แกรี วิลเลียมส์ (Gary Williams) สุภาพบุรุษชาวอังกฤษ นั่งรับประทานอาหารกลางวันที่ร้าน Lady L ปาร์คนายเลิศ กรุงเทพฯ

เขาไม่รู้ว่ามีคนแอบดู เรานั่งมองไกลๆ แอบสังเกตทุกอย่างตั้งแต่วิธีที่เขาหยิบช้อน ตักอาหาร จิบเครื่องดื่ม เช็ดปาก จัดเสื้อให้เรียบร้อย และเดินขึ้นบันไดไปชั้นบน รองเท้าหนังเงาวับเหยียบขั้นบันไดเพียงครึ่งฝ่าเท้า เสื้อสูทหางยาวแบบอังกฤษสะบัดตามหลัง เขาเดินตัวตรง เป็นธรรมชาติ สง่าอย่างกับเจ้าชาย

คุณแกรีได้รับเชิญจากปาร์คนายเลิศให้มาสอนศิลปะแห่งการเป็นบัตเลอร์ (Butler) ค่าเล่าเรียน 5 วันตกสามหมื่นกว่าบาท พวกเราชาว The Cloud เข้าไปนั่งสังเกตการณ์ บัตเลอร์จากเกาะอังกฤษคนนี้ทั้งเนี้ยบและเป๊ะ แต่มีอารมณ์ขันและความเป็นกันเองสูงมาก

‘บัตเลอร์’ คืออะไร

คุยกับ Gary Williams อดีตบัตเลอร์ราชวงศ์ นายกฯ อังกฤษ ว่าทำอาชีพนี้อย่างไรให้เก่งที่สุดในโลก

อาชีพที่คนไทยเรียกว่าพ่อบ้านหรือหัวหน้าคนรับใช้นี้เป็นหนึ่งในอาชีพที่ต้องผจญความจุกจิกที่สุดในสามโลก เพราะมีหน้าที่คอยบริการบุคคลชั้นสูงหรือคนมีฐานะ แน่นอนว่า ค่าตัวบัตเลอร์สูงไม่ใช่เล่น และไม่ใช่งานที่ ‘ใครๆ ก็ทำได้’

“บัตเลอร์อาจต้องเป็นทั้งผู้รับใช้ เชฟ แม่บ้าน พนักงานขับรถ และเลขาฯ ส่วนตัวในคนคนเดียว 6 โมงเช้าต้องหยิบหนังสือพิมพ์ เตรียมอาหารเช้าให้พร้อม” คุณแกรีอธิบายความ ‘เยอะ’ ของงานบัตเลอร์ “บางท่านชอบให้เสิร์ฟอาหารเช้าบนเตียง ระหว่างวันก็มีงานอื่นๆ ทำตลอด ถ้ามีเวลาว่างก็ขัดเครื่องเงิน ล้างรถ เปิดจดหมาย รับโทรศัพท์ รับแขก พาสุนัขไปเดิน เตรียมน้ำสำหรับอาบ ประสานงานกับคนอื่น หลักๆ ก็คือ ทำให้แน่ใจว่าทุกอย่างในบ้านราบรื่น”

คุณแกรี เป็นบัตเลอร์มาแล้ว 17 ปี จบการศึกษาจาก Ivor Spencer International School for Butler Administrators แห่งอังกฤษ อันเป็นสถาบันชื่อดังในสมัยนั้น ด้วยคะแนนสูงสุดของชั้นเรียน ก่อนเข้าทำงานเป็น Head Butler ที่โรงแรมเดอะริตซ์ (The Ritz London) ควบคุมห้องสวีตที่แพงที่สุด ดูแลบุคคลระดับราชวงศ์ ผู้นำประเทศ ดาราภาพยนตร์ นักดนตรีระดับโลก

ที่ The Ritz นี่เองที่เขามีโอกาสบริการ มาร์กาเร็ต แธตเชอร์ (Margaret Thatcher) นายกรัฐมนตรีหญิงเหล็กแห่งอังกฤษ ก่อนถูกซื้อตัวไปทำหน้าที่หัวหน้าบัตเลอร์ให้ตระกูลเก่าแก่มีชื่อเสียงของอังกฤษ และยังเคยทำหน้าที่บริการสมาชิกราชวงศ์และบุคคลระดับสูงของหลายประเทศ เจ้าของอาณาจักรธุรกิจพันล้าน รวมถึงเป็นหัวหน้าบัตเลอร์ของสถานเอกอัครราชทูตบราซิลในกรุงลอนดอน

คุณแกรีเคยให้สัมภาษณ์หนังสือพิมพ์ฉบับหนึ่งของอังกฤษว่า ด้วยลักษณะการทำงาน ทำให้บัตเลอร์เห็นและรับรู้ความลับของนายจ้างแทบทุกอย่าง ตั้งแต่เรื่องการเมืองไปจนถึงเรื่องชู้สาว แต่กฎเหล็กของอาชีพนี้คือ ดอกพิกุลห้ามร่วงจากปาก

“บ่อยครั้งที่มีคนอยากรู้อยากเห็นแอบกระซิบถามผมว่า คนนั้นคนนี้เป็นชู้กันหรือเปล่า หรือ จริงมั้ยที่สัปดาห์หน้าประธานาธิบดีคลินตันกับแบรด พิตต์ จะมากินมื้อเย็นที่นี่ คำตอบหลักของผมก็คือ I am not aware of that, sir.” คุณแกรีกล่าว

ก่อนไปสัมภาษณ์คุณแกรีที่ปาร์คนายเลิศ ฉันพิถีพิถันรีดเสื้อเป็นพิเศษ เลือกรองเท้าคู่เนี้ยบที่สุด กลัวเขาไม่คุยด้วย แม้กว่าจะได้นั่งสัมภาษณ์ตอนเย็นเสื้อก็ยับไปหลายรอย แต่บัตเลอร์ชาวอังกฤษผู้นี้ยิ้มให้ด้วยไมตรีตลอดการสนทนา ตอบทุกอย่างที่เราอยากรู้เกี่ยวกับอาชีพที่เขารัก และได้รับการยอมรับว่าทำมันได้ดีที่สุดในโลก

Gary Williams, บัตเลอร์

คุณเคยทำอะไรมาก่อน ทำไมจึงเลือกอาชีพบัตเลอร์ และอะไรทำให้ยังทำอยู่จนทุกวันนี้

ผมเคยทำงานหลายอย่าง จบปริญญาตรีสาขาป่าไม้ (ยิ้ม) เคยทำธุรกิจ มีทั้งจัดจำหน่ายเครื่องเขียน มีธุรกิจแกะสลักน้ำแข็งด้วย ก็เรียกได้ว่าเป็นผู้ประกอบการคนหนึ่ง แต่ไม่มีอาชีพไหนถูกใจจริงๆ จนกระทั่งเข้ามาวงการบัตเลอร์ตอนอายุ 39 เพราะดูหนังเรื่อง The Remains of the Day หนังปี 1993 แล้วประทับใจมาก (ยิ้ม) แอนโธนี ฮอปกินส์ (Anthony Hopkins) เล่นเป็นบัตเลอร์ ที่ยังทำอาชีพนี้อยู่ก็เพราะผมค้นพบว่ามีใจรักงานบริการ ถ้าใจรักนะ ทำอะไรก็สำเร็จ

บัตเลอร์ไม่ใช่เพียงแค่รับคำสั่ง แต่บางครั้งก็ต้องเสนอแนะสิ่งที่เห็นว่าเหมาะสมแก่นายจ้างด้วยใช่ไหม

ถูกต้อง บัตเลอร์คือคนที่ถูกฝึกมาอย่างดี และต้องมีทักษะหลายอย่าง บางครั้งผู้ว่าจ้างอาจถามว่า วันนี้จะใช้รถเบนท์ลีย์ (Bentley) หรือมาเซราติ (Maserati) ดี บัตเลอร์ก็จะแนะนำว่า เบนท์ลีย์ดีไหม เพราะงานวันนี้ใช้รถที่กว้างหน่อยก็ดีนะ อย่างนี้เป็นต้น บางทีเราทำหน้าที่แทนผู้ว่าจ้างในเรื่องการสัมภาษณ์คนเข้าทำงานก็มี ต้องนึกภาพว่าเรามีหน้าที่จัดการทั้งบ้านแทนเขา นั่นเป็นภาระอันใหญ่หลวงเชียวล่ะ ต้องคอยบริหารจัดการทีมพนักงานในบ้าน ดังนั้น บัตเลอร์ต้องถูกฝึกมาอย่างดี

สมมติผู้ว่าจ้างทำงานในสายธุรกิจการเงิน เราอาจต้องมีส่วนเกี่ยวข้องกับงานเขาบ้าง แต่ไม่มากหรอก เขาไม่ได้จ้างเราเพราะความสามารถด้านการเงิน หน้าที่หลักของบัตเลอร์คือ ทำให้ชีวิตเขาราบรื่น

*หมายเหตุ เมื่อคุยกับคนอื่นบัตเลอร์จะใช้คำเรียกผู้ว่าจ้างว่า Principal ไม่ใช้คำว่า Client, Customer หรือแม้แต่ Boss แต่ต่อหน้าอาจเรียกชื่อ เช่น Mr.Smith หรือ John ตามแต่ผู้ว่าจ้างจะต้องการ

บัตเลอร์ต้องทำให้เป็นทุกอย่าง คุณมีวิธีฝึกฝนตัวเองเพื่อเพิ่มทักษะต่างๆ อย่างไร

เราไม่เคยหยุดเรียนรู้ ต้องเพิ่มทักษะตลอดเวลา ผมอาจอยู่ในสถานการณ์ที่ต้องทำอาหารให้ผู้ว่าจ้าง ก็ไปเรียนทำอาหาร หรือบางทีผู้ว่าจ้างอาจหลงใหลวิสกี้ คอนญัก หรือค็อกเทล ผมก็ไปเรียนคอร์สผสมเครื่องดื่ม ยิ่งเรียนก็ยิ่งรู้มาก ยิ่งมีทักษะหลายอย่างติดตัว

บัตเลอร์ที่เก่งมากๆ รับรองว่านายจ้างจะไม่ปล่อยคุณหลุดมือไปหรอก แต่ถ้าคุณเลือกที่จะลาออก เขาเต็มใจแนะนำคุณให้คนอื่นแน่นอน แต่จริงๆ นะ ถ้าคุณทำงานได้ดีมาก เช่น ผมแน่ใจเลยว่าคุณเป็นผู้สื่อข่าวที่เก่ง งานจะพุ่งมาหาคุณเอง การมีใจรักในงานสำคัญมาก เพราะมันกำหนดทัศนคติและทักษะที่คุณจะมี

ทำไมอังกฤษจึงเป็นแหล่งผลิตบัตเลอร์ที่ดีที่สุดในโลกมาตั้งแต่อดีต

ความจริงบัตเลอร์เก่งๆ มีอยู่ทั่วโลกนะ (นึก) เมืองไทย เม็กซิโก อินเดีย หลายคนเลย แต่ผมคิดว่าบัตเลอร์ชาวอังกฤษก็เหมือนแบรนด์สินค้าน่ะ มันเป็นเรื่องที่เราภูมิใจ ได้มาเพราะอะไรล่ะ เพราะเรามีประวัติศาสตร์ที่ยาวนานเกี่ยวกับอาชีพนี้ มีบัตเลอร์คอยดูแลสมาชิกราชวงศ์อังกฤษ กษัตริย์และราชินีในพระราชวังบัคกิงแฮม เรามีละครที่ดังมากอย่างเรื่อง Downton Abbey และเรื่อง Upstairs, Downstairs มีสื่อจำนวนมากที่ทำให้ ‘บัตเลอร์ชาวอังกฤษ’ เป็นที่รู้จัก แต่ไม่ได้แปลว่าบัตเลอร์ประเทศอื่นจะไม่ดีเท่า มันเป็นแบรนด์น่ะ

ในอดีต ชาวยุโรปที่มีฐานะจะเลือกจ้างแต่พี่เลี้ยงเด็ก (Nanny) ชาวอังกฤษเท่านั้น

ใช่ครับ ในอังกฤษทั้งบัตเลอร์และพี่เลี้ยงเด็กต่างก็มีโรงเรียนชั้นดีไว้ฝึกคนในอาชีพนี้ เป็นโรงเรียนชั้นนำ แต่ผมไม่เคยพูดว่า British Butler Institute คือสถาบันสอนบัตเลอร์ที่ดีที่สุดในโลก สิ่งที่เราพูดคือ ให้ดูผลงาน เพราะนั่นต่างหากคือตัวชี้วัด เราฝึกกลุ่มคนที่เรียกได้ว่าเป็นบัตเลอร์ที่ดีที่สุดของโลก คนเหล่านี้ถูกจ้างไปทำงานในโรงแรมชั้นหนึ่ง เรือยอชต์ชั้นเลิศ เราโชคดีมากที่มีผลงานเหล่านี้ มันก็ดีอยู่หรอกนะที่พูดได้ว่าเราเป็นเบอร์หนึ่งหรือเบอร์สองของโลกในเรื่องโน้นเรื่องนี้ แต่ผมชอบที่จะกล่าวว่า ดูผลงานของเราดีกว่า

*หมายเหตุ ปัจจุบัน คุณแกรีเป็นอาจารย์ใหญ่ของ British Butler Institute ที่ฝึกบุคลากรแก่สถานที่และองค์กรชั้นนำ มีตั้งแต่พระราชวัง บ้านพักของบุคคลระดับสูง สถานทูต โรงแรม เรือท่องเที่ยว บริการเครื่องบินส่วนตัว รวมทั้งธุรกิจค้าปลีกที่มีกลุ่มลูกค้ากระเป๋าหนัก สถาบันนี้ฝึกบุคลากรกว่า 2,000 คนต่อปี ครึ่งหนึ่งของนักเรียนเป็นสุภาพสตรี นักเรียนมาจากทุกสาขาอาชีพและช่วงอายุตั้งแต่ 18 – 72 ปี

อาชีพบัตเลอร์ทำรายได้ประมาณเท่าไร

แล้วแต่ประเทศนะ บัตเลอร์ค่าตัวสูงที่สุดในโลกอยู่ในสหรัฐอเมริกา เขามีรายได้ 2.2 ล้านเหรียญสหรัฐฯ ต่อปี (69,919,300 บาท) แพงที่สุดในโลกแล้ว เขาอยู่กับครอบครัวผู้ว่าจ้างมา 23 ปี กลายเป็นส่วนหนึ่งของครอบครัวไปเลย แต่ถ้าเป็นในอังกฤษ รายได้เฉลี่ยของบัตเลอร์ที่ไม่ใช่ระดับหัวหน้า อยู่ที่ราว 40,000 ปอนด์ต่อปี (1,656,369 บาท) นอกจากรายได้ บัตเลอร์ 9 ใน 10 คนก็จะมีที่พักและอาหารด้วย ยิ่งเลื่อนชั้นสูงขึ้นก็ยิ่งค่าตัวแพง แต่บางทีมันก็หมายถึงชีวิตส่วนตัวที่น้อยลง

Gary Williams, บัตเลอร์
Gary Williams, บัตเลอร์

แต่แน่นอนว่าบัตเลอร์ก็มีวันหยุดใช่ไหม

มีครับ ในยุโรปกฎหมายกำหนดว่าต้องมีวันหยุด อย่างไรก็ตาม อาชีพนี้บางทีก็ต้องยืดหยุ่นเรื่องวันหยุด ต้องเข้าใจไว้เลยว่าบางครั้งอาจต้องทำงานติดต่อกันหลายชั่วโมง บางครั้งมีบัตเลอร์เพียงคนเดียว แต่ส่วนใหญ่แล้วเราทำงานกันเป็นทีม มีบัตเลอร์ มีคนครัว คนขับรถ และเจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัย บ้านนั้นอาจมีบัตเลอร์ 2 คน แม่บ้านอีกสองสามคน ทุกคนช่วยกันทำงาน แน่นอนว่ามันมีอะไรให้ทำตลอดเวลา ไม่มีเวลาที่จะนั่งนิ่งๆ

ผมไม่ใช่คนประเภทที่จะนั่งเฉยๆ โดยไม่ทำอะไรเลย ต้องหาอะไรมาทำจนได้ ถ้าคุณเป็นคนประเภทนี้ นี่แหละคืออาชีพสำหรับคุณ แต่ถ้าไม่ชอบการติดต่อและรับมือกับคน อาชีพบัตเลอร์ไม่เหมาะเลย

ความยากของอาชีพบัตเลอร์คืออะไร

เรื่องยากที่สุดคือความเหนื่อย บางทีทำให้เครียดเลย บางทีเราเหนื่อยมาก แต่ผู้ว่าจ้างไม่รู้หรือไม่ทันนึกว่าเราทำงานมากแค่ไหน เพราะว่า…อืม…มันก็เป็นอย่างนี้แหละ ในสถานการณ์แบบนั้นเราต้องพยายามไม่ให้ตัวเองเหนื่อยตายไปก่อน ต้องมีคนช่วย เช่น พอหมดกะแล้วเราไปพัก คนถัดไปมาทำต่อ ไม่อย่างนั้นก็ตายพอดี

1 กะของบัตเลอร์นี่นานแค่ไหน

ถ้าเป็นบัตเลอร์โรงแรมก็ง่ายหน่อย มีชั่วโมงทำงานแน่นอน เช่น 9 โมงถึง 5 โมงเย็น หมดกะปุ๊บก็มีคนมาทำต่อ แต่ถ้าเป็นบัตเลอร์ของบ้านพักและทั้งบ้านมีบัตเลอร์คนเดียว ก็เริ่มงานสัก 7 โมง สิ้นสุด 6 โมงเย็นหรือ 1 ทุ่ม ถ้ามีงานเลี้ยงอาหารเย็นก็ลากยาวไปเลย อาจเลิกงาน 5 ทุ่มเที่ยงคืน ตี 1 ตี 2 เช้าวันต่อไปก็เริ่มใหม่ ซึ่งเราทำงานหนักขนาดนั้นไม่ได้นานหรอก ต้องทำเป็นกะ

จะบอกผู้ว่าจ้างได้ง่ายๆ เลยเหรอเรื่องขอชั่วโมงการทำงานที่เราพอใจ

ด้วยลักษณะการทำงานทำให้ผู้ว่าจ้างกับบัตเลอร์ใกล้ชิดกันมาก ส่วนใหญ่แล้วเขาจะชอบถ้าเราบอกตามตรง ดีกว่าทำงานจนเหนื่อยและไปต่อไม่ไหว

คุณหมายถึงผู้ว่าจ้างชาวยุโรปหรือทั่วๆ ไป

ทั่วๆ ไป แต่ละวัฒนธรรมก็มีความคาดหวังไปคนละแบบ บัตเลอร์มืออาชีพจะรู้วิธีสื่อสารกับผู้ว่าจ้าง เพื่อให้ตัวเขาเองบริการผู้ว่าจ้างได้อย่างมีประสิทธิภาพที่สุด ไม่ใช่ทำงานวันละ 16 ชั่วโมงจนสุขภาพตัวเองแย่ไปเรื่อยๆ

ถ้าผู้ว่าจ้างขอให้ทำเรื่องผิดกฎหมายหรือผิดมนุษยธรรม คุณรับมืออย่างไร

เป็นคำถามที่ดี คำตอบก็คือ เราไม่ทำ เป็นจรรยาบรรณของอาชีพนี้เลย เราจะปฏิเสธด้วยคำพูดเช่น ขออภัยครับ ผมทำไม่ได้ (I am so sorry. That is not possible.) สมมติผู้ว่าจ้างบอกว่า แกรี งานของคุณจะขึ้นอยู่กับสิ่งนี้เลยนะ! รู้อะไรไหม ถึงเวลาต้องหางานใหม่แล้ว เพราะถ้าคุณทำอะไรผิดกฎหมาย ซึ่งเราไม่เคยทำ มันจะไม่หยุดอยู่แค่นั้น ต่อไปคุณจะถูกจับได้ อาจไปจบในคุก ผมโชคดีที่ไม่เคยเจอผู้ว่าจ้างขอให้ทำสิ่งผิดกฎหมาย แต่ถ้ามีใครขอ ผมก็จะบอกว่าทำไม่ได้ แล้วหางานใหม่เลย

Gary Williams, บัตเลอร์

ความชื่นใจในอาชีพนี้คืออะไร

แต่ละคนไม่เหมือนกัน สำหรับผม มันคือช่วงเวลาอย่างเช่นจัดงานเลี้ยงแล้วทุกอย่างเหมาะเจาะราบรื่นไปหมด วันรุ่งขึ้นเขาเรียกคุณไปพบ เขาอาจพูดแค่ว่า แกรี คุณทำงานได้เยี่ยมมาก มันคือสิ่งเหล่านี้แหละ ผมจะกลับบ้าน นั่งพักหน้าเตาผิงอุ่นๆ จิบไวน์แดงดีๆ สักแก้ว แล้วคิดถึงช่วงเวลาเหล่านี้ สิ่งเล็กๆ น้อยๆ พวกนี้ทำให้ชีวิตวิเศษมาก วิเศษจริงๆ

อาชีพบัตเลอร์ทำให้ได้เห็นโลกที่เราไม่เคยเห็น พื้นฐานครอบครัวผมไม่ได้ร่ำรวย แต่พอมาทำอาชีพนี้ บางทีต้องหยิกตัวเองน่ะ นึกว่าฝันไป เช่น ผู้ว่าจ้างโทรมาบอกว่า มาพบเราที่เซเชลส์หน่อยนะ (Seychelles – หมู่เกาะฝั่งตะวันออกของทวีปแอฟริกาที่คนร่ำรวยนิยมไปเที่ยวพักผ่อน) แล้วส่งเครื่องบินเจ็ตส่วนตัวมารับคุณบินไปเจอเขาที่โน่นเลย ทุกอย่างฟรี ผมไม่ตัดสินใครจากความร่ำรวยของเขานะ เพียงแต่งานนี้ทำให้ได้เห็นสิ่งที่ไม่เคยคิดว่าจะมีอยู่ในโลก ช่วงเวลาเหล่านั้นน่าตื่นเต้นเชียวละ

คนที่ไม่ได้อยากเป็นบัตเลอร์จะประยุกต์ใช้หลักการทำงานของอาชีพนี้ได้อย่างไรบ้าง

ธุรกิจบริการหรืออะไรที่เกี่ยวข้องกับความหรูหราใช้ได้หมด เราฝึกคนของธุรกิจค้าปลีกที่เป็นสินค้าหรูหราด้วย เช่น ชาเนล (Chanel) คือในร้านชาเนลไม่มีบัตเลอร์หรอก แต่กลุ่มลูกค้าเป็นคนเดียวกัน เรายังฝึกพนักงานขายของแบรนด์รถสปอร์ต พนักงานบริการในรถไฟระดับหรู รวมทั้งแม่บ้านด้วย

มีคำพูดที่ผมชอบมากคือ ความเยี่ยมยอดคือการทำสิ่งธรรมดาๆ ในระดับดีเยี่ยม (Excellence is doing ordinary things extraordinarily well) นั่นคือสิ่งที่อาชีพบัตเลอร์ทำ สมมติว่าผู้ว่าจ้างอยากได้ชาสักถ้วยหนึ่ง ใครๆ ก็ชงและเสิร์ฟชาได้ แต่พวกเราบัตเลอร์จะทำให้ดีขึ้นไปอีกขั้น

เมื่อวานฉันชงชาให้พ่อ ก็ต้มน้ำร้อนใส่แก้ว ใส่ถุงชา แล้วบัตเลอร์เก่งๆ จะทำต่างจากนี้อย่างไร

บัตเลอร์ชั้นเยี่ยมจะเสิร์ฟชาให้พ่อคุณอย่างไรน่ะเหรอ เราจะเสิร์ฟแบบที่เขาชอบ เราอยากให้ผู้ว่าจ้างรู้สึกสบายและผ่อนคลายที่สุด การบริการแบบหรูหราไม่ได้หมายความว่าต้องใช้ข้าวของเครื่องใช้หรูๆ เสมอไป แต่หมายถึงบริการอย่างที่เขาอยากได้ในรูปแบบที่งดงาม ถ้าพ่อคุณชอบดื่มชาในถ้วยพลาสติก เราก็จะเสิร์ฟในถ้วยพลาสติก หรือเขามีถ้วยใบโปรดไหม เราจะใช้ถ้วยนั้นเสิร์ฟชาให้ อาจเติมรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ที่รื่นรมย์ เช่น เขาอาจชอบกินขนมปังกรอบยี่ห้อนี้กับชาร้อน เราก็จะจัดขนมนั้นวางไปด้วย

บางทีบัตเลอร์ฝึกวิธีจัดโต๊ะอาหารแบบสากลมา แต่พอไปประเทศจีนเขาไม่อยากได้แบบนั้น เราก็จะจัดโต๊ะแบบที่เขาชอบ จัดแบบจีน แต่จะจัดอย่างงดงาม และคำนึงถึงความต้องการของผู้ว่าจ้างเสมอ

กว่าจะเรียนรู้ความชอบของผู้ว่าจ้างได้นี่คงใช้เวลานานใช่ไหม

นานครับ แต่เรามีวิธีที่ช่วยให้เร็วขึ้น พอเราตกลงเข้าทำงานเป็นบัตเลอร์ให้ใคร เราจะสัมภาษณ์ผู้ว่าจ้าง

สัมภาษณ์แบบที่ฉันสัมภาษณ์คุณนี่น่ะเหรอ

ใช่ เรานั่งคุยกับเขาเลย เลือกเวลาที่เขาสะดวก เราสัมภาษณ์เพื่อทำสมุดขึ้นมาเล่มหนึ่ง เรียกว่า ‘คู่มือผู้ว่าจ้าง’ (The Principal’s Manual) ในนั้นเราบันทึกทุกรายละเอียดว่าผู้ว่าจ้างชอบอะไรและถ่ายรูปไว้ เช่น เขาชอบให้เตรียมน้ำอาบในอ่างสูง 60 เซนติเมตร อุณหภูมิ 21 องศาเซลเซียส มีเป็ดยาง 2 ตัว มีกลีบกุหลาบ 2 กลีบ เราก็จะจัดให้เป๊ะตามนั้น แชะ! ถ่ายรูป แล้วเก็บไว้ในคู่มือเล่มนี้ โรงแรมชั้นนำจัดทำข้อมูลเกี่ยวกับแขกแบบนี้ทั้งนั้น พวกเราบัตเลอร์ก็เก็บข้อมูลเกี่ยวกับผู้ว่าจ้าง เพื่อบริการเขาให้ดีที่สุด

Gary Williams, บัตเลอร์
Gary Williams, บัตเลอร์

ปีที่แล้วคุณให้สัมภาษณ์ว่า อาชีพบัตเลอร์เป็นที่ต้องการมาก ยังไงก็ไม่ตกงาน อีก 10 ปีประโยคนี้จะยังเป็นจริงไหม

(ตอบทันที) นานกว่านั้นอีก ถ้ามองในมุมของเศรษฐศาสตร์มหภาคนะ มีโรงแรมมากขึ้นเรื่อยๆ มีคนร่ำรวยเพิ่มมากขึ้น บ้านพักหรูหราก็มากขึ้น เรียกได้ว่าเพิ่มเป็นดอกเห็ดเลย คนมีฐานะเหล่านี้ไม่มีเวลาเพราะยุ่งกับงาน พวกเขาต้องการพนักงานด้านบริการที่ฝึกมาอย่างดี ความคาดหวังของผู้คนก็สูงขึ้นเรื่อยๆ คนยินดีจ่ายเงิน 200 เหรียญฯ แลกกับอาหาร 1 มื้อ และคาดหวังจะได้รับประสบการณ์ที่วิเศษ

ในความเห็นของผม ความต้องการบัตเลอร์เพิ่มมากขึ้นราว 60 – 70 เปอร์เซ็นต์ต่อปี ดูอย่างประเทศจีน ผมคิดว่ามหาเศรษฐีชาวจีนประเทศเดียวมีจำนวนมากกว่ามหาเศรษฐีชาติอื่นรวมกันเสียอีก คนเหล่านี้ต้องการบริการชั้นเยี่ยม ดูอย่างกรุงเทพฯ 10 ปีที่แล้วเป็นอย่างไรเทียบกับปัจจุบัน โรงแรมผุดขึ้นมากมาย ดังนั้น เราต้องเตรียมคนไว้บริการ

คุณเคยดูหนังเรื่อง Bicentennial Man ไหม

เคยครับ (ยิ้ม) รู้เลยว่าจะถามอะไร (หัวเราะ)

ในหนังเรื่องนั้น โรบิน วิลเลียมส์ (Robin Williams) แสดงเป็นหุ่นยนต์ที่เป็นบัตเลอร์ชั้นเยี่ยม คิดว่ามันเป็นไปได้แค่ไหน

ต้องยอมรับความจริงว่าปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence) กำลังเกิดขึ้น แต่ถ้าถามว่าคิดว่าบัตเลอร์หุ่นยนต์จะแทนที่บัตเลอร์มนุษย์ได้ไหม คำตอบคือไม่ เพราะคนเรายังต้องการความเป็นมนุษย์

ผมไม่ปฏิเสธว่าเราจะเห็นหุ่นยนต์ทำงานพื้นๆ เช่น รถที่ไม่ต้องมีคนขับ แต่คนเรายังต้องการการกระทำที่โต้ตอบซึ่งกันและกัน และการกระทำที่เป็นไปโดยสัญชาตญาณมนุษย์ สมมติว่าเรามีหุ่นยนต์ที่เยี่ยมสุดๆ ทำได้ทุกอย่าง แต่ราคา 10 ล้านดอลลาร์ฯ ทุกคนจะอยากซื้อไหม แล้วจะอยากคุยกับหุ่นยนต์ทุกวันไหม ผมไม่รู้ คนอาจอยากได้แบบนั้นก็ได้นะ แต่กว่าจะไปถึงจุดนั้น ความต้องการบัตเลอร์ก็จะมีมากขึ้นเรื่อยๆ จนหาคนมาทำหน้าที่นี้ไม่ทันด้วยซ้ำ

แต่ผมนึกไม่ออกจริงๆ ว่าอุตสาหกรรมบริการจะมีแต่หุ่นยนต์ทำโน่นทำนี่ทุกอย่างได้ยังไง ผมไม่รู้หรอกว่าวันหนึ่งหุ่นยนต์เหล่านี้จะพัฒนาไปจนซับซ้อนและก้าวหน้าแค่ไหน แต่สำหรับการเป็นบัตเลอร์ ผมว่ามันคงไม่ถูกแทนที่ด้วยหุ่นยนต์ไปอีกสัก 5,000 ปีล่ะมั้ง (หัวเราะชอบใจ)

สิ่งที่บัตเลอร์มนุษย์ทำได้ แต่หุ่นยนต์ยังทำไม่ได้ คืออะไร

ทักษะหนึ่งที่บัตเลอร์ต้องมีคือความรู้ด้านจิตวิทยา ต้องอ่านใจคนให้ออก หุ่นยนต์จะทำได้ยังไง มันไม่มีสัญชาตญาณ หุ่นยนต์ฟังคำสั่งแล้วโต้ตอบหรือเสนอแนะอย่างที่มนุษย์ทำไม่ได้ อย่างเมื่อกี้ผมสอนวิธีจัดกระเป๋าเดินทางให้ผู้ว่าจ้าง เห็นไหมว่ามันมีรายละเอียดเยอะมาก ผมนึกไม่ออกว่าหุ่นยนต์จะทำได้ยังไง แต่ไม่แน่นะ วันหนึ่งมันอาจทำได้ แล้วผมอาจต้องไปฝึกกองทัพหุ่นยนต์บัตเลอร์ (พูดเสียงดัง) เอ้า! เจ้าหุ่นยนต์ เข้าแถว! (หัวเราะ)

3 คุณสมบัติที่บัตเลอร์ที่ดีที่สุดในโลกต้องมีคืออะไร

เอาสัก 5 ข้อแล้วกัน ต้องมีความสม่ำเสมอ (Consistency) รู้จักคาดคะเน (Anticipation) ใส่ใจรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ (Attention to small details) รู้จักฟัง (Know how to listen) บางครั้งมันหมายถึงการฟัง ประเมิน และลงมือทำ นี่เป็นสิ่งหนึ่งที่หุ่นยนต์ยังทำไม่ได้ และมีทักษะของคอนเซียร์จ (Concierge – ผู้ดูแลแขกในอพาร์ตเมนต์หรูหราหรือโรงแรม) การจะเป็นบัตเลอร์ที่ดีที่สุดในโลกต้องมี 5 ข้อนี้ ขาดข้อใดไม่ได้เลย เราเรียกมันว่าเสาหลักทั้งห้า 5 เสานี้แตกออกมาเป็นข้อย่อยๆ เช่น ต้องรู้จักยิ้ม มีทัศนคติที่ดี อะไรต่างๆ เหล่านี้อยู่ใน 5 ข้อนี้ทั้งนั้น

ความสุขในการทำงานของบัตเลอร์ชื่อ แกรี วิลเลียมส์ คืออะไร

ผมมีความสุขถ้าผู้ว่าจ้างมีความสุข ผมชื่นใจมากเวลาผู้ว่าจ้างบอกว่า แกรี ขอบคุณนะ สำหรับคนอื่นมันอาจมีอะไรที่ทำให้เขามีความสุข แต่ของผมมันคือสิ่งนี้แหละ (เน้นเสียง)

ก็มีบัตเลอร์เยอะแยะที่ทำงานเพียงเพื่อแลกเงิน แต่เขาจะเป็นได้แค่บัตเลอร์ระดับพอใช้ ไม่มีทางขึ้นสูงกว่านั้น They will never be the finest in the world.

Gary Williams, บัตเลอร์

Writer

กรณิศ รัตนามหัทธนะ

กรณิศ รัตนามหัทธนะ

นักเรียนเศรษฐศาสตร์ที่เปลี่ยนแนวไปเรียนทำอาหารอย่างจริงจัง เป็น introvert ที่ชอบงานสัมภาษณ์ รักหนังสือ ซื้อไวกว่าอ่าน เลือกเรียนปริญญาโทในสาขาที่รู้ว่าไม่มีงานรองรับคือมานุษยวิทยาอาหาร มีความสุขกับการละเลียดอ่านหนังสือและเรียนรู้สิ่งใหม่ผ่านภาพถ่ายเก่าและประวัติศาสตร์สังคม

Photographer

Avatar

ปฏิพล รัชตอาภา

ช่างภาพอิสระที่สนใจอาหาร วัฒนธรรมและศิลปะร่วมสมัย มีความฝันว่าอยากทำงานศิลปะเล็กๆ ไปเรื่อยๆ