ถ้ารู้จักเป็ดอย่างทะลุปรุโปร่งแล้ว เชื่อว่าใครๆ คงจะต้องชอบเป็ด ข้อดีของเป็ดมีอยู่หลายอย่าง แค่เรื่องกินที่เป็นเรื่องใหญ่ ก็ไม่มีขอบเขตตายตัว ชวนให้ค้นหาไม่รู้จบ ยังมีเรื่องการเลี้ยงเป็ดที่มีวิธีคิดที่แยบคายได้ผล เป็นแบบอย่างที่น่าสนใจ 

ในอีกซีกโลกหนึ่ง ความเป็นธรรมชาติของเป็ดที่คุ้นเคยกับคน จนมาเป็นสัญลักษณ์ให้ความสุข ความสนุก ต่อคนทุกวัย เป็ดไปปรากฏในของใช้ และในศิลปะหลายๆ อย่าง บางพื้นที่มีข้อห้ามไม่ให้ใครแตะต้องเป็ด ให้เป็ดอยู่อย่างอิสระ จึงเท่ากับว่าเป็ดที่เป็นสัตว์ปีกชนิดหนึ่งมีภาษีหลายอย่าง เลยเรียกว่าภาษีของเป็ด

เอาเรื่องกินที่คุ้นเคยก่อน ไล่ตั้งแต่ไข่เป็ด ถึงจะมีข้อจำกัดมีทางเลือกน้อยกว่าไข่ไก่ จะใช้ก็ต้องดูความเหมาะสม ถ้าเป็นไข่ดาวกรอบๆ เกรียมๆ กินกับผัดกะเพราเนื้อหรือข้าวผัดนั่นพอได้ แต่จะเอาไปทำไข่ลวก ไข่ตุ๋น บัวลอยไข่หวาน แค่คิดก็ไม่ไหวแล้ว นอกนั้นก็เอาไปใช้ในไข่พะโล้ ไข่ลูกเขย ไข่เจียวหมูสับ ไข่ในข้าวหมูแดง และทำไข่เค็ม ไข่เยี่ยวม้า 

ข้อด้อยของไข่เป็ดเมื่อเปรียบเทียบกับไข่ไก่คือมีความคาว แต่อย่างอื่นถือว่ามีคุณภาพสูงกว่า แล้วคุณภาพของไข่เป็ดระบบฟาร์มที่มีขายทั่วไปก็ยังสู้ไข่เป็ดไล่ทุ่งไม่ได้ ไข่เป็ดไล่ทุ่ง ลูกใหญ่ มีความเหนียว ไข่แดงสีแดงจัด 

เป็ดไล่ทุ่งนั้นเป็นระบบการเลี้ยงที่ต่างจากการเลี้ยงสัตว์ประเภทอื่นๆ คนเลี้ยงจะต้อนเป็นฝูงๆ เหมือนเป็นยิปซีเลี้ยงเป็ด ตะลอนไปตามนาข้าว โดยเฉพาะที่ชาวนากำลังจะทำนางวดใหม่ และให้น้ำเข้านาแฉะๆ เพื่อไถคราด ก็พอดีในเวลานั้นเจ้าหอยเชอรี่ที่มันซุกอยู่ในดิน เมื่อมีน้ำ ไข่ของมันเริ่มเป็นตัวกระจายไปทั่ว เจ้านี่เป็นศัตรูพืชตัวฉกาจกัดกินต้นข้าว มันมากมายจนคนไม่มีปัญญาที่จะกำจัดมัน คนที่จะปราบหอยได้ดีเป็นเป็ด ปากมันรัวเร็วยิ่งกว่าเครื่องจักร ทั้งคุ้ย ทั้งแคะ มันกินเรียบทั้งตัวหอย เปลือกหอย แถมซังต้นข้าวเก่าๆ พอตกเย็นคนเลี้ยงเป็ดก็ต้อนเข้าเล้าชั่วคราว ตอนเช้าเก็บไข่ขาย เสร็จแล้วต้อนไปนาอื่นๆ ต่อไป เป็ดอ้วนโดยไม่ต้องพึ่งอาหารเลี้ยงเป็ด 

ทำไมอาหารจานเป็ดจึงเป็นอาหารจานโปรดในเอเชีย แต่ไม่เป็นที่นิยมในซีกโลกตะวันตก, เป็ดพะโล้

แต่ไอ้ที่เป็ดกินเข้าไปนั่นแหละไปสร้างโปรตีน สร้างแคลเซียม ไขมัน สีแดงสด ให้กับไข่เป็ด ของดีๆ จะอยู่ตรงนั้น แล้วซื้อไข่เป็ดไล่ทุ่งนี่ไม่มีปลอม ใครจะเอาไข่เป็ดเลี้ยงฟาร์มมาแบบอ้างก็ไม่ได้ ไข่เป็ดไล่ทุ่งจะมอมแมมขี้โคลนบ้าง ขี้เป็ดบ้าง บางทีมีขนอ่อนติดพะเป็นยี่ห้อติดมาด้วย

การเลี้ยงเป็ดไล่ทุ่งนี่ถ้าดูในเรื่องสังคมคือเป็นการเอื้อประโยชน์กัน พึ่งพาซึ่งกันและกันระหว่างคนเลี้ยงเป็ดกับชาวนา นี่ก็เป็นความดีอีกอย่าง 

มาถึงเรื่องกินเป็ด ที่ใครๆ ก็ต้องนึกถึงเป็ดพะโล้เป็นอันดับแรก ทั่วไปจะให้น้ำหนักไปที่ผงพะโล้สำเร็จรูป ที่มีมากมายหลายยี่ห้อ ขนาดโลโบ้ยังทำขาย จะไปซื้อแบบโฮมเมดที่ตลาดเล่ง บ้วย เอี้ย เยาวราช ก็มีบานเบอะ ร้านพริกไทยตรามือก็ยังทำขาย หรืออยากได้ที่มีชื่อเสียงมานานก็มี ของไท้เชียงโอสถ อยู่ที่ตลาดบ้านโพธิ์ แปดริ้ว มีผงพะโล้ตราเบญจรส ที่เมื่อก่อนต้องไปซื้อถึงที่ เดี๋ยวนี้สั่งซื้อทางไปรษณีย์ได้

ทำไมอาหารจานเป็ดจึงเป็นอาหารจานโปรดในเอเชีย แต่ไม่เป็นที่นิยมในซีกโลกตะวันตก, เป็ดพะโล้

แต่คนที่ทำเป็ดพะโล้ขายนั้น ผงพะโล้เป็นเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น ความสำคัญไปอยู่ที่ส่วนประกอบอื่นๆ อย่างน้ำตาลปี๊บ ข่าแก่ รากผักชี กระเทียม เหล้าจีน ซีอิ๊วดำ ซีอิ๊วปรุงรส น้ำมันหอย โป๊ยกั๊ก อบเชย เกลือ ส่วนจะใช้อะไร เท่าไหร่ ก็เป็นสูตรของแต่ละคน ถ้าใครทำเป็ดพะโล้อร่อยโด่งดัง จะไม่บอกสูตรใครง่ายๆ

จะกินเป็ดพะโล้ก็ใช่ว่าจะต้องเสาะหาว่าที่ไหนทำอร่อย หรือง่ายๆ ว่าพึ่งที่เขาทำขายลูกเดียว ทำกินเองก็ได้ ซึ่งจะได้ประโยชน์หลายอย่าง อย่างแรก พอลงตัวแล้วก็เท่ากับปูหนทางไว้ เมื่อจะต้องต้มเป็ดไหว้เจ้าในตอนตรุษจีนหรือสารทจีน ไม่ต้องไปซื้อให้ยุ่งยาก

อย่างที่สองเป็ดพะโล้เหลือ ยังได้พลิกแพลงไปทำของกินอย่างอื่นๆ ได้อีก จะทำเนื้อเป็ดพะโล้ผัดกะเพรา เนื้อเป็ดพะโล้ผัดพริกไทยดำ หรือผัดฉ่า ผัดพริกขิง ยังทำได้อีกมากแล้วแต่จะคิด กระดูกโครงเป็ด คอ ตีน เอาไปต้มเป็นซุปเป็ดง่ายๆ ใส่น้ำต้มเป็ด ใส่หอมใหญ่ มะเขือเทศ มันฝรั่ง เคี่ยวนานๆ เข้าเนื้อ อร่อยซดเพลิน เรียกว่าทำเป็ดพะโล้ทั้งที กินได้หลายอย่าง โดยไม่เหลือทิ้ง

อย่างที่สาม เมื่อช่ำชอง ฝีมือลงตัวแล้ว ก็ขึ้นเป็นบัญชีเป็นของกินประจำบ้านเพิ่มขึ้น ไม่แน่เผื่อวันไหนตกงาน อย่างน้อยก็ทำก๋วยเตี๋ยวเป็ดขายได้

ทำไมอาหารจานเป็ดจึงเป็นอาหารจานโปรดในเอเชีย แต่ไม่เป็นที่นิยมในซีกโลกตะวันตก, เป็ดพะโล้

อย่างที่สี่ที่เป็นประโยชน์ของการต้มเป็ด ถ้าข้างบ้านชอบเข็นราวตากผ้า วิ่งหาแดด เพ่นพ่านเกะกะไปทั่ว รำคาญตา ไม่ต้องไปทะเลาะให้เสียเวลา ใช้ต้มเป็ดพะโล้หน้าบ้าน เดี๋ยวเดียวเขาก็มาเก็บผ้าไปเอง

เรื่องกินเป็ด จะเป็นเป็ดพะโล้ ก๋วยเตี๋ยวเป็ด ข้าวหน้าเป็ดนั้น ถือว่าเป็นอาหารจานเดียวที่เหมาะกับยุคสมัยและเงินในกระเป๋า ที่ไหนๆ ก็มีก๋วยเตี๋ยวเป็ด บางถนนยังมีหลายเจ้า เลือกกินได้ตามสะดวก ก๋วยเตี๋ยวเป็ด 100 เจ้ารสชาติจะไม่เหมือนกัน 

อย่าว่าแต่อยู่เมืองไทยเลย ถ้าไปเที่ยวเมืองจีนแบบไปเอง ไม่ได้ไปกับทัวร์ ที่ให้เขาอุ้มไปเที่ยว อุ้มไปกิน ไปนอน การไปเองไม่ต้องกลัวว่าไม่รู้จะกินอะไร ที่ไหน ราคาเท่าไหร่ ยิ่งพูดกันก็ไม่รู้เรื่อง เรื่องนั้นหมูๆ ปอกเปลือกกล้วยง่ายกว่า เพราะที่ไหนๆ ก็มีเป็ดให้กิน เพียงแต่ว่าเมืองจีนนั้นหนักไปทางเป็ดย่าง ทุกตลาดสดต้องมีเจ้าเป็ดย่างขาย ซื้อไปแล้วไปนั่งกินที่ที่พัก ไม่มีใครว่า เป็ดย่างในเมืองจีนน่ากินแล้วยังถูกกว่าเมืองไทยเยอะ ข้อเสียคือไม่มีน้ำจิ้มเท่านั้น

เมืองจีนเขาย่างเป็ด เอาเป็นเอาตาย ฝีมือนั้นไม่ต้องพูดถึง มีอยู่ 2 ระดับ คืออร่อยน้อยกับอร่อยมาก เคยไปกินร้านอาหารนอกเมืองต้าหลี่ เป็นร้านริมทาง หน้าตาของร้านบอกชัดๆ ว่ามีเป็ดย่างเป็นของกินหลัก หน้าร้านมีราวแขวนเป็ดผึ่งลมมากกว่า 30 ตัว ข้างๆ มีโอ่งดินเผาขนาดใหญ่สำหรับย่างเป็ด แล้วมีกองใบต้นสน ที่ถักใบต้นสนเหมือนผมเปียกองมหึมาเอาไว้ย่างเป็ด คนกินในร้านทุกโต๊ะต้องกินเป็ดย่าง

ทำไมอาหารจานเป็ดจึงเป็นอาหารจานโปรดในเอเชีย แต่ไม่เป็นที่นิยมในซีกโลกตะวันตก, เป็ดพะโล้

ยังเคยไปเจอเป็ดทอดกรอบ เป็นแผงอยู่หลังตลาดสดลี่เจียง มีเป็ดหมักหลายสิบตัวนอนแอ้งแม้งอยู่ในกะละมังขนาดใหญ่ พอชี้ว่าจะเอา เขาบอกว่าต้องคอย 10 นาที เขาเอาไปใส่ในหม้อทอดอัดแรงดันขนาดใหญ่ ใส่ทีละ 4 – 5 ตัว แล้วก็ได้ตามเวลา กรอบอร่อยจริงๆ นั่นก็เป็นของกินจากเป็ดอีกอย่างหนึ่ง ตอนนั้นยังนึกว่าเอาวิธีนั้นมาทำขายเมืองไทยคงรวยเละ เรื่องราวทั้งหมดนี้แสดงให้เห็นว่า เป็ดเป็นของกินที่แพร่หลาย กินง่าย กินทุกที่มีทุกเรื่อง

ที่นี้มาเป็นเป็ดอีกซีกโลกหนึ่ง เป็นซีกทางตะวันตก ถ้าเป็นทางยุโรป คนยุโรปกินเป็ด ส่วนจะทำกินอย่างไร อร่อยขนาดไหน จะผ่านเรื่องนั้นไป

ที่นิยมกินเป็ดน้อยมากก็มีที่อเมริกา ตามซูเปอร์มาร์เก็ตหรือ Butcher Shop ทั่วไป หาเป็ดสดน้อยมาก ส่วนใหญ่จะแช่แข็งจากฟาร์มในอเมริกาบ้าง จากอินโดนีเซีย จากจีนก็ไปเยอะ 

อาหารกระป๋องในซูเปอร์มาร์เก็ตที่ใช้เป็ดมีก็น้อย ที่เห็นๆ ก็มีเป็ดพะโล้ เป็ดกรอบจากจีน แต่อันไหนไม่ร้ายเท่า ดันทะลึ่งมีเนื้อเป็ดบดใส่กระป๋องสำหรับให้หมากิน

ทำไมอาหารจานเป็ดจึงเป็นอาหารจานโปรดในเอเชีย แต่ไม่เป็นที่นิยมในซีกโลกตะวันตก, เป็ดพะโล้

ตามความคิดของผมที่ว่า ทำไมคนที่นั่นไม่นิยมกินเป็ด เพราะเป็ดที่นั่นส่วนใหญ่เป็นสายพันธุ์ Mallard Duck หรือเป็ดป่าที่มีความเป็นนกอยู่ด้วย เดินเตาะแตะแต่บินไกลเป็น 100 เมตร อยู่กับธรรมชาติแต่ปรับตัวอยู่กับคนได้ดี เป็นเป็ดที่รูปร่างสวยอีกต่างหาก หัวสีเขียว รอบคอสีขาว ลำตัวมีสีเทา สีน้ำตาล เมื่อเป็นสัตว์อยู่ตามธรรมชาติ และเมื่อคุ้นเคยกับคนจนเชื่อง คนก็รักมัน ไม่ไปยุ่งกับมัน แล้วใครจะรู้ว่าเป็ดแช่แข็งที่มีขายเป็นเป็ดพันธุ์อะไร เป็น Mallard Duck หรือเปล่าไม่รู้ ก็เลยไม่กินเป็ดหมดเรื่องหมดราว

ธรรมชาติของ Mallard Duck ที่น่าดูอีกอย่าง แม่เป็ดจะเลี้ยงลูกน่าเอ็นดูมาก ปกติก็มีลูก 5 – 7 ตัว แม่เป็ดเดินนำหน้า ลูกเป็ดเดินตาม ส่วนพ่อเป็ดเดินคุมหลัง บางทีพากันเดินข้ามถนน ฝรั่งเห็นจอดรถแล้วยังลงมาโบกมือให้รถคันอื่นๆหยุดอีกด้วย 

ทำไมอาหารจานเป็ดจึงเป็นอาหารจานโปรดในเอเชีย แต่ไม่เป็นที่นิยมในซีกโลกตะวันตก, เป็ดพะโล้

เคยเห็นในคลองที่ Fort Lauderdale ฟลอริดา แม่เป็ดนำขบวนลูกเป็ดว่ายน้ำสบายใจเฉิบ แล้วเป็ดมันจะเดินไปทั่ว คนกับเป็ดก็ใช้ทางเดินบนฟุตปาทร่วมกัน เคยถามคนที่นั่นว่าไม่กลัวเหยียบขี้เป็ดเหรอ เขาบอกว่าเหยียบขี้เป็ดดีกว่าเหยียบขี้หมา

เป็ดนี่ยังเป็นขวัญใจเด็ก-ผู้ใหญ่มานาน 70 – 80 ปี ถ้านึกไม่ออกก็นึกถึง Donald Duck ที่เป็นเป็ดฉลาด น่ารัก หรือเจ้า Daffy Duck ตัวสีดำๆ รวดเร็ว เจ้าเล่ห์ ในการ์ตูนนั่นเอง เดี๋ยวนี้หาการ์ตูนคลาสสิกอย่างนั้นไม่มีอีกแล้ว ถ้าใครรื้อฟื้นเอามาฉาย ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ก็ดูตาแป๋ว หัวเราะกันครื้นเครง 

ทำไมอาหารจานเป็ดจึงเป็นอาหารจานโปรดในเอเชีย แต่ไม่เป็นที่นิยมในซีกโลกตะวันตก, เป็ดพะโล้
ทำไมอาหารจานเป็ดจึงเป็นอาหารจานโปรดในเอเชีย แต่ไม่เป็นที่นิยมในซีกโลกตะวันตก, เป็ดพะโล้

เป็ดในของใช้ ในศิลปะ ก็มีเยอะเป็น Country Handicraft ของฝรั่ง ซึ่งเมื่อก่อนฝรั่งเขาชอบแกะไม้เป็นรูปเป็ดทาสีทึมๆ เป็นงาน Folk Arts ไว้ตกแต่งบ้าน ยิ่งเก่า ยิ่งหายาก ยิ่งแพง

ในปัจจุบันเป็ดเป็นโลโก้ของใช้แบรนด์เนมเยอะมาก ดูอย่างยี่ห้อ Duck Head ที่มีเสื้อผ้า กระเป๋า รองเท้า เข็มขัด สวยแต่แพงเอาเรื่อง แล้วยังมียี่ห้ออื่นๆ อีกนับไม่ถ้วน

ทำไมอาหารจานเป็ดจึงเป็นอาหารจานโปรดในเอเชีย แต่ไม่เป็นที่นิยมในซีกโลกตะวันตก, เป็ดพะโล้

เมื่อตอนที่อยู่ที่นิวซีแลนด์ ซึ่งที่นั่นมีป่าและ City Green Space ทั่วประเทศ เจ้าเป็ดที่ส่วนใหญ่เป็น Mallard Duck ก็อยู่ทั่วไปหมด จะเป็นสัตว์สงวนห้ามใครแตะต้อง มันจึงเป็นนักเลงโตไม่กลัวใคร แถมเป็นตัวแสบบ้านไหนไม่ปิดฝาถังขยะ มันมากันหลายตัวช่วยกันล้มถังได้ เลือกกินอะไรตามชอบแล้วก็ไป เจ้าของบ้านต้องกวาดเก็บขยะใหม่ 

ทำไมอาหารจานเป็ดจึงเป็นอาหารจานโปรดในเอเชีย แต่ไม่เป็นที่นิยมในซีกโลกตะวันตก, เป็ดพะโล้

เห็นเป็ดทีไรก็คิดถึงเป็ดย่าง เวลาเข้ามาเดินแถวบ้าน อยากจะเอาหนังสติ๊กกดหัว เอาตัวมาทำเป็ดย่าง เป็ดย่างที่ร้านอาหารจีนนั้นแพงเหลือขนาด เป็ดย่างตัวหนึ่งซื้อแกะได้ 2 ตัว แต่คิดแล้วไม่คุ้ม เป็ดตัวเดียวติดคุกเป็นปี แล้วน่าอายอีกต่างหาก ถ้าใครถามติดคุกด้วยข้อหาอะไร ก็ข้อหาฆ่าเป็ด  

ทั้งหมดนี้เป็น 2 โลกของเป็ด โลกบ้านเรากินเป็ดอย่างทะลุทะลวง อีกโลกหนึ่งมีแต่ความสวยสดงดงาม รวมๆ แล้วก็เป็นภาษีที่เป็ดมีนั่นเองครับ

Writer & Photographer

Avatar

สุธน สุขพิศิษฐ์

ศิลปะ-ดนตรี-อาหาร ที่มีอยู่ในโลกนี้ ไม่มีพรมแดน ไม่มีภาษา ไม่มีการเมือง ไม่มีการกีดกัน ไม่มีรวยหรือจน เข้าถึงง่าย มีความสุขเท่าเทียมกัน เอาสามอย่างเท่านี้ก็พอ