเท่าเมื่อคืนนี้ เมื่อมองออกไปด้านนอกเห็นกองหินเป็นเงาดำอยู่ไม่ไกล ในที่สุดเราก็มาถึงโลซิน รอบข้างเป็นทะเลเวิ้งว้าง มองไม่เห็นแม้แต่ขอบรางๆ ของแผ่นดิน ที่นี่คือจุดที่เลวร้ายที่สุดถ้าลมไม่หยุดหรือเร่งกำลังกลายเป็นพายุ ไม่มีเกาะหรือแผ่นดินให้หลบพัก ทางเลือกที่นี่มีไม่เยอะนัก

การเดินทางฝ่าพายุไปเกาะโลซินเพื่อหา 'โรนัน' ปลาหายากแห่งทะเลไทย

ลักษณะสามเหลี่ยมของบริเวณหัวของโรนันคือหมายให้เรามองหาจากระยะไกล

เรือวนไปส่งเราโดดลงใกล้กับกองหิน น้ำเย็นสีฟ้าของโลซินฉุดให้ความเหนื่อยล้าจากการนอนหลับไม่สนิทกระเจิงหายไปสิ้น โลกใต้น้ำสงบนิ่งต่างกับด้านบน เสียงคลื่นลมขาดหายไปแล้ว แทนที่ด้วยเสียงหายใจของเราเอง ปะการังแข็งที่สวยสมบูรณ์ปรากฏอยู่อย่างอลังการเบื้องหน้า กิ่งก้านเหล่านั้นดูเหมือนอยู่ไม่ไกลเพราะความใสของน้ำ เราเริ่มเตะขาทิ้งห่างจากทุ่งปะการังแข็งออกสู่พื้นทรายลาดน้อยๆ ด้านนอก โดยที่พยายามรักษาระดับความลึกของตัวเราให้คงอยู่เท่าเดิม

แสงสลัวลงตามความลึกที่เพิ่มขึ้น พื้นทรายด้านล่างพร่ามัวเห็นขอบไม่ชัด ที่ใกล้พื้นทรายดูเหมือนจะมีกระแสน้ำเย็นที่ไหลแยกชั้นกับน้ำอุ่นด้านบน น้ำสองอุณหภูมิชนกันทำให้เกิดริ้วพร่าเลือน บดบังการมองเห็นของเราลงไปอีก ยังดีที่ว่าสิ่งที่เราพยายามมองหานั้นมีขนาดค่อนข้างใหญ่

ทันใดนั้นหางตาเหลือบเห็นก้อนสีเทาเคลื่อนตัวเรี่ยพื้นมาจากทางซ้ายมือ เรารีบตีขาไปดักเส้นทางด้วยสัญชาตญาณ พอระยะห่างลดลงถึงเห็นว่ามันไม่ใช่สิ่งที่เราตามหา กระเบนนก (Eagle Ray) ขนาดประมาณเมตรกว่าๆ ร่อนผ่านเราไปด้วยความรวดเร็ว

การเดินทางฝ่าพายุไปเกาะโลซินเพื่อหา 'โรนัน' ปลาหายากแห่งทะเลไทย

นักดำน้ำพยายามปล่อยฟองอากาศให้เบา เพื่อจะได้เข้าใกล้โรนันได้มากขึ้น 

พอใช้ตาเพ่งไปที่ว่างเปล่าสีเนื้อด้านล่างนานๆ สมองก็เริ่มหลอกให้มองเห็นภาพที่ตามหา ก้อนหินตรงหน้าดูเหมือนจะขยับไหวตัว แต่แค่เพียงอึดใจเดียวมันก็กลับกลายเป็นก้อนหินธรรมดาไปอีกครั้ง เราเหลือบตามองเข็มทิศแล้วเตะขาหันตัวออกห่างจากตัวเกาะไปอีก ยิ่งออกไปไกลขึ้นพื้นทรายด้านล่างก็ยิ่งทอดตัวสู่ความลึกมากขึ้น เราหยุดรักษาระยะที่ยังพอจะมองเห็นพื้นทราย ถ้าออกไปไกลกว่านี้ เราต้องลดระดับสู่ความลึกเพิ่มขึ้นเพื่อให้มองเห็นพื้น แต่ก็จะทำให้เวลาของเราเหลือน้อยลงไปด้วย

ที่ว่างบนพื้นทรายระหว่างตัวเกาะด้านหน้า มีเงารางๆ รูปทรงสามเหลี่ยมปรากฏให้เห็น หัวใจเริ่มเต้นเร็วขึ้นด้วยความตื่นเต้น เมื่อเราลดระดับตัวลงใกล้พื้นมากขึ้นแล้วพบว่ามันไม่ใช่ก้อนหินนิ่งๆ เหมือนอย่างรอบที่แล้ว

โรนันคือปลาที่อยู่ตรงจุดกึ่งกลางของฉลามและกระเบน ปากที่อยู่ด้านล่างของส่วนหัวที่แบนเหมือนกระเบนคอยหาอาหารตามพื้นทรายเหมือนกับพวกกระเบน แต่ครึ่งตัวด้านหลังนั้นมีครีบ หาง และรูปร่างเพรียว ทรงพลังเหมือนพวกฉลาม พวกมันชอบนอนนิ่งๆ หรือว่ายช้าๆ ตามพื้นทรายลึก นักดำน้ำที่ลงเพลิดเพลินกับแนวปะการังสีสันสวยงามมักจะไม่ค่อยได้พบเจอพวกมัน

การเดินทางฝ่าพายุไปเกาะโลซินเพื่อหา 'โรนัน' ปลาหายากแห่งทะเลไทย การเดินทางฝ่าพายุไปเกาะโลซินเพื่อหา 'โรนัน' ปลาหายากแห่งทะเลไทย

ลูกครึ่งฉลามกับปลากระเบน สัตว์น้ำหายากที่ใกล้สูญพันธุ์

เราเปลี่ยนทิศทางเพื่อลดระดับลงสู่พื้นทรายด้านหน้าโรนัน ทิ้งระยะห่างให้พอประมาณ น้ำตรงช่วงใกล้พื้นทรายเย็นกว่าด้านบนอย่างที่คิดไว้ และมันไม่ใสเท่าด้านบนด้วย จากมุมสูงที่ดูเหมือนว่าน้ำจะใส เมื่อลงมาสัมผัสจริงนั้นแตกต่างกันลิบลับ เราหยุดนิ่งอยู่บนพื้นทรายด้านหน้าโรนัน ข่มความตื่นเต้นแล้วพยายามจดจำและสังเกตพฤติกรรมของมันให้มากที่สุด ไม่ใช่แค่พบเจอแล้วจะเพียงพอสำหรับเรา การพบเจอแล้วเข้าใจมันมากขึ้นสักนิดคือเป้าหมายที่เราต้องการ

แรงกระเพื่อมและเสียงจากฟองอากาศที่เราปล่อยออกมาทำให้โรนันเริ่มขยับตัว ถึงแม้เราจะระวังอย่างที่สุดแล้ว แต่สุดท้ายมันก็ยังเคลื่อนตัวออกห่างเราไป เราลอยตัวสูงขึ้นมาทบทวนเหตุการณ์ว่า เราจะทำอะไรที่ต่างไปในครั้งหน้า เพื่อที่จะเข้าใกล้โรนันให้ได้มากขึ้น มีเวลาอยู่กับมันได้นานขึ้นอีกนิด

เมื่อกลับขึ้นมาถึงผิวน้ำพบว่าลมด้านบนค่อยๆ เบาลงแล้ว เราคงจะอยู่ที่นี่กันต่อได้ ถึงแม้ว่ากองหินนี้จะไม่ใหญ่ สามารถว่ายรอบกองได้ทั่วด้วยเวลาไม่นาน แต่เราก็จะอยู่ที่นี่ไปอีก 3 วัน ว่ายวนออกไปตามจุดเดิมๆ เพื่อจะได้มีเวลาไม่กี่นาทีกับหนึ่งในปลาที่หายากชนิดหนึ่งของทะเลไทย

Writer

Avatar

ชุตินันท์ โมรา

ช่างภาพ/วิดีโอใต้น้ำมือรางวัลระดับเอเชีย ที่เห็นความเปลี่ยนแปลงของโลกใต้น้ำทั้งในและนอกประเทศมากว่า 17 ปี ทำหนังสือดำน้ำระดับนานาชาติหลายเล่ม เป็นทีมวิดีโอใต้น้ำและคนเบื้องหลังสารคดีและโฆษณาหลายตัว นอกจากนี้ยังเป็นแอดมินเพจ digitalay