ถ้าคุณหลงใหลในความนัวและยั่วน้ำลายของปลาร้า เราอยากพาคุณไปสัมผัสเรื่องของปลาร้าในทุกมิติซึ่งคุณอาจไม่เคยนึกถึงมาก่อน ทั้งประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม กระบวนการทำ และชีวิตผู้คนที่เกี่ยวข้องกับการผลิตปลาร้า ใน ‘The Cloud Journey : Work Life ปลาร้า’ วันที่ 8 – 9 เมษายน พ.ศ. 2566 ที่จังหวัดขอนแก่น

เรื่องนี้เริ่มต้นจากงาน Local Economic Forum Khon Kaen 2022 คุณชุตยาเวศ สินธุพันธุ์ ผู้อำนวยการสำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (CEA) ขอนแก่น เล่าให้ The Cloud ฟังถึงความพิเศษของเกลือสินเธาว์ที่ใช้หมักปลาร้า และวัฒนธรรมหมักดองของอีสาน จนพวกเราสมองแล่น น้ำลายไหล

เมื่อ CEA ขอนแก่นจัดเทศกาลอีสานสร้างสรรค์ 2566 วันที่ 1 – 9 เมษายน พ.ศ. 2566 ที่ขอนแก่น The Cloud เลยขอมีส่วนร่วมด้วยการจัดทริปพิเศษ 2 วัน 1 คืน โดยวันที่ 8 เมษายน จะไปแก่งละว้าเพื่อเรียนรู้เรื่องปลาร้า ปลาส้ม ทั้งดู ทำ และชิมแบบเต็มอิ่ม แล้วค้างคืนที่โรงแรม Ad Lib Khon Kaen ตึกสูงที่จะเห็นวิวได้รอบเมืองขอนแก่น

ส่วนวันที่ 9 เมษายน เราจะพาเที่ยวงานอีสานสร้างสรรค์ เริ่มต้นวันด้วยการไปดู ชิม เล่น ใน 7 พื้นที่จัดงาน ด้วยการวิ่งและเดิน ระยะทาง 5 กิโลเมตรกับกิจกรรม ‘แลน เบิ่ง ดู๊’ จัดโดยบริษัทสถาปนิกชื่อดัง A49 ต่อด้วยการพาชมจุดจัดงานต่าง ๆ แล้วจบวันด้วยการร่วมงานชิมข้าวรสชาติอีสาน

ถ้าใครสนใจ มาดูรายละเอียดแบบเต็ม ๆ กันได้เลย

12 ความพิเศษของ The Cloud Journey : Work Life ปลาร้า

1. ลงพื้นที่แก่งละว้า แหล่งน้ำทรงคุณค่า จุดท่องเที่ยววัฒนธรรมแห่งใหม่ของขอนแก่น

เราเดินทางกันไปที่อำเภอบ้านไผ่ ซึ่งครั้งหนึ่งเจริญมากเพราะการสร้างรถไฟมาหยุดที่นี่ก่อนจะไปถึงตัวเมืองขอนแก่น ที่นี่จึงเต็มไปด้วยตึกทรงโมเดิร์น เรามุ่งหน้าไปที่แก่งละว้า พื้นที่ชุ่มน้ำขนาดใหญ่ซึ่งเป็นแหล่งน้ำหล่อเลี้ยงชุมชนมาเนิ่นนานจนสะสมภูมิปัญญาไว้มากมายและสร้างรายได้จากการทำปลาร้าและปลาส้ม พื้นที่แห่งนี้กำลังประสบปัญหานโยบายพัฒนาที่ดินโดยรอบให้เป็นนิคมอุตสาหกรรม ซึ่งจะส่งผลกระทบโดยตรงกับปริมาณน้ำในแก่งและมลพิษทางน้ำที่จะเกิดขึ้น จึงเกิดชุมชนเครือข่ายอนุรักษ์และฟื้นฟูแก่งละว้า ซึ่งพยายามใช้ปลาร้าและเรื่องราวรอบ ๆ ปลาร้า สื่อสารให้คนเห็นคุณค่าและศักยภาพอื่น ๆ ของแก่งละว้า

2. เกม สิทธิโชค บรรณาธิการด้านอาหารและผู้เชี่ยวชาญเรื่องอาหารอีสาน เป็นวิทยากร

เกม-สิทธิโชค ศรีโช เป็นคนบ้านไผ่ หลังจากไปใช้ชีวิตในกรุงเทพฯ เนิ่นนานกับงานบรรณาธิการนิตยสารอาหาร รวมถึงเป็นฟู้ดสไตลิสต์ ครีเอทีฟ และแทบทุกอย่างของการทำรายการอาหาร เขาก็ตัดสินใจกลับมาอยู่บ้าน และสื่อสารเรื่องราวของอาหารท้องถิ่นในมุมที่ทั้งลึกและสนุก ทริปนี้เขาจะมาพาพวกเราดื่มด่ำไปกับเรื่องราวของเกลือและปลาร้าแบบที่สนุกจนไม่อยากให้จบ 

3. ลงบ่อกฐิน บ่อเกลือสาธารณะแห่งเดียวที่อนุญาตให้ทุกคนเข้ามาทำเกลือ

เราจะไปเยี่ยม ‘ชุมชนต้มเกลือบ่อกฐิน’ ซึ่งเป็นชุมชนที่ต้มเกลือสินเธาว์ใน ‘บ่อกฐิน’ บ่อเกลือขนาดประมาณ 200 ไร่ ซึ่งเป็นบ่อเกลือสาธารณะแห่งเดียวที่เปิดให้ทุกคนเข้าไปทำเกลือได้ ซึ่งเราจะไปดูการผลิตแบบดั้งเดิมทุกขั้นตอนกัน ที่นี่เป็นส่วนหนึ่งของเส้นทางเกลือโบราณ และมีรสชาติพิเศษจนเชฟจากร้านอาหารชื่อดังทั่วไทยเลือกใช้ ยิ่งไปกว่านั้น นี่คือช่วงเวลาที่ดีที่สุดในการทำเกลือในรอบปี

เนื่องจากเกลือสมุทรเริ่มมีการปนเปื้อนจากสารเคมีและไมโครพลาสติก เชฟจำนวนมากจึงเริ่มหันมาหาเกลือสินเธาว์ซึ่งไม่ได้มีรสเค็มขม แต่มีรสที่หลากหลาย เราจะพาไปชิมเกลือที่มีรสเค็มอ่อน เค็มนัว เค็มหวาน เค็มแบบสปาร์กลิง ซึ่งเหมาะนำไปใช้งานหลากหลายตั้งแต่ล้างปลา ปรุงอาหาร จนถึงใช้โรยบนโต๊ะอาหาร เลือกซื้อกลับบ้านตามชอบใจ และความพิเศษที่เกี่ยวข้องกับปลาร้าก็คือ การหมักปลาร้าต้องใช้เกลือสินเธาว์เท่านั้น ถ้าใช้เกลือสมุทรตัวปลาจะเละ

4. ลงเรือกับพรานปลา

เราจะลงเรือกับ พี่สมบัติ พรานปลามากประสบการณ์แห่งแก่งละว้า เพื่อไปเรียนรู้ว่าคนอีสานในแก่งละว้าหาปลาอย่างไร ทั้งการใส่ดาง (ตาข่าย) เพื่อดักปลายี่สก ปลาขาว ปลาตอง การดำน้ำยิงปลาเพื่อหาปลาค้าว ปลาตอง การวางลอบเพื่อดักปลาบู่ และการใส่เบ็ดเพื่อหาปลาค้าว

5. ทัวร์บ่อปลากะพงขาวกลางอีสาน

เราจะไปเยี่ยมกลุ่มเลี้ยงปลาแปลงใหญ่ ผู้เปลี่ยนพื้นดินเค็มที่ปลูกอะไรก็ไม่ขึ้น ให้กลายเป็นบ่อเลี้ยงปลา แล้วเปลี่ยนความเค็มที่ทำให้น้ำกร่อยกลายเป็นโอกาสในการเลี้ยงปลากะพงขาว และอีกเรื่องที่น่ารู้ คือไทยเป็นประเทศแรกในโลกที่ขยายพันธุ์ปลากะพงขาวสำเร็จ นอกจากเราจะไปดูการเลี้ยงปลาแล้ว เราจะยังได้กินอาหารมื้อเด็ดและปลาอร่อย ๆ กันด้วย

6. เรียนวิชาปลาส้มกับเจ้าของสูตรชื่อดัง

หนึ่งในคนดังของแก่งละว้าคือ แม่นิด ผู้ผลิตปลาส้มสูตรพิเศษที่โด่งดังไปทั่ว การหมักปลาส้มนั้นไม่ง่าย เพราะถ้าหมักไม่ดีก็จะเน่า แม่นิดมีวิธีการพิเศษทั้งการเลือกขนาดปลา การตบคอปลา กรีดบั้งตรงใกล้คอปลา ผสมสัดส่วนระหว่างกระเทียมกับข้าวที่เหมาะสม มีวิธีขยำเฉพาะ และไม่ยัดข้าวใส่ท้องปลา ปลาส้มของแม่นิดจึงพิเศษไม่เหมือนใคร ทริปนี้แม่นิดจะสอนพวกเราทำปลาส้ม และปรุงปลาส้มแสนอร่อยให้ชิมกันด้วย

7. เรียนวิชาปลาร้า

เราจะไปกันที่ศูนย์เรียนรู้แม่ละเอียด บ้านโนนละม่อม ไปเรียนรู้เรื่องราวของปลาร้า ตั้งแต่ประเภทของปลาร้า ทั้งปลาร้าโหน่ง (ปลาร้าเหม็น) ปลาร้าหอม และปลาร้าแดดเดียว (ซึ่งที่นี่ขึ้นชื่อเรื่องนี้ที่สุด) วิธีทำ ความแตกต่างของชนิดปลา และความสำคัญของข้าวต่อการหมักปลาร้า หลังจากเปิดไหปลาร้าชมแล้ว เราจะลงมือทำปลาร้าด้วยตัวเอง แล้วนำกระปุกพลาสติกเล็ก ๆ กลับบ้านไปหมักต่อแล้วรับประทานฝีมือตัวเอง และที่สำคัญ เราได้ชิมปลาร้าแดดเดียวชุบไข่ทอด ซึ่งเป็นเมนูเด็ดของที่นี่ด้วย

8. กิน ‘พาแลง บ้านสวน’ ลิ้มรสอาหารอีสานตามฤดูกาลใต้แสงไฟที่บ้านไฮ่บ้านสวน

หลังจากที่เราได้เรียนรู้เรื่องวัตถุดิบท้องถิ่นอีสานกันมาทั้งวัน ก็ได้เวลาของอาหารมื้อใหญ่สไตล์อีสานที่จะบอกเล่าเรื่องราวของแก่งละว้า ผ่านพาแลงพิเศษ ที่ร้าน ‘บ้านไฮ่บ้านสวน’ ของ พี่โอ๋ จรูญพิศ ข้าราชการที่ตัดสินใจลาออกมาแก้ปัญหาชุมชน ด้วยการเปลี่ยนบทบาทให้ตัวเองเป็นชาวบ้าน แล้วขับเคลื่อนเรื่องการอนุรักษ์ทรัพยากรด้วยโครงการที่หลากหลาย โดยเฉพาะเรื่องการท่องเที่ยวชุมชน และร้านอาหารสุดสวยอย่างบ้านไฮ่บ้านสวนก็เกิดขึ้นด้วยเหตุผลนี้ มื้อนี้เราจะได้อิ่มหนำสำราญกับอาหารอย่างก้อยไข่มดแดง หอยทรายผัดพริกเผา หอยขมลวก อ๋อปลาเนื้ออ่อน (อ๋อ คืออาหารอีสานที่คล้ายอ่อม แต่ใส่น้ำน้อยกว่า) ปลาปีกไก่ปิ้ง ปลาส้มปลาตะเพียน ปลาส้มแผ่น (ปลาส้มไร้ก้าง ทำจากปลานวลจันทร์) ส่วนเมนูปลาร้าจะเป็นอะไร มาลุ้นกัน

9. พักที่โรงแรม Ad Lib Khon Kaen ตึกสูงกลางเมืองขอนแก่น

Ad Lib Khon Kaen เป็นโรงแรมใหม่เอี่ยมบนตึกสูงกลางขอนแก่น นอกจากเป็นโรงแรมโมเดิร์นที่ผสมผสานความเป็นอีสานไว้ได้อย่างลงตัวแล้ว ยังมีจุดที่ชมวิวเมืองขอนแก่นได้รอบด้าน สวยทั้งกลางวันและกลางคืน

10. ไปวิ่งเที่ยวเมืองกัน

หนึ่งในกิจกรรมน่าสนุกของเทศกาลอีสานสร้างสรรค์ก็คือ งานวิ่ง ‘แลน เบิ่ง ดู๊’ หรือ LAN BUENG DOO Lively run#1 จัดโดยบริษัทสถาปนิก 49 (A49) งานนี้ผู้จัดชวนพวกเราไปวิ่งเมือง (City Run) ระยะทาง 5 กิโลเมตร โดยไม่ได้เน้นวิ่งเร็ว แต่เน้นให้หยุดแวะชม ดื่ม กิน และเล่น รวมถึงซึมซับบรรยากาศวิถีชีวิตยามเช้าของเมืองผ่านตรอกซอกซอยและร้านรวงเล็ก ๆ ซึ่งทุกจุดเช็กพอยต์จะจุดประกายให้เห็นถึงโอกาสในการพัฒนาเมืองผ่านความคิดสร้างสรรค์ ยิ่งไปกว่านั้น เสื้อวิ่งที่ A49 ทำร่วมกับ moreloop ยังออกแบบให้ใส่วิ่งได้ ใส่ทำงานก็ได้ แล้วเหรียญรางวัล ‘จง แข็ง แรง’ ก็ยังรีไซเคิลมาจากขยะพลาสติกด้วย ใครสมัครทริปนี้ ก็เข้าร่วมกิจกรรมวิ่งนี้ได้เลย

11. พาทัวร์เทศกาลอีสานสร้างสรรค์

หลังจากวิ่งแล้ว เราจะใช้เวลาครึ่งวันพาผู้ร่วมทริปทุกท่านทัวร์ชมเทศกาลอีสานสร้างสรรค์ทั่วขอนแก่น พร้อมกับฟังเรื่องราวความน่าสนใจของแต่ละกิจกรรม

12. ปิดท้ายด้วยการร่วมกิจกรรมชิมข้าวอีสาน

เราจะจบทริปกันที่ TCDC ขอนแก่น เพื่อร่วมกิจกรรมชิมข้าวอีสาน เพื่อลองดู ดม เคี้ยว อม และกลืนข้าวอีสาน เพียงแค่ 5 ขั้นตอนนี้ เราก็จะได้พบกับความลับของรสชาติข้าวอีสานที่เราอาจไม่เคยรู้มาก่อน จากนั้นก็เดินเลือกซื้ออาหารอร่อย ๆ ในตลาดดีคัก ก่อนแยกย้ายกันเดินทางกลับ

วัน-เวลา

วันเสาร์ที่ 8 เมษายน พ.ศ. 2566

พบกันที่ TCDC ขอนแก่น เวลา 08.30 น. (มีบริการรถตู้รับจากสนามบินสำหรับผู้ที่มาถึงเช้าวันนั้น)

วันอาทิตย์ที่ 9 เมษายน พ.ศ. 2566

จบกิจกรรมที่ TCDC ขอนแก่น เวลา 18.30 น. (มีรถตู้พาไปส่งที่สนามบิน ควรจองไฟลต์ที่ออกตั้งแต่ 20.00 น. เป็นต้นไป)

ที่พัก

โรงแรม Ad Lib Khon Kaen

ราคา

คนละ 4,500 บาท (รวมค่าเดินทางภายในขอนแก่น ค่าที่พัก และค่าอาหารเที่ยง-เย็น 8 เม.ย. และเช้า 9 เม.ย.)

จำนวนผู้เข้าร่วม

20 คน

วิธีสมัคร

รับผู้สมัคร 20 ท่านแรกที่ลงทะเบียน (กดลิงก์ที่แถบด้านข้าง) โดยทีมงานจะติดต่อกลับทางอีเมล

The Cloud Journey

Work Life ปลาร้า

วัน-เวลา

สถานที่

จังหวัดขอนแก่น

จำนวนผู้เข้าร่วม

20 คน

ค่าใช้จ่าย

4,500 บาท

วิธีการสมัคร

  1. กรอกรายละเอียดในแบบฟอร์ม ภายในวันที่ 2 เมษายน พ.ศ. 2566 
  2. ทีมงานจะแจ้งผลการสมัคร รายละเอียดการชำระเงิน และการเตรียมตัว ให้ทุกท่านทราบผ่านทางอีเมล
  3. ผู้จัดขอสงวนสิทธิ์ในการคืนเงินให้แก่ผู้ที่ชำระเงินแล้วแต่ไม่สามารถมาร่วมกิจกรรมได้

สมัครเข้าร่วมกิจกรรม