ต้นฤดูหนาวนี้ เราได้โอกาสไปเยี่ยม Akagawa ร้านขายผ้าครามเล็กๆ ในเมืองเล็กๆ ชื่อ Ugo อยู่ในจังหวัด Akita ทางตอนเหนือของญี่ปุ่น ตามคำเชิญของเมืองที่ไม่มีจุดท่องเที่ยวโด่งดัง แต่อยากให้คนมาสัมผัสวัฒนธรรม และเรียนรู้วิถีชีวิตแบบญี่ปุ่นในชนบท

กิโมโน, ญี่ปุ่น

อุโกะเป็นเมืองชนบทที่เงียบสงบ มีประชากรเพียงราว 5,000 ครัวเรือน ของดีเมืองนี้คือแอปเปิ้ล องุ่น ลูกพลับ หัวไชเท้า และพืชผักเมืองหนาวทั่วไป พูดตามตรง เรียกได้ว่าแทบไม่มีจุดเด่นต่างจากเมืองเกษตรอื่นๆ เลย

กิโมโน, ญี่ปุ่น

ความภูมิใจของเมืองนี้คือ Nishimonai Bon Odori เทศกาลเต้นรำระลึกถึงวิญญาณบรรพบุรุษซึ่งจัดขึ้นทุกๆ ปีในเดือนสิงหาคม นับเป็น 1 ใน 3 สุดยอดการแสดงบงโอโดริทั่วญี่ปุ่น และเป็นสัญลักษณ์ของจังหวัดอะคิตะ เรารู้ว่าระบำนี้สำคัญแค่ไหนก็ตอนได้เห็นภาพการเต้นนี้ติดอยู่ตามร้านค้าต่างๆ ทั่วเมือง และเมื่อได้โอกาสเข้าไปเยี่ยมโรงเรียนมัธยมของเมือง เด็กๆ ในชมรมบงโอโดริก็สาธิตการขับร้อง เล่นดนตรี และระบำ อย่างน่าประทับใจ แถมยังสอนท่าเต้นให้ด้วย คล้ายๆ รำวงของไทยอยู่เหมือนกัน

กิโมโน, ญี่ปุ่น กิโมโน, ญี่ปุ่น กิโมโน, ญี่ปุ่น กิโมโน, ญี่ปุ่น

จุดเด่นอย่างหนึ่งของระบำนี้คือนักเต้นทุกคนจะปิดหน้ามิดชิดหมด ผู้หญิงสวมหมวกฟางใหญ่ๆ บังหน้าที่เรียกว่า Amigasa ส่วนผู้ชายแสดงเป็นวิญญาณ เรียกว่า Hikosa Zukin จะปิดหน้าด้วยผ้าดำ ในอดีตหนุ่มสาวใช้เทศกาลนี้เป็นโอกาสเต้นจีบกันช่วงหน้าร้อน

กิโมโน, ญี่ปุ่น

เครื่องแต่งกายบงโอโดริที่นี่เรียกว่า Hanui เป็นกิโมโนที่เอาผ้าไหมชิ้นเล็กๆ มาเย็บต่อกันด้วยมือแบบ Patch Work และกิโมโนย้อมคราม ชุดเหล่านี้แพงมากและใช้ส่งต่อกันจากรุ่นสู่รุ่น

กิโมโน, ญี่ปุ่น

เพราะความต้องการที่ลดลงเรื่อยๆ ปัจจุบันร้านย้อมผ้าครามดั้งเดิมจึงเหลือเพียงแห่งเดียวในเมือง คือร้านของตระกูลอะคะกะวะ ซึ่งสืบทอดวิชาย้อมผ้าครามมาร้อยกว่าปี ร้านที่เห็นอยู่นี้เปิดมา 86 ปี เจ้าของคนปัจจุบันเป็นทายาทรุ่น 3 ชื่อคุณลุงโคอิจิโร่ อะคะกะวะ

กิโมโน, ญี่ปุ่น กิโมโน, ญี่ปุ่น

ร้านนี้ไม่มีหน้าร้านออนไลน์ ไม่มีช่องทางใดๆ บนอินเทอร์เน็ต ถ้าอยากสั่งทำกิโมโนต้องมาที่นี่เท่านั้น และกิโมโนตัวหนึ่งใช้เวลาทำอย่างน้อยที่สุด 1 เดือน

พอเห็นเราตื่นเต้นสนใจมาก โคอิจิโร่ซังเลยหยิบหนังสือสอนมัดย้อมและคลี่ผ้ามัดย้อมแบบชิโบริให้ดู แถมเปิดกรุกิโมโนให้ดูอย่างทนุถนอม กิโมโนมัดย้อมครามตัวหนึ่งสนนราคาอยู่ที่ราว 2 – 3 แสนเยน ขึ้นอยู่กับความยากของลวดลาย ยิ่งมัดลายเล็กละเอียดเท่าไหร่ ราคาก็สูงมากขึ้นเท่านั้น ที่นี่เชี่ยวชาญมากถึงขั้นสร้างลายสารพัดได้เหมือนภาพวาดเส้นประเลยทีเดียว

กิโมโน, ญี่ปุ่น กิโมโน, ญี่ปุ่น กิโมโน, ญี่ปุ่น

นอกจากกิโมโนตัวใหญ่ ร้านอะคะกะวะยังมีเสื้อและผ้าชิ้นเล็กๆ จำหน่ายในราคาไม่โหดร้ายกับกระเป๋าสตางค์เกินไป แต่ถ้าอยากได้ของที่ระลึกอย่างผ้ากันเปื้อน กระเป๋า หรือตุ๊กตาตัวเล็กๆ ไปหาซื้อในซูเปอร์มาร์เก็ตกลางเมืองได้ มาสเตอร์แห่งผ้าครามเมืองอุโกะถ่ายทอดวิชามัดย้อมให้กลุ่มแม่บ้านที่นี่เรียบร้อยแล้ว

กิโมโน, ญี่ปุ่น กิโมโน, ญี่ปุ่น

สีครามที่ใช้ย้อมผ้าที่นี่ดูเข้มกว่าครามไทย และกลิ่นก็ไม่เหมือนครามสกลนครที่เราเคยสัมผัส คำเฉลยอยู่ในหม้อย้อมครามหลังร้านอะคะกะวะ เจ้าของร้านยอมรับตรงๆ ว่าครามที่ร้านใช้ผสมเคมี น้ำครามจึงเป็นสีน้ำเงินปนเขียวใส เมื่อจุ่มผ้าลงไป ผ้าจะต้องโดนอากาศสักพักจึงเปลี่ยนเป็นสีฟ้า และอาจต้องย้อม 2 – 7 ครั้งกว่าจะได้สีที่ต้องการ

กิโมโน, ญี่ปุ่น กิโมโน, ญี่ปุ่น กิโมโน, ญี่ปุ่น

โคอิจิโร่ซังเล่าว่า สมัยก่อนการก่อหม้อครามญี่ปุ่นก็คล้ายๆ กับครามไทย บ้านเรามีสูตรผสมกล้วย ผสมเหล้า ในเนื้อครามเพื่อก่อหม้อ ญี่ปุ่นก็ใส่องุ่น ใส่สาเก ลงไปในหม้อเหมือนกัน แต่เมื่อสารเคมีที่ช่วยในการย้อมครามถูกคิดค้นขึ้นโดยชาวเยอรมัน ชาวญี่ปุ่นก็เริ่มใช้เคมีย้อมครามตั้งแต่สมัยเมจิ ปัจจุบันผ้าย้อมครามแท้อาจราคาสูงกว่าผ้าครามเคมีถึง 4 เท่า ฟังแล้วเข้าใจเลยว่าทำไมบางบริษัทญี่ปุ่นสั่งซื้อผ้าครามจากไทยไปทำเป็นวัตถุดิบ และนักท่องเที่ยวชาวญี่ปุ่นถึงชอบซื้อผ้าครามแท้จากเมืองไทยกันนัก เพราะคุณภาพดีและราคาถูกกว่าที่ญี่ปุ่นมากทีเดียว

กิโมโน, ญี่ปุ่น กิโมโน, ญี่ปุ่น กิโมโน, ญี่ปุ่น

“อยากไปดูการย้อมครามของเมืองไทยเหมือนกันนะ”

คุณลุงโคอิจิโร่กล่าวด้วยตาเป็นประกายก่อนกล่าวลากัน การเยี่ยมชมร้านอะคะกะวะเป็นส่วนหนึ่งของการทำความรู้จักเมืองอุโกะที่เปิดรับนักเรียนไทยให้มาแลกเปลี่ยนได้สักระยะหนึ่งแล้ว จำนวนเด็กๆ ในเมืองนี้มีไม่มากนัก โรงเรียนแต่ละแห่งจึงมีเวลาดูแลนักเรียนอย่างใกล้ชิด และฝึกให้เด็กๆ คุ้นเคยกันชาวต่างชาติด้วยการรับนักเรียนนักศึกษาแลกเปลี่ยนบ่อยๆ เด็กที่นี่จึงพร้อมเปิดใจทำความรู้จักเพื่อนและวัฒนธรรมใหม่ๆ 

เราได้เจอกลุ่มนักศึกษาไทยที่มาเรียนที่นี่พอดี พวกเขาเล่าว่า นอกจากได้มาเรียนรู้การมัดย้อมครามกับโคอิจิโร่ซังแล้ว ยังได้เรียนเต้นบงโอโดริ นวดเส้นโซบะ ทำกิจกรรมกับนักเรียนญี่ปุ่นตั้งแต่ชั้นประถมถึงมัธยมปลาย ได้สอนภาษาอังกฤษและเรื่องราวของเมืองไทย ทำอาหารไทยขายในคาเฟ่ แถมยังได้เจอหิมะตกครั้งแรกในชีวิตที่นี่ด้วย

ฟังแล้วอยากจะกลับไปเป็นเด็กและมาแลกเปลี่ยนตอนปิดเทอมแบบนี้บ้าง เพราะสิ่งที่เราประทับใจในเมืองอุโกะไม่ใช่การเต้นระบำบงโอโดริเพื่อวิญญาณ แต่เป็นจิตวิญญาณน่ารักเป็นมิตรของเมืองแสนสงบใจดีนี้ต่างหาก

กิโมโน, ญี่ปุ่น

กิโมโน, ญี่ปุ่น

ถ้าคุณมีประสบการณ์เดินทางแปลกใหม่จากการไปใช้ชีวิตในทั่วทุกมุมโลก เชิญส่งเรื่องราวของคุณพร้อมภาพถ่ายประกอบบทความ รูปถ่ายผู้เขียน ประวัติส่วนตัวผู้เขียน ที่อยู่ เบอร์โทรติดต่อ และชื่อ Facebook มาที่อีเมล [email protected] ระบุหัวข้อว่า ‘ส่งต้นฉบับสำหรับคอลัมน์ Travelogue’

ถ้าผลงานของคุณได้ตีพิมพ์ลงในเว็บไซต์ เราจะมีสมุดบันทึกปกหนังเทียมเล่มสวยส่งให้เป็นที่ระลึกด้วยนะ

Writer & Photographer

ภัทรียา พัวพงศกร

ภัทรียา พัวพงศกร

บรรณาธิการ นักเขียน ที่สนใจตึกเก่า เสื้อผ้า งานคราฟต์ กลิ่น และละครเวที พอๆ กับการเดินทาง